Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος. Για την άκαρπη συκιά που ξεράθηκε.
Μέρος πρώτο: υπομνηματισμός των εδαφίων Ματθ.21,18-22]
«Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, ἐπανάγων ὁ ᾿Ιησοῦς εἰς τὴν πόλιν, ἐπείνασε». (Κι όταν το πρωί επέστρεφε ο Ιησούς στην πόλη, πείνασε) [Ματθ.21,18]. Μα πώς πεινά ο Κύριος πρωί-πρωί; Όταν το επέτρεψε στη σάρκα, τότε αυτή φανερώνει και το πάθος της.
«Καὶ ἰδὼν συκῆν μίαν ἐπὶ τῆς ὁδοῦ, ἦλθεν ἐπ᾿ αὐτήν, καὶ οὐδὲν εὗρεν ἐν αὐτῇ, εἰ μὴ φύλλα μόνον καὶ λέγει αὐτῇ· Μηκέτι ἐκ σοῦ καρπὸς γένηται εἰς τὸν αἰῶνα. Καὶ ἐξηράνθη παραχρῆμα ἡ συκῆ». (Και μόλις είδε κάποια συκιά στο δρόμο, ήλθε κοντά της, αλλά δεν βρήκε τίποτε επάνω της παρά μόνο φύλλα, ακριβώς όπως και η συναγωγή των Ιουδαίων τότε είχε να επιδείξει μόνο φύλλα και εξωτερικούς τύπους, όχι όμως και καρπούς αρετής. Και για να δώσει μάθημα για το ποια θα είναι η κατάληξη κάθε ανθρώπου άκαρπου σαν τη συκιά, λέει σε αυτήν: “Να μην ξαναβγάλεις ποτέ πια καρπό”. Κι αμέσως ξεράθηκε η συκιά) [Ματθ.21,19].
Άλλος ευαγγελιστής λέει ότι δεν ήταν ακόμη η εποχή των καρπών [Μάρκ.11,13: «Οὐ γὰρ ἦν καιρὸς σύκων».(Διότι δεν ήταν η εποχή των σύκων. Αλλά η συκιά εκείνη ούτε άγουρα σύκα είχε πάνω της)]· εάν όμως δεν ήταν καιρός των καρπών, πώς ο ευαγγελιστής Μάρκος λέει ότι ο Ιησούς πείνασε, είδε από μακριά τη συκιά και «ἦλθεν εἰ ἄρα τι εὑρήσει ἐν αὐτῇ». (Ήλθε μήπως βρει τίποτε να φάει) [Μάρκ.11,13]; Άρα γίνεται φανερό ότι αυτό ήταν σκέψη των μαθητών Του, αφού ακόμη πνευματικά ήταν ατελείς, καθόσον σε πολλές περιπτώσεις οι ευαγγελιστές γράφουν τις σκέψεις των μαθητών Του. Όπως ακριβώς λοιπόν αυτό ήταν σκέψη των μαθητών Του, έτσι και ήταν δική τους σκέψη το να νομίζουν ότι γι’ αυτόν τον λόγο την καταράστηκε, επειδή δηλαδή δεν είχε καρπό.
Για ποιο λόγο, λοιπόν, την καταράστηκε; Εξαιτίας των μαθητών Του, ώστε να λάβουν θάρρος. Επειδή δηλαδή παντού ευεργετούσε και δεν τιμωρούσε κανένα, αλλά έπρεπε και την τιμωρητική Του δύναμη να δείξει, για να γνωρίσουν και οι μαθητές Του και οι Ιουδαίοι, ότι μπορεί να ξηράνει και αυτούς που θα Τον σταυρώσουν, αλλά με τη θέλησή Του τους συγχωρεί και δεν τους ξηραίνει, και επειδή αυτό δεν ήθελε να το φανερώσει στους ανθρώπους, απέδειξε την τιμωρητική ενέργειά Του στο φυτό.
Όταν λοιπόν κάτι παρόμοιο συμβαίνει σε τόπους ή σε φυτά ή σε άλογα ζώα, μην εξετάζεις με λεπτομέρεια τα πράγματα, ούτε να λες: «Πώς λοιπόν ήταν δικαιολογημένη η ξήρανση της συκιάς, εάν δεν ήταν καιρός των καρπών»; Διότι αυτό είναι δείγμα της χειρότερης μωρολογίας· αλλά πρόσεχε το θαύμα και θαύμαζε και δόξαζε τον θαυματουργό Κύριο μας· διότι και για τους χοίρους που πνίγηκαν πολλοί το είπαν αυτό, εξετάζοντας εάν αυτό ήταν δίκαιο, αλλά ούτε και στην περίπτωση αυτή πρέπει να προσέξουμε τα λόγια τους, καθόσον και αυτά ήταν άλογα ζώα, όπως ακριβώς και εκείνο φυτό άψυχο.
Για ποιο λόγο λοιπόν το γεγονός αυτό λαμβάνει αυτή τη μορφή και γίνεται η αιτία της κατάρας; Όπως προανέφερα αυτό ήταν σκέψη των μαθητών. Εάν όμως δεν ήταν ακόμη καιρός των καρπών, άδικα ορισμένοι λένε ότι εδώ εννοείται ο νόμος. Καθόσον καρπός αυτού ήταν η πίστη, και τότε ήταν ο καιρός αυτού του καρπού και φυσικά τον παρήγαγε. Διότι λέει: « Οὐχ ὑμεῖς λέγετε ὅτι ἔτι τετράμηνός ἐστι καὶ ὁ θερισμὸς ἔρχεται; ἰδοὺ λέγω ὑμῖν, ἐπάρατε τοὺς ὀφθαλμοὺς ὑμῶν καὶ θεάσασθε τὰς χώρας, ὅτι λευκαί εἰσι πρὸς θερισμὸν ἤδη». (Και για να πειστείτε για το θέμα αυτό που σας λέω, σηκώστε τα μάτια σας και κοιτάξτε το πλήθος αυτό των Σαμαρειτών που έρχονται. Μοιάζουν οι ψυχές τους με χωράφια, στα οποία δεν πρόφθασε να σπαρεί ο λόγος της αλήθειας, κι όμως είναι λευκά και ώριμες πλέον, έτοιμα να θεριστούν. Έτσι και σε όλα τα μέρη του κόσμου οι ψυχές των ανθρώπων είναι τώρα ώριμες για να δεχθούν τη σωτηρία) [Ιω.4,35].
Και: «ἐγὼ ἀπέστειλα ὑμᾶς θερίζειν ὃ οὐχ ὑμεῖς κεκοπιάκατε· ἄλλοι κεκοπιάκασι, καὶ ὑμεῖς εἰς τὸν κόπον αὐτῶν εἰσεληλύθατε». (Εγώ, ο Κύριος του αγρού, σας έστειλα για να θερίζετε καρπό για τον οποίο εσείς δεν έχετε κοπιάσει για να σπαρεί. Άλλοι, δηλαδή εγώ και οι προφήτες πριν από μένα, έχουν κοπιάσει κι έχουν σπείρει, κι εσείς έχετε μπει στους κόπους και τη σπορά τους για να θερίσετε) [Ιω,4,38].
Επομένως δεν υπαινίσσεται εδώ κάτι παρόμοιο, αλλά δηλώνει εκείνο που είπα, δηλαδή δείχνει την τιμωρητική δύναμή Του· και αυτό γίνεται φανερό από τους λόγους: «Οὐ γὰρ ἦν καιρὸς».(Διότι δεν ήταν η εποχή των σύκων) · δηλώνει δηλαδή ότι ήλθε προς τη συκιά πριν από τον καιρό της καρποφορίας, όχι επειδή πεινούσε, αλλά χάριν των μαθητών Του, οι οποίοι και θαύμασαν πάρα πολύ, αν και είχαν γίνει ήδη πολλά μεγαλύτερα θαύματα· αλλά όπως προανέφερα, το θαύμα αυτό ήταν παράξενο· διότι για πρώτη φορά τώρα έδειξε την τιμωρητική δύναμή Του. Για τον λόγο αυτόν δεν έκανε το θαύμα σε άλλο φυτό, αλλά σε αυτό που ήταν το πιο ευδόκιμο, ώστε έτσι το θαύμα να φανεί μεγαλύτερο. Και για να αντιληφθείς ότι το θαύμα αυτό έγινε χάριν των μαθητών Του, για να τους διδάξει δηλαδή να έχουν θάρρος, άκου αυτά που λέει στη συνέχεια.
Τι λέει λοιπόν; «Ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἐὰν ἔχητε πίστιν, καὶ μὴ διακριθῆτε, οὐ μόνον τὸ τῆς συκῆς ποιήσετε, ἀλλὰ κἂν τῷ ὄρει τούτῳ εἴπητε· ἄρθητι, καὶ βλήθητι εἰς τὴν θάλασσαν, γενήσεται». (Αληθινά σας διαβεβαιώνω, εάν έχετε πίστη στη δύναμη του Θεού και δεν αμφιβάλλετε ότι θα λάβετε και εσείς θαυματουργική δύναμη, όχι μόνο το θαύμα της συκιάς θα κάνετε, αλλά ακόμη κι αν στο βουνό αυτό πείτε ‘’σήκω και πέσε στη θάλασσα’’, θα γίνει) «καὶ πάντα ὅσα ἐὰν αἰτήσητε ἐν τῇ προσευχῇ, πιστεύοντες, λήψεσθε» (και όλα όσα ζητήσετε στην προσευχή σας με πίστη στη δύναμη του Θεού, θα τα λάβετε) [Ματθ.21,21-22].
«Και εσείς», δηλαδή, «θα κάνετε μεγαλύτερα θαύματα, εάν θελήσετε να πιστέψετε και εάν στηρίζετε την πίστη και το θάρρος σας στην προσευχή». Βλέπεις ότι το παν γι’ αυτούς έγινε, ώστε να μη φοβούνται και να μην τρέμουν τις επιβουλές; Για τον λόγο αυτό και για δεύτερη φορά το λέει αυτό, επειδή θέλει να τους προσηλώσει στην προσευχή και στην πίστη. «Διότι», λέει, «δεν θα κάνετε βέβαια μόνο αυτό, αλλά και όρη θα μετακινήσετε και άλλα πολύ περισσότερα θα πραγματοποιήσετε, στηριζόμενοι στην πίστη και την προσευχή».
επιμέλεια κειμένου: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος
Ιωάννου του Χρυσοστόμου Άπαντα τα έργα, Υπόμνημα στο Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον, ομιλία ΞΖ΄, πατερικές εκδόσεις «Γρηγόριος ο Παλαμάς»(ΕΠΕ), εκδ. οίκος «Το Βυζάντιον», Θεσσαλονίκη 1990, τόμος 11Α, σελίδες 340-345.ΕΔΩ
Βιβλιοθήκη των Ελλήνων, Άπαντα των αγίων Πατέρων, Ιωάννου Χρυσοστόμου έργα, τόμος 68, σελ. 54-57. ΕΔΩ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου