Προτεσταντική εικόνα σε Ημερολόγιο της Μητροπόλεως Σερρών

 

29 Φεβ 2020 

Άρθρο του Σερκελίδη Δήμου

…Για ποιό λόγο η Ι.Μ Σερρών επέλεξε μια εικόνα της Δυτικής πνευματικής παράδοσης, και δή του προτεσταντισμού, για εξώφυλλο ενός ορθόδοξου ημερολογίου;… 

 

 

Επιμέλεια σύνταξης: katanixi.gr

Λάβαμε το παρακάτω κείμενο του Σερκελίδη Δήμου, γραμματέα του Ορθοδόξου Χριστιανικού Συλλόγου Άγιος Ιωσήφ ο Ησυχαστής και αγιογράφου, με το οποίο σχολιάζει την απόφαση της Ι.Μ. Σερρών και Νιγρίτης να επιλέξει για εξώφυλλο του ημερολογίου της μια αναπαράσταση του Χριστού ξένη προς την Ορθόδοξη Αγιογραφία. 

Προτεσταντική εικόνα σε Ημερολόγιο της Μητροπόλεως Σερρών

Δήμος Σερκελίδης

Είναι γνωστό ότι ο τρόπος με τον οποίο μια κοινωνία θρησκεύει επηρεάζει καθοριστικά την τέχνη της. Ειδικότερα, στο χώρο της ζωγραφικής τέχνης οι δογματικές διαφορές μεταξύ της Ορθοδόξου Εκκλησίας και των ποικίλων αιρέσεων προκάλεσαν ένα εικαστικό χάσμα ανάμεσα στην ποικίλη θρησκευτική ζωγραφική της Δύσης και στην αγιογραφία της Ανατολής.

Εντύπωση προκαλεί η επιλογή της Ι.Μ. Σερρών και Νιγρίτης να τοποθετήσει στο εξώφυλλο του εγκόλπιου ημερολογίου του 2020, που κυκλοφόρησε, όχι μια αγιογραφία, αλλά μια ζωγραφιά του Χριστού δυτικής τέχνης. Η μορφή του Χριστού είναι λεπτομέρεια από τον πίνακα του Karl Bolch με θέμα την επί του Όρους Ομιλία. 

Ο Karl Bolch και το προτεσταντικό περιβάλλον

Ο Karl Bolch είναι Δανός προτεστάντης ζωγράφος, που γεννήθηκε στη Δανία το 1834 και πέθανε το 1890. Ασχολήθηκε με την θρησκευτική ζωγραφική και διακόσμησε πολλούς προτεσταντικούς ναούς, ο διασημότερος μεταξύ των οποίων είναι το παρεκκλήσι στο παλάτι του Φρεντερικσπουργκ στη Δανία. Η τέχνη του συνδέθηκε με τον χώρο του προτεσταντισμού, όπου θεωρείται ότι απέδωσε με τον πλέον έξοχο τρόπο την μορφή του Χριστού και τις ιστορίες της Βίβλου. Τα έργα του χρησιμοποιήθηκαν κατά κόρον και από την αίρεση των Μορμόνων.

Η Δυτική θρησκευτική παράδοση και τέχνη

Η Δύση μετά το Σχίσμα, αργά στην αρχή και με ταχείς ρυθμούς μετά την Αναγέννηση, άρχισε να διαμορφώνει μια τέχνη μακριά από την πνευματικότητα της Ανατολής. Επικράτησε η φυσιοκρατική αντίληψη στην αναπαράσταση της φύσης και του ανθρώπου, με αποτέλεσμα την ανάπτυξη ενός ζωγραφικού συστήματος υψηλής καλλιτεχνικής αξίας, αλλά χωρίς πνευματικότητα. Η Δύση ζωγραφίζει τη σάρκα, ενώ η Ανατολή ζωγραφίζει υποστάσεις. Ο προτεσταντισμός, που ανήκει στον πνευματικό χώρο της Δύσης, απορρίπτοντας την Ιερά Παράδοση, απορρίπτει την παράδοση στο δόγμα, στην λατρεία, στο ήθος και, φυσικά, στην τέχνη.

Χωρίς το υπόβαθρο της παράδοσης της αγιογραφίας, που από την Δύση χάθηκε από την εποχή του Τζιότο, έξι αιώνες πριν, o Bloch στη θρησκευτική του ζωγραφική χρησιμοποιεί τεχνικές για να αποκτήσουν πνευματικότητα οι πίνακές του: εντυπωσιακή σκηνογραφία, υποβλητικό φωτισμό, συγκινητικές εκφράσεις των προσώπων, χρωματικές αντιθέσεις με συμβολισμό κτλ. Το αποτέλεσμα είναι ομολογουμένως ευχάριστο στα μάτια, αλλά κρύο και ξένο προς την ορθόδοξη καρδιά. Και όλες οι τέχνες μιλάνε πρώτα στην καρδιά.

Η ορθόδοξη αντίληψη περί εκκλησιαστικής τέχνης.

Τί είναι αυτό, όμως, που διαφοροποιεί την θρησκευτική ζωγραφική του Bloch από την Ορθόδοξη Αγιογραφία; Η διαφορά είναι ότι η ζωγραφική στην Ανατολή δεν είναι θρησκευτική, είναι εκκλησιαστική. Συμμορφώνεται με την εκκλησιαστική παράδοση, η οποία στο βάθος πολλών πολλών γενεών σπουδαίων καλλιτεχνών, μετά από τις επιτυχίες και τις αποτυχίες τους,  κατέληξε σε παραστάσεις, μορφές, σχήματα και χρώματα, που αποδίδουν με τον καλύτερο τρόπο το πνευματικό περιεχόμενο του εικονιζόμενου.

Για παράδειγμα, στην Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου, που ανήκει στη Ι.Μ. Σερρών, στο καθολικό της Μονής βρίσκεται μια βυζαντινή εικόνα του Χριστού Παντοκράτορος του 14ου αιώνος απαράμιλλης τέχνης. Η εικόνα αυτή είναι από τα υψηλότερα δείγματα της βυζαντινής αγιογραφίας. Και εδώ χρησιμοποιούνται ζωγραφικά μέσα, χρώματα, γραμμές κτλ. Και εδώ υπάρχει μια σκηνογραφία, υπάρχει η σοβαρότητα στην έκφραση κτλ.  Όμως όλα εδώ είναι τόσο ζυγισμένα, τόσο αρμονικά, αλλά και τόσο μετρημένα, που μπορείς να προσευχηθείς. Με τον Χριστό του Bloch το πολύ πολύ να συγκινηθείς, αλλά ποτέ να προσευχηθείς. Το γιατί συμβαίνει τεχνικά αυτό, είναι αντικείμενο άλλου υπομνήματος…. 

Παρόμοιες με του εξωφύλλου απεικονίσεις του Χριστού ήταν διαδεδομένες μέχρι πριν από λίγες δεκαετίες. Με την εισαγωγή της δυτικής ζωγραφικής επί βαυαροκρατίας αλλοιώθηκε το εικαστικό μας αισθητήριο με αποτέλεσμα να αρέσουν οι ρηχές εικόνες αυτού του στυλ και να υποτιμάται η καλλιτεχνική αξία των βυζαντινών εικόνων. Αυτό άλλαξε από την εποχή του κυρ Φώτη Κόντογλου, αυτής της αγίας μορφής της ζωγραφικής και των γραμμάτων μας. 

Το έρώτημα

Εν τέλει, τίθεται το ερώτημα: για ποιό λόγο η Ι.Μ Σερρών επέλεξε μια εικόνα της Δυτικής πνευματικής παράδοσης, και δή του προτεσταντισμού, για εξώφυλλο ενός ορθόδοξου ημερολογίου; Οφείλεται σε έλλειψη καλλιτεχνικής παιδείας ή σε άμβλυνση του ορθόδοξου βιώματος με αποτέλεσμα να μην γίνονται αντιληπτές οι χαώδεις διαφορές μεταξύ της Αγιογραφίας και της προτεσταντικής θρησκευτικής ζωγραφικής;

- - - - - - - - - -- 

https://www.wikiart.org/en/carl-bloch

Συνέχεια έχουμε άλλο κρούσμα στην Θεσ/νικη

Γι αυτό μακριά απο την αίρεση του Οικουμενισμού . Οι Οικουμενιστες τα ξήλωσαν όλα από Αγιογραφία , βυζαντινή μουσική ...