Όσιος Εφραίμ ο Σύρος. Για το να μη θαυμάζουμε τα πρόσκαιρα, ούτε να δελεαζόμαστε με τις χαρές αυτής της ζωής· και για τον εβδομηκοστό δεύτερο ψαλμό.
Μπορείτε να διαβάσετε και τα υπόλοιπα κεφάλαια εδώ: Οσίου Εφραίμ του Σύρου. Έργα.
Για το να μη θαυμάζουμε τα πρόσκαιρα, ούτε να δελεαζόμαστε με τις χαρές αυτής της ζωής· και για τον εβδομηκοστό δεύτερο ψαλμό.
Επειδή ο νους μας είναι πολύ ολισθηρός, εύκολα παρασύρεται στις χαρές αυτής της ζωής, λησμονώντας τα μέλλοντα αγαθά. Γι’ αυτό πρέπει εμείς να μη δείχνουμε αδιαφορία στη φρούρηση των αισθήσεων· διότι ο μισόκαλος Διάβολος, βάζοντας μας σε πειρασμό, προξενεί σύγχυση στα πράγματα, για να μην μπορέσει ο κυβερνήτης νους να ξεχωρίσει ανάμεσα στο καλό και στο κακό.
Όταν λοιπόν συγκεντρωθούν εναντίον μας οι μάταιοι λογισμοί, πριν να φτάσουμε στο σκοτισμό που προξενούν αυτοί, ας επιστρέψουμε αμέσως στην πνευματική διδασκαλία, ψάλλοντας μαζί με τον Προφήτη τον ψαλμό πού έχει γραφεί· διότι πολύ μας βοηθά η διδασκαλία που υπάρχει μέσα σ’ αυτόν. Διηγείται δηλαδή ο Προφήτης σ’ αυτό τον ψαλμό την αστάθεια της ζωής, τους πειρασμούς, και αυτούς που κυριεύονται δια μέσου των πειρασμών, και αυτούς που νικούν τους πειρασμούς δια μέσου της υπομονής· αλλά μέσα σ’ αυτόν περιγράφει και τις αμοιβές του καθενός. Γι’ αυτό και αυτός γκρεμίζει την αλαζονεία και την κενοδοξία, και οδηγεί στην αληθινή δόξα αυτούς που θέλουν να σωθούν.
Ας μη λοιπόν αναφέρουμε μόνο τις λέξεις, αλλά ας επισημάνουμε με τα λόγια μας το νόημα που υπάρχει σ’ αυτόν, για να αξιωθούμε να γίνουμε τηρητές και της σημασίας αυτών που λέγονται.
Διότι ο Προφήτης λέει «Πόσο αγαθός είναι ο Θεός για τους Ισραηλίτες, γι’ αυτούς που είναι ειλικρινείς στην καρδιά! Αλλά λίγο έλειψε να κλονισθούν τα πόδια μου, παραλίγο να ξεστρατίσουν τα βήματα μου· διότι ζήλεψα τους παραβάτες, επειδή έβλεπα την ευημερία των αμαρτωλών ανθρώπων· ότι δεν αρνείται να τους παραλάβει ο θάνατος, και δε διαρκεί πολύ η θλίψη που τους μαστίζει· δεν κοπιάζουν όπως οι άλλοι άνθρωποι, και δε θα ταλαιπωρηθούν μαζί με τους άλλους ανθρώπους. Γι’ αυτό και τους κυρίευσε εντελώς η υπερηφάνεια, ντύθηκαν σαν ένδυμα πάνω τους την αδικία και την ασέβεια. Η αδικία τους θα φυτρώσει σαν από λιπασμένο έδαφος, ξεπέρασαν κάθε επιθυμία της καρδιάς τους· σκέφθηκαν και είπαν πονηρά πράγματα, διακήρυξαν μεγαλόφωνα την αδικία τους· έφτασε ως τον ουρανό η μεγαλοστομία τους»,
[Ὡς ἀγαθός ὁ Θεὸς τῷ ᾿Ισραήλ, τοῖς εὐθέσι τῇ καρδίᾳ. ἐμοῦ δὲ παραμικρὸν ἐσαλεύθησαν οἱ πόδες, παρ᾿ ὀλίγον ἐξεχύθη τὰ διαβήματά μου. ὅτι ἐζήλωσα ἐπὶ τοῖς ἀνόμοις εἰρήνην ἁμαρτωλῶν θεωρῶν, ὅτι οὐκ ἔστιν ἀνάνευσις ἐν τῷ θανάτῳ αὐτῶν καὶ στερέωμα ἐν τῇ μάστιγι αὐτῶν· ἐν κόποις ἀνθρώπων οὐκ εἰσὶ καὶ μετὰ ἀνθρώπων οὐ μαστιγωθήσονται. διὰ τοῦτο ἐκράτησεν αὐτοὺς ἡ ὑπερηφανία, περιεβάλοντο ἀδικίαν καὶ ἀσέβειαν ἑαυτῶν. ἐξελεύσεται ὡς ἐκ στέατος ἡ ἀδικία αὐτῶν, διῆλθον εἰς διάθεσιν καρδίας· διενοήθησαν καὶ ἐλάλησαν ἐν πονηρίᾳ, ἀδικίαν εἰς τὸ ὕψος ἐλάλησαν· ἔθεντο εἰς οὐρανὸν τὸ στόμα αὐτῶν, καὶ ἡ γλῶσσα αὐτῶν διῆλθεν ἐπὶ τῆς γῆς] (Ψαλ. 72, 1-9).
Τί όμως σημαίνει, «διακήρυξαν μεγαλόφωνα την αδικία τους», και «έφτασε ως τον ουρανό ή μεγαλοστομία τους»; Αυτό που λέει σημαίνει το εξής: αν και κάνουν αυτοί τα κακά, και δεν έχουν λάβει ως αμοιβή αμέσως την τιμωρία της κακίας τους, νομίζουν ότι δεν υπάρχει Θεός, επειδή έγιναν ανόητοι. Διότι λέει· «Είπε ο ανόητος άνθρωπος μέσα του “Δεν υπάρχει Θεός”», [Εἶπεν ἄφρων ἐν καρδίᾳ αὐτοῦ· οὐκ ἔστι Θεός] (Ψαλ. 13, 1).
«Διακήρυξαν μεγαλόφωνα την αδικία τους· έφτασε ως τον ουρανό ή μεγαλοστομία τους, και η γλώσσα τους διέσχισε την επιφάνεια της γης· γι’ αυτό το λόγο ο λαός μου θα στραφεί σ’ αυτούς, και θα θεωρηθούν οι μέρες της ζωής τους πλήρεις. Και είπαν· “Πώς τα αντιλαμβάνεται ο Θεός;” και “Υπάρχει γνώση γι’ αυτά στον Ύψιστο;”. Να, παράδειγμα είναι αυτοί οι αμαρτωλοί, που όμως ευτυχούν· σ’ όλη τους τη ζωή κατείχαν πλούτο. Και είπα· “Λοιπόν, ανώφελα φύλαξα καθαρή την καρδιά μου και έπλυνα τα χέρια μου ανάμεσα στους αθώους· και υπέφερα τις μαστιγώσεις όλη τη μέρα, και έλεγχα τον εαυτό μου κάθε πρωί”. Αν έλεγα “Θα διηγηθώ έτσι, όπως νιώθω”, τότε θα παρέβαινα την υπόσχεση μου στη γενεά των υιών σου*. Και αποφάσισα να το εξακριβώσω αυτό όμως έμεινε σ’ εμένα ο κόπος, ωσότου να μπω στο ναό του Θεού και να αντιληφθώ τα τέλη τους».
* [γενεά των υιών· οι Ισραηλίτες].
[Διενοήθησαν καὶ ἐλάλησαν ἐν πονηρίᾳ, ἀδικίαν εἰς τὸ ὕψος ἐλάλησαν· ἔθεντο εἰς οὐρανὸν τὸ στόμα αὐτῶν, καὶ ἡ γλῶσσα αὐτῶν διῆλθεν ἐπὶ τῆς γῆς. διὰ τοῦτο ἐπιστρέψει ὁ λαός μου ἐνταῦθα, καὶ ἡμέραι πλήρεις εὑρεθήσονται ἐν αὐτοῖς. καὶ εἶπαν· πῶς ἔγνω ὁ Θεός; καὶ εἰ ἔστι γνῶσις ἐν τῷ ῾Υψίστῳ; ἰδοὺ οὗτοι οἱ ἁμαρτωλοὶ καὶ εὐθηνοῦντες· εἰς τὸν αἰῶνα κατέσχον πλούτου. καὶ εἶπα· ἄρα ματαίως ἐδικαίωσα τὴν καρδίαν μου καὶ ἐνιψάμην ἐν ἀθῴοις τὰς χεῖράς μου· καὶ ἐγενόμην μεμαστιγωμένος ὅλην τὴν ἡμέραν, καὶ ὁ ἔλεγχός μου εἰς τὰς πρωΐας. εἰ ἔλεγον· διηγήσομαι οὕτως, ἰδοὺ τῇ γενεᾷ τῶν υἱῶν σου ἠσυνθέτηκα. καὶ ὑπέλαβον τοῦ γνῶναι τοῦτο· κόπος ἐστὶν ἐνώπιόν μου, ἕως εἰσέλθω εἰς τὸ ἁγιαστήριον τοῦ Θεοῦ καὶ συνῶ εἰς τὰ ἔσχατα αὐτῶν] (Ψαλ. 72, 8-17).
Άκου λοιπόν ποια είναι τα τέλη εκείνων που λησμονούν τον Θεό. Διότι λέει· «Για τις δολιότητες τους επιφύλαξες σ’ αυτούς συμφορές, ταπείνωσες την υπερηφάνεια τους. Πώς ερημώθηκαν σε μια στιγμή; Εξαφανίσθηκαν, χάθηκαν εξαιτίας της ανομίας τους, όπως διαλύεται το όνειρο του ανθρώπου που σηκώνεται από τον ύπνο», [πλὴν διὰ τὰς δολιότητας αὐτῶν ἔθου αὐτοῖς κακά, κατέβαλες αὐτοὺς ἐν τῷ ἐπαρθῆναι. πῶς ἐγένοντο εἰς ἐρήμωσιν ἐξάπινα· ἐξέλιπον, ἀπώλοντο διὰ τὴν ἀνομίαν αὐτῶν. ὡσεὶ ἐνύπνιον ἐξεγειρομένου] (Ψαλ. 72, 18-20).
Και επίσης λέει· «Κύριε, στην πόλη σου θα εκμηδενίσεις την εμφάνιση τους», [Κύριε, ἐν τῇ πόλει σου τὴν εἰκόνα αὐτῶν ἐξουδενώσεις] (Ψαλ. 72, 20). Και ποια είναι αυτή η πόλη; Είναι η άνω Ιερουσαλήμ.
Και επίσης λέει· «Διότι άναψε η καρδιά μου, και αναστατώθηκαν τα σπλάχνα μου, και εγώ εκμηδενίσθηκα και δεν το αντιλήφθηκα, μπροστά σου έγινα ένα κτήνος. Αλλά εγώ θα είμαι πάντοτε μαζί σου· με κράτησες από το δεξί μου χέρι, και με τη θέληση σου με οδήγησες», [ὅτι ἐξεκαύθη ἡ καρδία μου, καὶ οἱ νεφροί μου ἠλλοιώθησαν, κἀγὼ ἐξουδενωμένος καὶ οὐκ ἔγνων, κτηνώδης ἐγενόμην παρά σοι. κἀγὼ διαπαντὸς μετὰ σοῦ, ἐκράτησας τῆς χειρὸς τῆς δεξιᾶς μου καὶ ἐν τῇ βουλῇ σου ὡδήγησάς με καὶ μετὰ δόξης προσελάβου με] (Ψαλ. 72, 21-24).
Και τι σημαίνει· «Με τη θέληση σου με οδήγησες»; Αυτό που λέει, νομίζω ότι σημαίνει αυτό· «Αφού έβγαλα, λέει, από πάνω μου το σαρκικό θέλημα, και παρουσίασα τον εαυτό μου μπροστά σου, για να δεχθώ και να τηρήσω τις εντολές σου, με οδήγησες με τη θέλησή σου, διότι δε σταθεροποιούσα το θέλημα μου. Λοιπόν σαν καλός πατέρας, που έχει αγαπητό γιό, με κράτησες από το δεξί μου χέρι, και με οδήγησες με τη θέλησή σου, γι’ αυτό και με δέχθηκες με δόξα».
«Διότι τι άλλο υπάρχει στον ουρανό για μένα, και τι άλλο θα ήθελα στη γη εκτός από σένα; Έσβησε η καρδιά μου και το σώμα μου, Θεέ της καρδιάς μου», [τί γάρ μοι ὑπάρχει ἐν τῷ οὐρανῷ, καὶ παρὰ σοῦ τί ἠθέλησα ἐπὶ τῆς γῆς; ἐξέλιπεν ἡ καρδία μου καὶ ἡ σάρξ μου, ὁ Θεὸς τῆς καρδίας μου] (Ψαλ. 72, 25-26). Τί επιζητώντας; Τις ουράνιες διαμονές.
«Διότι όπως το ελάφι τρέχει με πόθο στις πηγές των νερών, έτσι τρέχει με πόθο η ψυχή μου σ’ εσένα, Θεέ μου. Μεγάλη δίψα έχει η ψυχή μου για σένα τον ισχυρό και ζώντα Θεό, πότε θα έρθω και θα παρουσιασθώ ενώπιον του Θεού;», [Ον τρόπον ἐπιποθεῖ ἡ ἔλαφος ἐπὶ τὰς πηγὰς τῶν ὑδάτων, οὕτως ἐπιποθεῖ ἡ ψυχή μου πρός σέ, ὁ Θεός. ἐδίψησεν ἡ ψυχή μου πρὸς τὸν Θεὸν τὸν ζῶντα· πότε ἥξω καὶ ὀφθήσομαι τῷ προσώπῳ τοῦ Θεοῦ;] (Ψαλ. 41, 2-3).
«Και η κληρονομία μου στον αιώνα είναι ο Θεός», [καὶ ἡ μερίς μου ὁ Θεὸς εἰς τὸν αἰῶνα] (Ψαλ. 72, 26) .
Βάθυνε το νου σου πάρα πολύ, για να δεχθείς τα λεγόμενα. Πόσο φοβερή φράση προσθέτει ο Ψαλμωδός, λέγοντας ότι, «Να, αυτοί που απομακρύνουν τον εαυτό τους από σένα, θα απολεσθούν· εξολόθρευσες κάθε άνθρωπο που αποστατεί από σένα. Για μένα όμως είναι καλό να είμαι αφοσιωμένος στον Θεό, να αποθέτω την ελπίδα μου στον Κύριο, να διακηρύττω όλες τις δοξολογίες μου για σένα στις πύλες της κόρης σου Σιών», [ὅτι ἰδοὺ οἱ μακρύνοντες ἑαυτοὺς ἀπὸ σοῦ ἀπολοῦνται, ἐξωλόθρευσας πάντα τὸν πορνεύοντα ἀπὸ σοῦ. ἐμοὶ δὲ τὸ προσκολλᾶσθαι τῷ Θεῷ ἀγαθόν ἐστι, τίθεσθαι ἐν τῷ Κυρίῳ τὴν ἐλπίδα μου τοῦ ἐξαγγεῖλαί με πάσας τὰς αἰνέσεις σου ἐν ταῖς πύλαις τῆς θυγατρὸς Σιών] (Ψαλ. 72, 27-28).
Έχοντας λοιπόν, αγαπητοί, βοήθειες από τις θείες Γραφές, και δρόμο περπατημένο και ευθύ, που οδηγεί στις ουράνιες πύλες, ας μη δείξουμε αμέλεια για την ελπίδα που είναι αποθησαυρισμένη για μας στους ουρανούς (πρβλ. Κολ. 1, 5). Διότι έρχεται ο Κύριος, όπως έχει γραφεί· «το φτυάρι του το κρατά στο χέρι του, και θα ξεκαθαρίσει το αλώνι του, και θα μαζέψει το σιτάρι στην αποθήκη του, το άχυρο όμως θα το κάψει με φωτιά που δε σβήνει ποτέ», [οὗ τὸ πτύον ἐν τῇ χειρὶ αὐτοῦ, καὶ διακαθαριεῖ τὴν ἅλωνα αὐτοῦ, καὶ συνάξει τὸν σῖτον αὐτοῦ εἰς τὴν ἀποθήκην, τὸ δὲ ἄχυρον κατακαύσει πυρὶ ἀσβέστῳ] (Ματθ. 3, 12. Λουκ. 3, 17). Σ΄ αυτόν ανήκει η δόξα, στους αιώνες. Αμήν.
Οσίου Εφραίμ του Σύρου. Έργα. τ. Ε΄.
μετ. Κωνσταντίνου Γ. Φραντζολά.
εκδ. Το Περιβόλι της Παναγίας, εκδ. Α΄ 1994.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου