Ο καθένας διαλέγει και παίρνει
Οι δυό Κύριοι: Θεός και Μαμμωνάς
(Λκ 16,13)
Ματθ. 6,24 Οὐδεὶς δύναται δυσὶ κυρίοις δουλεύειν· ἢ γὰρ τὸν ἕνα μισήσει καὶ τὸν ἕτερον ἀγαπήσει, ἢ ἑνὸς ἀνθέξεται καὶ τοῦ ἑτέρου καταφρονήσει. οὐ δύνασθε Θεῷ δουλεύειν καὶ μαμωνᾷ.
Ματθ. 6,24 Κανείς δεν ημπορεί να υπηρετή συγχρόνως δύο κυρίους· διότι η θα μισήση τον ένα και θα αγαπήση τον άλλον η θα προσκολληθή στον ένα και θα καταφρονήση τον άλλο. Και σεις δεν είναι δυνατόν να υπηρετήτε τον Θεόν και τον πλούτον· η θα αγαπήσετε τον Θεόν και θα περιφρονήσετε τους επιγείους θησαυρούς η θα υποδουλωθήτε εις αυτούς και θα καταφρονήσετε τον Θεόν.
Ματθ. 7,12 Πάντα οὖν ὅσα ἂν θέλητε ἵνα ποιῶσιν ὑμῖν οἱ ἄνθρωποι, οὕτω καὶ ὑμεῖς ποιῆτε αὐτοῖς· οὗτος γάρ ἐστιν ὁ νόμος καὶ οἱ προφῆται.
Ματθ. 7,12 Λοιπόν, όσα θέλετε να κάνουν εις σας οι άνθρωποι, παρόμοια και σεις να κάνετε εις αυτούς. Διότι αυτός είναι ο νόμος και οι προφήται, (δηλαδή να αγαπάτε τους άλλους και να φέρεσθε με αγάπην, όπως θέλετε να σας αγαπούν και να φέρωνται προς σας οι άλλοι).
Η στενή πύλη και η δύσκολη οδός
(Λκ 13,24)
Ματθ. 7,13 Εἰσέλθετε διὰ τῆς στενῆς πύλης· ὅτι πλατεῖα ἡ πύλη καὶ εὐρύχωρος ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν ἀπώλειαν, καὶ πολλοί εἰσιν οἱ εἰσερχόμενοι δι᾿ αὐτῆς.
Ματθ. 7,13 (Δυσκόλη βέβαια είναι, μάλιστα δε εις την αρχήν, η εφαρμογήν του χρυσού αυτού κανόνος της αγάπης). Αλλά αγωνισθήτε και προσπαθείτε να μπήτε στον δρόμον της αρετής από την στενήν πύλην. Διότι πλατεία μόνον είναι η θύρα και ευρύχωρος ο δρόμος, που εκτρέπει και οδηγεί τον άνθρωπον εις την απώλειαν και πολλοί είναι εκείνοι, που με μεγάλην ευκολίαν εισέρχονται εις αυτήν.
Ματθ. 7,14 τί στενὴ ἡ πύλη καὶ τεθλιμμένη ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν ζωήν, καὶ ὀλίγοι εἰσὶν οἱ εὑρίσκοντες αὐτήν!
Ματθ. 7,14 Εξ αντιθέτου είναι στενή η θύρα και γεμάτος δυσκολίες και ταλαιπωρίες ο δρόμος, που οδηγεί εις την αιωνίαν ζωήν και απαιτείται αγών κατά της αμαρτίας, δια να τον ακολουθήση κανείς. Δια τούτο και ολίγοι είναι αυτοί, που τον ευρίσκουν και τον ακολουθούν μέχρι τέλους.
Προσοχή από τους ψευδοπροφήτες
(Λκ 6,43-44)
Ματθ. 7,15 Προσέχετε δὲ ἀπὸ τῶν ψευδοπροφητῶν, οἵτινες ἔρχονται πρὸς ὑμᾶς ἐν ἐνδύμασι προβάτων, ἔσωθεν δέ εἰσι λύκοι ἅρπαγες.
Ματθ. 7,15 Προσέχετε δε, να μη παρασυρθήτε εις την πλάνην από τους κακούς διδασκάλους και ψευδοπροφήτας, οι οποίοι έρχονται εις σας με το εξωτερικόν ένδυμα της αθωότητος και πραότητος του προβάτου, ενώ από μέσα είναι άγριοι και άρπαγες σαν λύκοι.
Ματθ. 7,16 ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε αὐτούς. μήτι συλλέγουσιν ἀπὸ ἀκανθῶν σταφυλὴν ἢ ἀπὸ τριβόλων σῦκα;
Ματθ. 7,16 Από τους καρπούς των, δηλαδή από τα έργα των, θα τους γνωρίσετε καλά. Μηπως τρυγούν ποτέ από τα αγκάθια σταφύλια η από τα τριβόλια σύκα;
Ματθ. 7,17 οὕτω πᾶν δένδρον ἀγαθὸν καρποὺς καλοὺς ποιεῖ, τὸ δὲ σαπρὸν δένδρον καρποὺς πονηροὺς ποιεῖ.
Ματθ. 7,17 Ετσι και κάθε δένδρον αγαθόν και ήμερον κάμνει καλούς καρπούς, ενώ το σάπιο και βλαμμένο δένδρο κάνει καρπούς επιβλαβείς.
Ματθ. 7,18 οὐ δύναται δένδρον ἀγαθὸν καρποὺς πονηροὺς ποιεῖν, οὐδὲ δένδρον σαπρὸν καρποὺς καλοὺς ποιεῖν.
Ματθ. 7,18 Δεν είναι δε δυνατόν ποτέ δένδρον ήμερον να βγάλη επιβλαβείς καρπούς ούτε σάπιο δένδρο να βγάλη καλούς. (Ο αγαθός δηλαδή άνθρωπος εναρέτους πάντοτε πράξεις θα παρουσιάζη, ο δε πονηρός και υποκριτής, εφ' όσον μένει εις την πονηρίαν του, θα κάμνη έργα κακά).
Ματθ. 7,19 πᾶν δένδρον μὴ ποιοῦν καρπὸν καλὸν ἐκκόπτεται καὶ εἰς πῦρ βάλλεται.
Ματθ. 7,19 Καθε όμως δένδρον, που δεν κάμνει καλόν καρπόν, κόπτεται και ρίπτεται εις την φωτιάν.
Ματθ. 7,20 ἄραγε ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε αὐτούς.
Ματθ. 7,20 Λοιπόν, δεν είναι δύσκολον να διακρίνετε τους ψευδοπροφήτας και υποκριτάς, διότι θα τους γνωρίσετε πολύ καλά από τα έργα των.
ΜΥΣΤΑΓΩΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΝΕΟΦΩΤΙΣΤΟΥΣ
1.4 Ἀλλ' ὅμως ἀκούεις τεταμένῃ τῇ χειρὶ ὡς πρὸς παρόντα εἰπεῖν· "Ἀποτάσσομαί σοι, Σατανᾶ." Βούλομαι καὶ τίνος ἕνεκεν ἵστασθε πρὸς δυσμὰς εἰπεῖν· ἀναγκαῖον γάρ. Ἐπειδὴ τοῦ φαινομένου σκότους τόπος αἱ δυσμαί, ἐκεῖνος δὲ σκότος τυγχάνων ἐν σκότῳ ἔχει καὶ τὸ κράτος· τούτου χάριν συμβολικῶς πρὸς δυσμὰς ἀποβλέποντες, ἀποτάσσεσθε τῷ σκοτεινῷἐκείνῳ καὶ ζοφερῷ ἄρχοντι. Τί οὖν ὑμῶν ἕκαστος ἑστὼς ἔλεγεν; Ἀποτάσσομαί σοι, Σατανᾶ, σοὶ τῷ πονηρῷ καὶ ὠμοτάτῳ τυράννῳ· οὐκέτι σου δέδοικα, λέγων, τὴν ἰσχύν. Κατέλυσε γὰρ ταύτην ὁ Χριστός, αἵματός μοι καὶ σαρκὸς κοινωνήσας, ἵνα διὰ τούτων τῶν παθημάτων καταργήσῃ θανάτῳ τὸν θάνατον, ὅπως μὴ διὰ παντὸς ἔνοχος γένωμαι δουλείας. Ἀποτάσσομαί σοι τῷ δολερῷ καὶ πανουργοτάτῳ ὄφει. Ἀποτάσσομαί σοι ἐπιβούλῳ ὄντι, καὶ προσποιήσει φιλίας πράξαντι πᾶσαν ἀνομίαν, καὶ ἐμποιήσαντι τοῖς ἡμετέροις προγόνοις ἀποστασίαν. Ἀποτάσσομαί σοι, Σατανᾶ, τῷ πάσης κακίας δημιουργῷ καὶ συνεργῷ. 1.5 Εἶτα ἐν δευτέρᾳ λέξει μανθάνεις λέγειν· "Καὶ πᾶσι τοῖς ἔργοις σου." Ἔργα δὲ τοῦ Σατανᾶ, πᾶσά ἐστιν ἁμαρτία, ᾗ καὶ ἀποτάσσεσθαι ἀναγκαῖον, ὡσεὶ καὶ τύραννόν τις ἀποφυγὼν πάντως που καὶ τὰ τούτου ὅπλα ἀπέφυγε. Πᾶσα οὖν κατ' εἶδος ἁμαρτία ἐγκατείλεκται τοῖς τοῦ διαβόλου ἔργοις. Πλὴν τοῦτο ἴσθι ὅτι ὅσα λέγεις, μάλιστα κατ' ἐκείνην τὴν φρικωδεστάτην ὥραν, ἔγγραφά ἐστιν ἐν τοῖς ἀοράτοις τοῦ Θεοῦ γραφόμενα βιβλίοις. Ἐπειδὰν τοίνυν ἐναντίως τι διαπραττόμενος τούτοις ἁλῷς, ὡς παραβάτης κριθήσῃ. Ἀποτάσσῃ τοίνυν τοῖς ἔργοις τοῦ Σατανᾶ, πάσαις φημὶ πράξεσι καὶ ἐννοίαις παρὰ λόγον γινομέναις. 1.6 Εἶτα λέγεις· "Καὶ πάσῃ τῇ πομπῇ αὐτοῦ." Πομπὴ δὲ διαβόλου ἐστὶ θεατρομανίαι, καὶ ἱπποδρομίαι, καὶ κυνηγεσία, καὶ πᾶσα τοιαύτη ματαιότης, ᾗς εὐχόμενος ἐλευθερωθῆναι ὁ ἅγιος τῷ Θεῷ λέγει· Ἀπόστρεψον τοὺς ὀφθαλμούς μου τοῦ μὴ ἰδεῖν ματαιότητα. Μὴ περισπούδαστόν σοι ἔστω ἡ θεατρομανία, ἔνθα αἱ ἀσελγεῖς εἰσι τῶν μίμων ὄψεις, ὕβρεσι πεπραγμέναι καὶ πάσαις ἀσχημοσύναις, καὶ ἐκτεθηλυμένων ἀνδρῶν ἐμμανεῖς ὀρχήσεις· μήτε ἡ τῶν ἐν κυνηγίοις ἑαυτοὺς θηρίοις ἐκδιδόντων, ἵνα τὴν ἀθλίαν κολακεύσωσι γαστέρα· οἵ, ἵνα κοιλίας τροφαῖς θεραπεύσωσιν, αὐτοὶ γαστρὸς ἀτιθάσων ἀληθῶς τροφὴ γίνονται θηρίων· ἵνα δὲ δικαίως εἴπω, ὑπὲρ οἰκείου θεοῦ τῆς κοιλίας τὴν ἑαυτῶν ζωὴν κατὰ κρημνῶν μονομαχούντων. Φεῦγε καὶ τὰς ἱπποδρομίας, τὸ ἐμμανὲς θέαμα καὶ ψυχὰς ἐκτραχηλίζον· ταῦτα γὰρ πάντα πομπή ἐστι διαβόλου. 1.7 Ἀλλὰ καὶ τὰ ἐν εἰδωλίοις καὶ πανηγύρεσι κρεμνώμενα, ἔσθ' ὅτε κρέα, ἢ ἄρτοι, ἢ ἄλλα τοιαῦτα μιανθέντα τῇ τῶν παμμιάρων ἐπικλήσει δαιμόνων, ἐγκαταλεχθείη ἂν τῇ τοῦ διαβόλου πομπῇ. Ὥσπερ γὰρ ὁ ἄρτος καὶ ὁ οἶνος τῆς εὐχαριστίας, πρὸ τῆς ἁγίας ἐπικλήσεως τῆς προσκυνητῆς Τριάδος, ἄρτος ἦν καὶ οἶνος λιτός, ἐπικλήσεως δὲ γενομένης, ὁ μὲν ἄρτος γίνεται σῶμα Χριστοῦ, ὁ δὲ οἶνος αἷμα Χριστοῦ· τὸν αὐτὸν δὴ τρόπον, τὰ τοιαῦτα βρώματα τῆς πομπῆς τοῦ Σατανᾶ, τῇ ἰδίᾳ φύσει λιτὰ ὄντα, τῇ ἐπικλήσει τῶν δαιμόνων βέβηλα γίνεται. 1.8 Μετὰ ταῦτα λέγεις· "Καὶ τῇ λατρείᾳ σου." Λατρεία δέ ἐστι διαβόλου, ἡ ἐν εἰδωλίοις εὐχή· τὰ πρὸς τιμὴν γινόμενα τῶν ἀψύχων εἰδώλων· τὸ ἅπτειν λύχνους, ἢ θυμιᾶν παρὰ πηγὰς ἢ ποταμούς, ὥς τινες ἀπ' ὀνειράτων ἢ ἐκ δαιμόνων ἀπατηθέντες, ἐπὶ τοῦτο διέβησαν, οἰόμενοι καὶ σωματικῶν παθῶν τὴν ἴασιν εὑρίσκειν· μὴ τοιαῦτα μετέλθῃς. Οἰωνοσκοπία, μαντεία, κληδονισμοί, ἢ περιάμματα, ἢ ἐν πετάλοις ἐπιγραφαί, μαγείαις, ἢ ἄλλαις τισὶ κακοτεχνίαις, καὶ ὅσα τοιαῦτα, λατρεία ἐστὶ διαβόλου. Φεῦγε οὖν ταῦτα· εἰ γὰρ τούτοις ὑποπέσοις μετὰ τὴν ἀπόταξιν τοῦ Σατανᾶ καὶ τὴν πρὸς τὸν Χριστὸν σύνταξιν, πικροτέρου πειραθήσῃ τοῦ τυράννου, ἴσως ὡς οἰκείου περιέποντος πάλαι, καὶ τῆς πικρᾶς ἀνιέντος σε δουλείας, νῦν δὲ σφόδρα παρὰ σοῦ καταπικρανθέντος, καὶ τοῦ Χριστοῦ στερηθήσῃ, κἀκείνου πειραθήσῃ. Οὐκ ἤκουσας παλαιᾶς ἱστορίας τὰ περὶ τοῦ Λὼτ ἡμῖν καὶ τῶν τούτου θυγατέρων διηγουμένης; Οὐχὶ αὐτὸς μὲν σέσωσται μετὰ τῶν θυγατέρων, ἐπειδὴ τὸ ὄρος κατείληφεν, ἡ δὲ τούτου γυνὴ στήλη γέγονεν ἁλός, ἐστηλιτευμένη δι' αἰῶνος, ἔχουσα τῆς πονηρᾶς προαιρέσεως καὶ ὑποστροφῆς τὴν μνήμην; Πρόσεχε τοίνυν σεαυτῷ, καὶ μὴ στρέφου πάλιν, βαλὼν τὴν χεῖρα ἐπ' ἄροτρον, εἰς τὴν ἁλμυρὰν τοῦ βίου τούτου πρᾶξιν· ἀλλὰ φεῦγε εἰς τὸ ὄρος πρὸς Ἰησοῦν Χριστόν, τὸν τμηθέντα λίθον ἄνευ χειρῶν, καὶ τὴν οἰκουμένην πληρώσαντα.
1,4-5. Αποτάσσεσαι , λοιπόν , και και αποστρέφεσαι τα έργα του Σατανά , κάθε λόγο ,εργασία και λογισμό όπου γίνεται παραλόγως.
Αυτή η <<απόταξη>> είχε κεντρική θέση στην Κατήχηση της πρώτης Εκκλησίας αλλά και στην πράξη εισόδου των ανθρώπων στη νέα πίστη . Σήμερα η είσοδος στην Εκκλησία και η Κατήχηση έχουν γίνει δυστυχώς μια απλή τυπική λατρευτική πράξη , που δεν σημαίνουν ουσιαστική αλλαγή ζωής. Ο αναγνώστης μελετώντας τις παραγράφους αυτές της 1ης Κατηχήσεως θα καταλάβει , ασφαλώς , πως << απόταξη >> και << σύνταξη >>σημαίνουν καθολική μεταμόρφωση της ζωής.
1,6-7. Η << σύνταξις τω Χριστώ >> δεν είναι τίποτε άλλο παρά ό ουσιαστικός εκκεντρισμός του ανθρώπου στο εκκλησιολογικο σώμα του Χριστού, όπως τόνισε ο Απόστ. Παύλος, ή η χριστοποίηση και θέωση , όπως κατανοήθηκε ο εκκεντρισμός αυτός από τους Πατέρες της Εκκλησίας. Αυτό σημαίνει για τις Μυσταγωγικές Κατηχήσεις ριζική αλλαγή τρόπου ζωής, νοοτροπίας και ήθους. Η ένταξη κάποιου στην Εκκλησία και η << σύνταξή>> του με το Χριστό έχει επιπτώσεις και στην κοινωνική συμπεριφορά του. Η ζωή ενός πιστού θα πρέπει να είναι διαφορετική από τη ζωή ενός απίστου.
Τα ενδιαφέροντα και οι σκοποί της ζωής θα πρέπει να είναι εντελώς διαφορετικά. Οι μεν μεριμνούν τα του κόσμου, οι άλλοι τα του Θεoυ . H σημερινή κατάσταση, κατά την όποία πιστοί και οι άπιστοι δεν διαφερoυν καθόλου στην καθημερινή ζωή, στα ενδιαφέροντά τους και στη συμπεριφορά τους, θεωρείται εντελώς απαράδεκτη σύμφωνα με την κατηχητική διδασκαλία του άγίου Κυρίλλου. Εκκοσμίκευση σημαίνει απώλεια του χριστιανικού ήθους, αλλοτρίωση της χριστιανικής πολιτείας. Ό άνθρωπος σ' αυτή την αλλοτρίωσή Του μπορεί να γίνει φορέας και <<πομπός>> κάθε σατανικής διαφθοράς και δαιμονικής ψυχοφθόρov ενέργειας. Είναι πολύ χαρακτηριστικό, διότι στο σημείο αυτό ο άγιος Κύριλλος εμμένει ιδιαίτερα στις δαιμονικές μορφές μιας ψυχοφθόρου ψυχαγωγίας. Και τις ονομάζει <<πομπές διαβόλου>>, πού οδηγούν τον άνθρωπο στην καταστροφή. 'Η μορφή ψυχαγωγίας και ο τρόπος διαθέσεως του ελεύθερου χρόνου είναι πολύ ενδεικτικά για την πνευματικότητα κάποιου. 'Η ασκητική θεολογία θα τόνιζε ανεπιφύλακτα εδώ, πως έχει μεγάλη σημασία για την όλη πνευματική κατεύθυνση του καθενός , στο που τελικά επαναπαύεται η καρδιά του ανθρώπου, που βρίσκεται η χαρά του και του είναι αυτό που τον ξεκουράζει και τον γεμίζει . Βέβαια ή ζωή των ανθρώπων μπορεί εσωτερικά να είναι κοινή. Το ίδιο ψωμί τρώνε όλοι και το ίδιο κρασί πίνουν. Άλλά, όπως ο άρτος και ο οίνος είναι απλά και κοινά για όλους, προσαγόμενα όμως στη Θεια Λειτουργία γίνονται σώμα και αίμα Χριστού, όμοια μεταμορφώνεται και η ζωή τού άνθρώπου, με όλες τις εκφράσεις και εκδηλώσεις της, όταν αναφέρεται και προσφέρεται στην << προσκυνητή Τριάδα >> . Αντίστροφα, η ζωή του ανθρώπου είναι δυνατό να ανοίγεται και να προσφέρεται στην επήρεια και στις μεθοδείες τού Πονηρού, και τότε είναι που όλα γίνονται βέβηλα και βρώμικα. Μία βέβηλη και βρώμικη ζωή, με βέβηλες και βρώμικες εκδηλώσεις, μια ζωή με δαιμονικές ροπές και πονηρά ενδιαφέροντα, δείχνει πως ο πιστός δεν έχει ακόμη << απoτάξει >> τον κόσμο τού Πονηρού και ασφαλώς δεν έχει << συνταχθεί >> με τον κόσμο τού Θεού, τον κόσμο των Άγίων.
1,8. H αποκοπή και η απoμάκρυνση από τον κόσμο του κακού πρέπει να είναι ολοκληρωτική και τελεσίδικη. Γιατί, υπάρχει έστω και η παραμικρή παλινδρόμηση, ο πειρασμός θα ενταθεί. o άγιος Kύριλλoς καλεί μάλιστα τους νεοφώτιστους σε μια βαθύτατη και ουσιαστική εσωτερική κάθαρση. "Όχι μόνο της συνειδήσεως αλλά και του υποσυνειδήτου. Και αυτής ακόμη τής μνήμης του παρελθόντος. Έτσι η Κατήχηση στοχεύει σε μια ουσιαστική ανάπλαση του νου και της ιστορικής μνήμης του ανθρωπoυ. Ο άνθρωπος καλείται να εξέλθει από το δαιμονικό κόσμο μιας πολυδιάστατης σατανικής τυραννίας , οπoυ ο άνθρωπος είναι καθολικά δουλωμένος σωματικά και ψυχικά.
Είναι χαρακτηριστική η αναφορά του άγίου Κυρίλλου σε μιαν αφάνταστη ποικιλία μορφών ειδωλολατρίας . Ήθη και έθιμα μιας παγανιστικής και σατανικής μορφής ζωής, όνειρα, μαντείες, οιωνοσκοπία, φυλαχτά και πέταλα , όλα αυτά εντάσσονται στις μεθοδείες του Διαβόλου που έρχεται να δoυλώσει την ψυχή και να κατατυραννήσει το σώμα του ανθρώπου. Ό όλος άνθρωπος η δαιμονοκρατείται σώζεται. Γι αυτό όποιος βάζει το χέρι του πάνω στο αλέτρι της αλλαγής δεν κοιτάζει προς τα πίσω. Ή νέα ζωή στη χώρα τής πίστεως είναι ένας δημιoυργικος δυναμισμός, που διαγράφει το παρελθόν και ατενίζει το μέλλον μ' ελπίδα και δημιουργική προσπάθεια. '0 πιστός καλείται να οικοδομήσει πάνω σέ μίά νέα ύπαρξη, με νέες μνήμες και νέες προσδοκίες. Ό άνθρωπος της πίστεως είναι ή καινή ύπαρξη ενός κόσμου που έρχεται να δημιουργήσει μια νέα ιστορία , την ιερή ιστορία της χριστιανικής αποκαλύψεως.
5.23 Ταύτας κατέχετε τὰς παραδόσεις ἀσπίλους, καὶ ἀπροσκόπους ἑαυτοὺς διαφυλάξατε· τῆς κοινωνίας ἑαυτοὺς μὴ ἀπορρήξητε, μὴ διὰ μολυσμὸν ἁμαρτίας τῶν ἱερῶν τούτων καὶ πνευματικῶν ἑαυτοὺς ἀποστερήσητε μυστηρίων. Ὁ δὲ Θεὸς τῆς εἰρήνης ἁγιάσαι ὑμᾶς ὁλοτελεῖς, καὶ ὁλόκληρον ὑμῶν τὸ σῶμα καὶ ἡ ψυχὴ καὶ τὸ πνεῦμα ἐν τῇ παρουσίᾳ τοῦ Κυρίουἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ τηρηθείη," ᾧ ἡ δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.
5,23. ο σεβασμός προς τη λειτουργική αυτή. παράδοση εκφράζεται κυρίως με τη <<διαφύλαξη>> του εαυτού μας «ασπίλου και απροσκόπτoυ», όπως χαρακτηριστικά τονίζει ο άγιος Κύριλλος. Η λειτoυργική και βιωματική αυτή ερμηνεία της Παραδόσεως είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα της 'Ορθόδοξης , Ανατολικής Εκκλησίας μας. Η ηθικής φύσεως κάθαρση από κάθε « μολυσμον αμαρτίας» είναι συχνά μια από τις βασικές εκδηλώσεις αυτής τής συνέπειες προς τη λειτουργική παράδοση. 'Εμείς οι νεώτεροι και σύγχρονοι θεολόγοι αισθανόμαστε κάποια δυσκολία στο να δίνουμε μια τέτοια ερμηνεία στη διαφύλαξη της ιερής μας Παραδόσεως. Ίσως γιατί τα ευσεβιστικα κινήματα που πολλές φορές δια μέσου των αιώνων έχουν αποπροσανατολίσει τους σκοπούς και τους στόχους τής Εκκλησίας, δημιούργησαν και στην εποχή μας μια φοβία ως προς τα
θέματα ηθικής φύσεως και σπάνια τα σχετιζoυμε με την έννοια της πιστότητας μας προς την Παράδοση.
Ηθική ζωή όμως και βιωματική συνέπεια προς την αιώνια λειτουργική μας παράδοση δεν σημαίνει καθόλου ευσεβισμό στην κακώς νοούμενη σημερινή έννοια . Αντίθετα σημαίνει ουσιαστική μετοχή και ένταξη στη ζωντανή παράδοση. Έτσι τουλάχιστο βλέπει το θέμα ο άγιος Κύριλλος, όταν συμβουλεύει τους πι στους της εποχής του: «ταύτας κατέχετε τάς παραδόσεις ασπιλoυς, και απρoσκοπτους εαυτούς διαφυλάξετε >>. Η δημιουργία κοινότητας πιστών και η μετοχή στην Ευχαριστιακή Τράπεζα αναμφισβήτητα προϋποθέτει ηθική ζωή. Ο << μολυσμος>> από την αμαρτία δεν σημαίνει μόνο στέρηση των Μυστηρίων της Εκκλησίας, σημαίνει προπαντός την απομάκρυνσή μας από τη ζωντανή παράδοση της ζωής της Εκκλησίας και την αποκοπή μας από την εκκλησιαστική κοινότητα.
Η αίρεση, δηλαδή η αποκοπή από το σώμα της 'Εκκλησίας, δεν μπορεί να είναι μόνο δογματικής-θεωρητικής, φύσεως θέμα. Είναι και «πρακτικό», βιωματικό και ηθικό, δηλαδή διαφοροποίηση κάποιου από το ήθος και την παράδοση της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Αίρεση είναι ή απομάκρυνση από την πίστη άλλά Και από την κοινή ευχαριστιακή τράπεζα, από τη ζωή της Εκκλησίας. Όταν ο άγιος Κύριλλος καλεί με τις Κατηχήσεις του τoυς νεοφώτιστους να <<κατέχουν>>και να κρατούν «τάς παραδόσεις ασπίλους>> εννοεί, ασφαλώς ,εμμονή ατή μία και αδιαίρετο πίστη, αλλ' εννοεί συγχρόνως και διαφύλαξη του ήθους ζωής που η παράδοση μεταφέρει από γενεά σε γενεά δια μέσου των αιώvων. Η απομάκρυνση των πιστών από κάθε αιτία επιφέρει την <<αποστέρησιν των μυστηρίων >> εξαιτίας ιδιαίτερα του μoλυσμoυ τής αμαρτίας ,εντάσσεται σ αυτή τη γραμμή.
Δόγμα και ήθος, λοιπόν, αποτελούν τις δυο όψεις της αυτής ενιαίας πραγματικότητας. Κάθε προσπάθεια Χωρισμού των δυο η εξάρσεως της μιας σε βάρος της άλλης, οδηγεί χωρίς αμφιβολία σε αιρετικές αποκλίσεις. Η εκκλησιαστική ιστορία και ή καθημερινή εμπειρία στο χώρο της πίστεως μας έχει δείξει, πως κάθε διαφοροποίηση στα θέματα του δόγματος επιφέρει πάντοτε αλλοιώσεις στο ήθος και στη μορφή βιώσεως της πίστεως. Και αντιστρoφα , κάθε αλλοτρίωση του ορθόδοξου χριστιανικού ήθους, όπως ,στην περίπτωση π.χ. της εκκοσμικευσεως , δημιovργει την κατάλληλη ατμόσφαιρα και προετoιμαζει το εδαφoς για κάθε είδους αυθαιρεσίες στα θέματα πίστεως και δόγματος.
Γι' αυτό το λόγο η χριστιανική Κατήχηση δεν αποσκοπεί μόνο στην ενημέρωση των πιστών στα βασικά θέματα αρχών και δόγματος αλλά και στη μύηση τους μέσα στο λειτουργικό, μυσταγωγικό και χαρισματικό τρόπο βιώσεως της πίστεως στην καθημερινή τους πραγματικότητα. "Έτσι, μέσα στο χώρο της πίστεως , καθώς διατείνεται εδώ ο άγιος Κύριλλος, << ο Θεός της ειρήνης >> πραγματικά αγιάζει και θα μας αγιάζει πάντοτε << ολοτελώς>> που σημαίνει ότι θα διαφυλαχθεί άσπιλο << ολόκληρο ημών το σώμα και η ψυχή και το πνεύμα εν τη παρουσία του Kυριov ημών Ιησού Χριστού>> και θα << τηρηθεί > > αμόλvντη , αγία και καθαρή, μέσα στην ορθόδοξη πίστη, η ύπαρξη του ανθρώπου από κάθε <<μολυνσμον αμαρτίας>>
Πατερικά
Συγγραφέως: Ομότιμου καθ. Γεωργίου Πατρώνου
Το κείμενο των Μυσταγωγικών Κατηχήσεων του αγίου Κυρίλλου Ιεροσολύμων αποτελεί ένα εκφραστικό «δείγμα» της λειτουργίας και ουσιαστικής παρέμβασης της ιεράς κατήχησης στη διαμόρφωση της πνευματικής ζωής των πιστών. Θεολογικός σχολιασμός Καθ. Γεωρ. Πατρώνος, σχολιασμός τελετουργικού τυπικού - μετάφραση ιερομόναχος Μεθ. Ολυμπιώτης.
(Λκ 6,47-49)
Ματθ. 7,24 Πᾶς οὖν ὅστις ἀκούει μου τοὺς λόγους τούτους καὶ ποιεῖ αὐτούς, ὁμοιώσω αὐτὸν ἀνδρὶ φρονίμῳ, ὅστις ᾠκοδόμησε τὴν οἰκίαν αὐτοῦ ἐπὶ τὴν πέτραν·
Ματθ. 7,24 Ιδικός μου θα είναι κάθε ένας, ο οποίος ακούει με προσοχήν αυτούς τους λόγους μου και τους εφαρμόζει εις την ζωήν του, και τον οποίον εγώ παρομοιάζω με άνδρα συνέτον και φρόνιμον, που έκτισε το σπίτι του επάνω εις την πέτραν (εις θεμέλιον στερεόν και ασάλευτον δηλαδή θεμέλιον της διδασκαλίας μου)·
Ματθ. 7,25 καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦλθον οἱ ποταμοὶ καὶ ἔπνευσαν οἱ ἄνεμοι καὶ προσέπεσον τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ, καὶ οὐκ ἔπεσε· τεθεμελίωτο γὰρ ἐπὶ τὴν πέτραν.
Ματθ. 7,25 και έπεσεν η βροχή και ξεχύθηκαν τα ποτάμια της νεροποντής και εφύσησαν οι ισχυροί άνεμοι και έπεσαν με ορμήν όλα επάνω στο σπίτι αυτό, και αυτό δεν εκρημνίσθη, διότι ήτο στερεά θεμελιωμένον επάνω εις την πέτραν της αληθινής και ζωντανής πίστεως.
Ματθ. 7 ,26 καὶ πᾶς ὁ ἀκούων μου τοὺς λόγους τούτους καὶ μὴ ποιῶν αὐτοὺς ὁμοιωθήσεται ἀνδρὶ μωρῷ, ὅστις ᾠκοδόμησε τὴν οἰκίαν αὐτοῦ ἐπὶ τὴν ἄμμον·
Ματθ. 7,26 Και καθένας που ακούει αυτούς τους λόγους μου και δεν τους εφαρμόζει, θα είναι όμοιος με μωρόν άνθρωπον, ο οποίος έκτισε το σπίτι του εις την άμμον·
Ματθ. 7,27 καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦλθον οἱ ποταμοὶ καὶ ἔπνευσαν οἱ ἄνεμοι καὶ προσέκοψαν τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ, καὶ ἔπεσε, καὶ ἦν ἡ πτῶσις αὐτῆς μεγάλη.
Ματθ. 7,27 και έπεσε η βροχή και ήρθαν τα ποτάμια και εφύσησαν ισχυροί οι άνεμοι και επέπεσαν με ορμήν στο σπίτι εκείνο, και το σπίτι εκρημνίσθη και η πτώσις του ήταν ολακληρωτική”.
Ματθ. 7,28 Καὶ ἐγένετο ὅτε συνετέλεσεν ὁ Ἰησοῦς τοὺς λόγους τούτους, ἐξεπλήσσοντο οἱ ὄχλοι ἐπὶ τῇ διδαχῇ αὐτοῦ·
Ματθ. 7,28 Οταν δε ετελείωσεν ο Ιησούς τους λόγους αυτούς, τα πλήθη έμειναν έκπληκτα δια την υψηλήν αυτήν διδασκαλίαν του.
Ματθ. 7,29 ἦν γὰρ διδάσκων αὐτοὺς ὡς ἐξουσίαν ἔχων, καὶ οὐχ ὡς οἱ γραμματεῖς.
Ματθ. 7,29 Διότι τους εδίδασκε με εξουσίαν και με κύρος, ως τέλειος διδάσκαλος και νομοθέτης και όχι όπως οι γραμματείς (που ενόθευαν και επεσκότιζαν την διδασκαλίαν με τας μωράς επινοήσεις της παραδόσεως των πρεσβυτέρων).
(Λκ 9,57-62)
Ματθ. 8,18 Ἰδὼν δὲ ὁ Ἰησοῦς πολλοὺς ὄχλους περὶ αὐτὸν ἐκέλευσεν ἀπελθεῖν εἰς τὸ πέραν.
Ματθ. 8,18 Οταν δε είδε ο Ιησούς πολλά πλήθη να συγκεντρώνωνται ολόγυρά του, διέταξε τους μαθητάς να επιβιβασθούν μαζή του στο πλοίον, δια να αναχωρήσουν εις την απέναντι παραλίαν της Γεννησαρέτ.
Ματθ. 8,19 Καὶ προσελθὼν εἷς γραμματεὺς εἶπεν αὐτῷ· διδάσκαλε, ἀκολουθήσω σοι ὅπου ἐὰν ἀπέρχῃ.
Ματθ. 8,19 Τοτε προσήλθε εις αυτόν κάποιος νομοδιδάσκαλος και του είπε· “Διδάσκαλε, θα σε ακολουθήσω όπου και αν πηγαίνης”.
Ματθ. 8,20 καὶ λέγει αὐτῷ ὁ Ἰησοῦς· αἱ ἀλώπεκες φωλεοὺς ἔχουσι καὶ τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ κατασκηνώσεις, ὁ δὲ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου οὐκ ἔχει ποῦ τὴν κεφαλὴν κλίνῃ.
Ματθ. 8,20 Και λέγει προς αυτόν ο Ιησούς· “οι αλεπούδες έχουν τις φωλιές των, όπου καταφεύγουν, και τα πτηνά του ουρανού τις κούρνιες των· ο Υιός όμως του ανθρώπου δεν έχει που να γείρη την κεφαλήν” (και επομένως καθένας που θέλει να τον ακολουθήση θα υποβληθή εις ταλαιπωρίας και στερήσεις).
Ματθ. 8,21 Ἕτερος δὲ τῶν μαθητῶν αὐτοῦ εἶπεν αὐτῷ· Κύριε, ἐπίτρεψόν μοι πρῶτον ἀπελθεῖν καὶ θάψαι τὸν πατέρα μου.
Ματθ. 8,21 Ενας δε άλλος από τους πολλούς μαθητάς του του είπε· “Κυριε, δος μου την άδειαν να γυρίσω στο σπίτι, δια να θάψω πρώτα τον πατέρα μου και έπειτα σε ακολουθήσω”.
Ματθ. 8,22 ὁ δὲ Ἰησοῦς εἶπεν αὐτῷ· ἀκολούθει μοι, καὶ ἄφες τοὺς νεκροὺς θάψαι τοὺς ἑαυτῶν νεκρούς.
Ματθ. 8,22 Ο δε Ιησούς (δια να τον προφυλάξη από τας κληρονομικάς φροντίδας και φιλονεικίας, που μοιραίως θα επακολουθούσαν τον θάνατον του πατρός) του είπε· “έλα κοντά μου και άφησε τους συγγενείς σου, οι οποίοι από απόψεως πνευματικής ζωής είναι νεκροί, δια να θάψουν τους νεκρούς των”.
Να ομολογούμε την πίστη μας στο Χριστό
(Λκ 12,8-9)
Ματθ. 10,32 Πᾶς οὖν ὅστις ὁμολογήσει ἐν ἐμοὶ ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὁμολογήσω κἀγὼ ἐν αὐτῷ ἔμπροσθεν τοῦ πατρός μου τοῦ ἐν οὐρανοῖς.
Ματθ. 10,32 Καθένας, λοιπόν, που με πίστιν και θάρρος και χωρίς να φοβήται τους διωγμούς, θα με ομολογήση σωτήρα του και Θεόν του εμπρός στους ανθρώπους, θα τον ομολογήσω και εγώ έμπροσθεν του ουρανίου πατρός μου ως ιδικόν μου.
Ματθ. 10,33 ὅστις δ᾿ ἂν ἀρνήσηταί με ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ἀρνήσομαι αὐτὸν κἀγὼ ἔμπροσθεν τοῦ πατρός μου τοῦ ἐν οὐρανοῖς.
Ματθ. 10,33 Οποιος όμως με αρνηθή εμπρός στους ανθρώπους, θα αρνηθώ και εγώ να τον παραδεχθώ ως ιδικόν μου εμπρός στον ουράνιον Πατέρα μου.
(Λκ 12,51-53. 14,26-27)
Ματθ. 10,34 Μὴ νομίσητε ὅτι ἦλθον βαλεῖν εἰρήνην ἐπὶ τὴν γῆν· οὐκ ἦλθον βαλεῖν εἰρήνην, ἀλλὰ μάχαιραν.
Ματθ. 10,34 Μη νομίσετε ότι ήλθα να επιβάλω μία ψευδή ειρήνην εις την γην (όπως την φαντάζονται οι Ισραηλίται, οι οποίοι περιμένουν τον Μεσσίαν ως επίγειον βασιλέαν). Δεν ήλθα να φέρω τέτοιαν ειρήνην, αλλά μάχαιραν και διαίρεσιν.
Ματθ. 10,35 ἦλθον γὰρ διχάσαι ἄνθρωπον κατὰ τοῦ πατρὸς αὐτοῦ καὶ θυγατέρα κατὰ τῆς μητρὸς αὐτῆς καὶ νύμφην κατὰ τῆς πενθερᾶς αὐτῆς·
Ματθ. 10,35 Διότι ήλθα να χωρίσω τον ασεβή υιόν εναντίον του πιστού πατρός του και την ασεβή θυγατέρα εναντίον της μητρός της και την νύμφην ενάντιον της πενθεράς της.
Ματθ. 10,36 καὶ ἐχθροὶ τοῦ ἀνθρώπου οἱ οἰκιακοὶ αὐτοῦ.
Ματθ. 10,36 Και θα γίνουν εχθροί του πιστού ανθρώπου οι οικιακοί του, που δεν θα δεχθούν το Ευαγγέλιον της σωτηρίας.
Ματθ. 10,37 Ὁ φιλῶν πατέρα ἢ μητέρα ὑπὲρ ἐμὲ οὐκ ἔστι μου ἄξιος· καὶ ὁ φιλῶν υἱὸν ἢ θυγατέρα ὑπὲρ ἐμὲ οὐκ ἔστι μου ἄξιος·
Ματθ. 10,37 Εκείνος που αγαπά τον πατέρα η την μητέρα του παραπάνω από εμέ, δεν είναι άξιος να λέγεται οπαδός μου. Και εκείνος που αγαπά τον υιόν του η την κόρην του παραπάνω από εμέ, δεν είναι άξιος να λέγεται οπαδός μου.
Ματθ. 10,38 καὶ ὃς οὐ λαμβάνει τὸν σταυρὸν αὐτοῦ καὶ ἀκολουθεῖ ὀπίσω μου, οὐκ ἔστι μου ἄξιος.
Ματθ. 10,38 Και όποιος δεν παίρνει σταθεράν την απόφασιν να υποστή κάθε ταλαιπωρίαν και σταυρικόν ακόμη θάνατον δια την πίστιν του εις εμέ και δεν με ακολουθεί ως αρχηγόν και υπόδειγμά του, δεν είναι άξιος για μένα.
Ματθ. 10,39 ὁ εὑρὼν τὴν ψυχὴν αὐτοῦ ἀπολέσει αὐτήν, καὶ ὁ ἀπολέσας τὴν ψυχὴν αὐτοῦ ἕνεκεν ἐμοῦ εὑρήσει αὐτήν.
Ματθ. 10,39 Εκείνος που εις καιρόν διωγμών θα αποφύγη την θλίψιν και το μαρτύριον, δια να σώση την ζωήν του, θα χάση την αληθινήν και μακαρίαν ζωήν· και όποιος θυσιάσει την ζωήν του ένεκα εμού, θα κερδίση την αληθινήν και μακαρίαν ζωήν.
Ο μισθός
(Μκ 9,41)
Ματθ. 10,40 Ὁ δεχόμενος ὑμᾶς ἐμὲ δέχεται, καὶ ὁ ἐμὲ δεχόμενος δέχεται τὸν ἀποστείλαντά με.
Ματθ. 10,40 Εκείνος που σας δέχεται και σας φιλοξενεί ως απεσταλμένους μου, υποδέχεται εμέ· και εκείνος που υποδέχεται εμέ, υποδέχεται 'Εκεινον, που με έστειλε στον κόσμον.
Ματθ. 10,41 ὁ δεχόμενος προφήτην εἰς ὄνομα προφήτου μισθὸν προφήτου λήψεται, καὶ ὁ δεχόμενος δίκαιον εἰς ὄνομα δικαίου μισθὸν δικαίου λήψεται.
Ματθ. 10,41 Εκείνος που υποδέχεται προφήτην, διδάσκαλον του θείου θελήματος, και τον τιμά ως προφήτην, θα πάρη μισθόν προφήτου από τον Θεόν. Και εκείνος που δέχεται δίκαιον, διότι είναι δίκαιος, θα λάβη μισθόν δικαίου.
Ματθ. 10,42 καὶ ὃς ἐὰν ποτίσῃ ἕνα τῶν μικρῶν τούτων ποτήριον ψυχροῦ μόνον εἰς ὄνομα μαθητοῦ, ἀμὴν λέγω ὑμῖν, οὐ μὴ ἀπολέσῃ τὸν μισθὸν αὐτοῦ.
Ματθ. 10,42 Και όποιος προσφέρει εις ένα από τους ασήμους τούτους μαθητάς μου έστω και ένα ποτήρι κρύο νερό, σας διαβεβαιώνω ότι δεν θα χάση τον μισθόν του. (Καθε ένας που με πίστιν υποβοηθεί και συντρέχει, έστω και ολίγον, τους Αποστόλους μου στο έργον των, θα λάβη την ανταμοιβήν του από τον Θεόν).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου