EVANSTON

 

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΣΠΙΘΑ»

ΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΦΛΩΡΙΝΗΣ π. ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΥ

ΑΥΓΟΥΣΤΟ 1954, αρ.φυλ. 161

 

«Αἱρετικὸν ἄνθρωπον μετὰ μίαν καὶ δευτέραν

νουθεσίαν παραιτοῦ, εἰδώς, ὅτι ἐξέστραπται

ὁ τοιοῦτος καὶ ἁμαρτάνει ὤν αὐτοκατάκριτος»

(Παῦλος -πρὸς Τίτον 3, 10)

 

Ἄξια πένθους, δακρύων πολλῶν τὰ καθʼ ἡμᾶς, ἀγαπητοί μας ἀναγνῶσται. «Ἡ ΜΙΑ Ἁγία, Καθολικὴ καὶ Ἀποστολικὴ Ἐκκλησία» ἐν τοῖς ἐσχάτοις τούτοις καιροῖς χειμάζεται δεινῶς. Ἡ Ὀρθοδοξία ΚΙΝΔΥΝΕΥΕΙ. Δὲν εἶνε ἐκφραστικὸν σχῆμα, ἀλλὰ σκληρὰ πραγματικότης. Ὁ Ὀρθόδοξος λαὸς τῆς Ἀνατολῆς, ἀλλὰἰδιατέρως τῆς Ἑλλάδος ἔγινε στόχος ἀγρίας πρωτοφανοῦς ἐπιθέσεως. Ἐχθροὶ τῆς Ὀρθοδόξου πίστεως ὐλισταί, ἄπιστοι, ἄθεοι, ἀλλὰ καὶ αἱρετικοὶ παλαιότεροι καὶ νεώτεροι, ποικιλώνυμοι, πτερωτοὶ δράκοντες τῆς Ἀποκαλύψεως, βαρεῖς λύκοι καλυπτόμενοι μὲ τὴν δορὰν τοῦ προβάτου ἔχουν ἐπιδράμει εἰς τὸν δυστυχισμένον μας λαόν. Ἀποτελοῦν μακρὰν οὐράν; Οὐνῖται, Παπισταί, Ἐπισκοπιανοί, Πρεσβυτεριανοί, Πεντηκοστιανοί, Ἀβδεντισταὶ (Σαββατισταὶ) Πλημμούθιοι, Christian Science (Χριστιανικῆς Ἐπιστῆμης ὀπαδοί), Μεταλληνοῦ τινος ὀπαδοί, καὶ οἱ πάντων αἱρετικῶν αἱρετικώτεροι περιβόητοι Χιλιασταὶ (μάρτυρες τοῦ Ἰεχωβᾶ) ὅλα τὰ εἴδη τῶν αἱρέσεων εὑρίσκονται καὶ δροῦν παρʼ ἡμῖν. Ἡ Ἑλλὰς διεθνὴς ἔκθεσις αἱρέσεων. Οἱ αἱρετικοὶ περιάγουν θάλασσαν καὶ ξηρὰν διὰ νὰ προσελκύσουν ἕνα προσήλυτον καὶ ὅταν μὲ ποικίλα μέσα τὸν κερδίσουν τὸν μεταβάλλουν εἰς «υἱὸν γεένης διπλότερων αὐτῶν», φανατικὸν τῆς Ὀρθοδοξίας κατήγορον καὶ λυσσαλέον ἐχθρόν. Περὶ τῆς δράσεώς των θλιβερὰ καταφθάνουν μηνύματα. Καθημερινῶς 5, 10, 15… Ὀρθόδοξοι ἐγκαταλείπουν διὰ παντὸς τὴν Ἐκκλησίαν. Εἰς τινα μάλιστα διαμερίσματα τῆς Πατρίδος εἶνε τὀσον ἀλματικὴ ἡ πρόοδος τῶν αἱρετικῶν, ὥστε ἐντὸς ὀλίγου ὄχι μόνον ἀτόμων καὶ οἰκογενειῶν, ἀλλὰ χωρίων καὶ κωμοπόλεων καὶ πόλεων τὴν ἀπώλειαν, τὴν ἀποστασίαν ἐκ τῆς Ὀρθοδοξίας θὰ θρηνήσωμεν. Αἱ Δημοσίαι Ἀρχαὶ τοῦ τόπου ἀνησυχοῦν. Ἀλλὰ τὶ νὰ κάμουν αὐταί; Νὰ μεταχειρισθοῦν κατὰ τῶν αἱρετικῶν τὸ ξίφος; Δὲν ζῶμεν εἰς ἐποχήν, κατὰ τὴν ὁποίαν οἰ αἱρετικοὶ κατεδιώκοντο ὑπὸ τῆς Πολιτείας καὶ ἐκαίοντο ἐπὶ τῆς πυρᾶς. Ἠ ἐποχὴ ἐκείνη παρῆλθε. Σήμερον οἰ διδάσκαλοί μας καὶ οἱ καθηγηταὶ δὲν τολμοῦν νὰ πιάσουν τὸ αὐτὶ ἑνὸς χιλιαστοῦ μαθητοῦ ποὺ ἐντὸς τῆς αὐλῆς τοῦ Σχολείου διακωμωδεῖ τοὺς Ὀρθοδόξους συμμαθητάς του, διότι ἐκ τινος σύρματος θʼ ἀκουσθῆἔντονος καὶ ἐπιβλητικὴ ἡ φωνὴ τῶν «ἰσχυρῶν φίλων μας» ἐπιτάσσουσα καὶ λέγουσα: «Ἄλτ! Δὲν σᾶς ἐπιτρέπομεν νὰ πιέζητε τὴν θρησκευτικὴν συνείδησιν τῶν ἀνθρώπων. Ἀφήσατέ τους νὰ ἔχουν οἰανδήποτε θρησκείαν καὶ ἐὰν θελήσουν, ὅπως καὶ ἡμεῖς εἰς τὴν χώραν μας… Τοὺς μόνους ποὺ μπορεῖτε μέχρι ἐξοντώσεως εἶνε… οἱ ἰδικοί σας παλαιοημερολογῖται. Αὐτῶν τὰς ἐκκλησίας δύνασθε νὰ κλείσητε κai νὰ σφραγίσητε, ἀλλʼ ὄχι τῶν Πλημμούθιων, τῶν Σαββατιστῶν, τῶν Πεντηκοστιανῶν. Διότι ἄλλως θὰ δημιουργηθῆ διπλωματικὸν ζήτημα».

Ἡ Ἑλληνικὴ Πολιτεία, ὡς ἔχον σήμερον τὰ πράγματα, ἀδυνατεῖ νὰ λάβη μέτρα κατὰ τῶν αἱρετικῶν, οἱ ὁποῖοι ἀσύδοτοι μένοντες ἀλωνίζουν τὴν Ἑλλάδα. Ἀλλὰ καὶ ἐὰν ἠδύνατο ἡ Πολιτεία νὰ κινηθῆ κατʼ αὐτῶν, δὲν θὰ ἧτο ἡ διὰ ξίφους καταπολέμησις τῶν αἱρέσεων ἡ ἐνδεδιεγμένη ὁδός. Ὅπως κηρύττει ὁ ἀθάνατος Χρυσόστομος ἡ πλάνη δὲν καταστρέφεται διὰ τῆς βίας, ἀλλὰ διὰ μέσων καὶ ὅπλων πνευματικῶν, τὰ ὁποῖα ταχέως καὶ δραστηρίως, καὶ ἐπιστημόνως πρέπει νὰ θέση εἰς κίνησιν ἡ διοικοῦσα καὶ διδάσκουσα Ἐκκλησία. Οἱ ἐπίσκοποι, ἰδοὺ οἱ κατʼ ἐξοχὴν φρουροὶ τοῦ Ὀρθόδοξου λαοῦ, οἱ ὁποῖοι φρικτὰς ἀνέλαβον εὐθύνας κατὰ τὴν ὥραν τῆς χειροτονίας των, νὰ πέσουν ἀγωνιζόμενοι ὑπὲρ τῶν Ὀρθοδόξων δογμάτων. Ἀλλοι βλέποντες ὅτι τὸ ποίμνιον καθημερινῶς ἐλαττώνεται ἀπὸ τὴν κακοποιὸν δρᾶσιν τῶν αἱρέσεων, θὰ ἔπρεπε ὅλοι νὰ συγκεντρωθοῦν εἰς τὴν πρωτεύουσαν τῆς Ἑλληνικῆς Πατρίδος καὶ, τῶν κωδώνων τοῦ Μητροπολιτικοῦ Ναοῦ τῶν Ἀθηνῶν κρουόμενων πενθίμως διὰ τὴν κατὰ τὴν τελευταίαν δεκαετίαν ἁρπαγὴν χιλιάδων τέκνων ἐκ τῶν ἀγκάλων τῆς Ὀρθοδοξίας, ὑπὸ τὴν Προεδρίαν τοῦ Μ. Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν νὰ συνέλθουν εἰς ἱστορικὴν συνεδρίαν, νὰ μελετήσουν ἐπισταμένως τὸ θέμα τῶν αἱρέσεων, νὰ ἐκδώσουν ἐγκύκλιον, νὰ εἰδοποιήσουν μὲ φωνὴν σάλπιγγος Ἀποκαλύψεως τὸν Ἑλληνικὸν λαὸν περὶ τοῦ κινδύνου, τὸν ὁποῖον διατρέχει οὖτος νὰ χάση τὸν ἀδάμαντά του, τὴν Ὀρθόδοξον πίστιν, νὰ λάβουν συγκεκριμένην θέσιν, νὰ σταθεροποιήσουν τὸ μέτωπον, ἀνανεώνοντες τὰς ἀποφάσεις τῶν Ἁγίων Οἰκουμενικῶν Συνόδων διὰ τῶν ὁποίων ἐπὶ ἀπειλῆ καθαιρέσεως καὶ ἀφορισμοῦ ἀπαγορεύεται ἡ πνευματικὴ ἐπικοινωνία τῶν Ὀρθοδόξων μετὰ τῶν αἱρετικῶν. Τὶς διὰ τοιαύτας ἐνεργείας θὰ ἠδύνατο νὰ κατηγορήση τὴν Ὀρθόδοξον Ἱεραρχίαν; Οὕτω ἐνεργοῦσα θὰ ἐκινεῖτο ἐντὸς τοῦ κύκλου τῶν ἱερῶν καθηκόντων της. Θὰ ἀπήχει τὸ αὐστηρὸν τῆς Ὀρθοδοξίας πνεῦμα, τὸ πνεῦμα τῆς Κ. Διαθήκης, ὅπερ διὰ τοῦ στόματος τοῦ κορυφαίου Ἀποστόλου Παύλου διατάσσει: «αἱρετικὸν ἄνθρωπον μετὰ μίαν καὶ δευτέραν νουθεσίαν παραιτοῦ, εἰδῶς, ὅτι ἐξέστραπται ὁ τοιοῦτος καὶ ἁμαρτάνει ὁ αὐτοκατάκριτος». Θὰ ἧτο σύμφωνος μὲ τὸ πνεῦμα τῆς διδασκαλίας τῶν μεγάλων Πατέρων καὶ Διδασκάλων τῆς Ἐκκλησίας. Θὰ ἧτο σύμφωνος μὲ τὸ πνεῦμα τοῦ ἥρωος, τοῦ προμάχου τῆς Ὀρθοδοξίας, τοῦ Μάρκου Εὐγενικοῦ ὅστις ἐκ τῆς νήσου Λήμνου, ὅπου ἧτο ἐξόριστος διὰ τὴν πίστιν, ἔγραφε: «Ἅπαντες οἱ τῆς Ἐκκλησίας διδάσκαλοι, πᾶσαι αἱ σύνοδοι καὶ πᾶσαι αἱ θεῖαι Γραφαὶ φεύγειν τοὺς ἑτερόφρονας παραινοῦσι καὶ τῆς αὐτῶν κοινωνίας διίστασθαι». Θὰ ἧτο τέλος σύμφωνος μὲ τὴν ἐγκύκλιον ἐπιστολὴν τοῦ Πατριάρχου Κων)λεως Ἱερεμίου τοῦ Γ” τὴν ἐν ἔτει 1724 ἐκδοθεῖσαν ἐν τῆὁποία γράφεται ὅτι οἱ αἱρετικοὶ τελοῦν ὑπὸ τὸ ἀνάθεμα πολλῶν οἰκουμενικῶν Συνόδων, «ὅπου ἀναθεματίζουσι τοὺς ἀθετοῦντας τὰ δόγματα τῆς Ἀνατολικῆς Ἐκκλησίας, τὴν ὁποίαν αὐτοὶ οὐδὲ διὰ Ἐκκλησίαν δὲν τὴν λογίζουν… καὶ ἐπειδὴ ἐξεχώρησαν ἀπὸ τὴν ἀνατολικὴν Ἐκκλησίαν καὶἔκαμαν ἄλλην ἰδικήν της τερατώδη ἀνομοίαν καὶ παντάπασι ξεχωρισμένην ἀπὸ τὴν Ἀνατολικὴν Ἐκκλησίαν, ἀναντίρρητον ἐστίν, ὅτι αἱρετικοὶ εἶναι καὶ ἀνυπολόγητο καὶ καμμίαν συγκοινωνίαν μὲ ἡμᾶς δὲν ἔχουσι, ὅτι τὰ ἡνωμένα δὲ εἶνε διηρημένα, τὰ δὲ διηρημένα δὲν εἶνε ἡνωμένα καὶ ἄς ματαιολογοῦσιν ὅσα θέλουσιν».

Ἀλλʼ ἀντὶ τούτων τί βλέπομεν! τί ἀκούομεν; Μίαν χαλάρωσιν τῆς αὐστηρότητος, μίαν χλιαρότητα τῆς πίστεως ἀπερίγραπτον. Ἡ λέξις «αἱρετικὸς» δὲν ἐμποιεῖ πλέον τὴν φρίκην τῶν προηγουμένων γενεῶν τῆς Ὀρθοδοξίας. Συναναστροφὴ ὀρθοδόξων μετὰ τῶν προδοτῶν τῆς πίστεως γίνεται ἄνευ φόβου. Ποιμένες καὶ διδάσκαλοι τῆς Ὀρθοδοξίας ἐρωτοτροποῦν μὲ τοὺς ἐκπροσώπους τῶν ξένων «ἐκκλησιῶν». Τοὺς ὑποδέχονται. Τοὺς προσφωνοῦν. Τοὺς θαυμάζουν. Ποῖοι; Οἱ διάδοχοι τῶν ἀειμνήστων ἐκεῖνων Ποιμένων καὶ Διδακάλων τῆς Ἐκκλησίας, εἰς ἐκ τῶν ὁποίων εἰς ἐρώτησιν αἱρετικοῦ «μὲ γνωρίζεις;» ἀπήντησε˙ «ναὶ Σὲ γνωρίζω ὡς πρωτότοκον υἱὸν τοῦ Σατανᾶ».

Μιὰ τοιαύτη γλῶσσα, ἱκανὴ νὰ προφυλάξη τὰ τέκνα τῆς Ὀρθοδοξίας, καὶ νὰ φέρη εἰς συναίσθησιν τοὺς ἀποστάτας, σήμερον ἔχει ἐγκαταλειφθῆ ὡς γλῶσσα ἀγροίκων ἀνθρώπων. Σήμερον οἱ… εὐγενεῖς μας θεολόγοι φοροῦν μαλακὰ χειρόκτια καὶ λαλοῦν ἄλλην γλῶσσα, γλῶσσαν μελιστάλακτον. Ἀναλύονται ὡς στήλαι ἐκ ζακχάρεως πρὸ τῶν αἱρετικῶν. Νέαι σχέσεις ἐγκληματικῆς ἀβρότητος μετὰ κλεπτῶν καὶ ληστῶν τοῦ Ὀρθοδόξου ποιμνίου ἐνεκαινιάσθησαν ἐν Κων)πόλει καὶ Ἀθήναις. Τῶν τρυφερῶν δὲ τούτων σχέσεων σῆμα κατατεθέν: Μία λέξις, τὴν ὁποίαν τὰς ἡμέρας αὐτὰς τοῦ μηνὸς Αὐγούστου ἐπαναλαμβάνουν οἱ ραδιοφωνικοὶ σταθμοὶ τῆς ὑφηλίου καὶ ὁ παγκόσμιος τύπος, ἡ λέξις Evanston.

Ἀλλὰ τὶ ἐστὶ Evanston; Ἄς ἴδωμεν διʼ ὀλίγων.

* * *

Evanston. Γεωγραφικῶς μέν, ὡς ἀνέγραψαν αἱ ἐφημερίδες, θαυμάσιον προάστειον τῆς μεγάλης πόλεως τῆς Ἀμερικῆς Σικάγου, κείμενον ἐπὶ τῆς μαγευτικῆς τοποθεσίας τῆς λίμνης Μίτσιγκαν. Θρησκευτικῶς δὲ θὰ παραμείνη ἐν τῆ νεωτέρα Ἱστορία τῆς Ὀρθοδοξίας ὡς λέξις, ἡ ὁποία θὰ ὑπενθυμίζη Φερράραν, πόλιν, εἰς τὴν ὁποίαν ποτὲ ἐσύρθη ἡ Ὀρθοδοξία πρὸς ὑποδούλωσιν καὶ ἐξευτελισμόν. Διότι καὶ εἰς Evanston γίνεται Συνέδριον, ὅπερ φέρει μὲν τὸν πομπώδη τίτλον Οἰκουμενικὸν Συνέδριον τῶν Ἐκκλησιῶν, ἀλλὰ ἐν τοῖς πράγμασι πρόκειται περὶ μεγάλουπαμπροστεσταντικοῦ Συνεδρίου, εἰς τὸ ὁποῖον ὁ προτεσταντισμός, ἡ Λερναία αὕτη Ὕδρα μὲ τὰς 300 κεφαλὰς τῶν αἱρέσεων ποὺ περικλείει εἰς τοὺς κόλπους της θὰ εἶνε παροῦσα καὶ κυριαρχοῦσα, εἰς κάποιαν δὲ γωνίαν τοῦ Συνεδρίου ἀντιπροσωπούμενη ἐπισήμως ὑπὸ 9 καθηγητῶν θεολόγων τῶν Πανεπ. Ἀθηνῶν καὶ Θεσ)νίκης καὶ ἑνὸς ἀρχιμανδρίτου ὡς μικρὰ καὶ ἄσημος μειοψηφία, τὸν οἶκτον προκαλοῦσα, θὰ ἵσταται ἡ «πτωχή μας» Ὀρθοδοξία. Πρόεδρος τοῦ Συνεδρίου τούτου ποῖος; Πατριάρχης, Ἀρχιεπίσκοπος, ἐπίσκοπος; Ὄχι. Ἀλλὰ… μία γυνή, ἡ Σάρρα Τσᾶκκο. Ναὶ αὐτὴ θὰ ἧτο ἡ πρόεδρος, ἐὰν πρὸ τινων μηνῶν δὲν ἀπέθνησκε. Τὸν θάνατόν της ἐθρήνησε τὸ ἐπίσημον δελτίον τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος ἐν τῶ φύλλω της 1-2-1954, γράφον ἐν τέλει τῆς νεκρολογίας: «ὅτι ἡ ἀπουσία τῆς γυναικὸς αὐτῆς, ἑνὸς ἐκ τῶν σπουδαιοτέρων χριστιανικῶν ἡγητόρων, ἐκ τῆς προσεχοῦς παγχριστιανικῆς Συνελεύσεως τοῦ Evanston τῆς Ἀμερικῆς θὰ εἶνε πλέον αἰσθητή». Γυνὴ πρόεδρος Οἰκουμενικοῦ Συνεδρίου τῶν Ἐκκλησιῶν! Καὶ τοῦτο οὐδόλως παράδοξον. Διότι ἐν τῶ προτεσταντισμῶ ὑπάρχουν αἱρέσεις, ὡς ἡ αἵρεσις τῶν Κουακέρων, αἱ ὁποῖαι ἔχουν καὶ γυναῖκας ἱερείας, ποὺ λειτουργοῦν, διδάσκουν καὶ διοικοῦν τοὺς ἄνδρας!

Εἰς τὸ Συνέδριον αὐτὸ λόγω συνθέσεως θὰ κυριαρχῆ ἕνα πνεῦμα καθʼ ὁλοκληρίαν προτεσταντικόν, ὅπως ἐκυριάρχει καὶ εἰς τὸ Ἄμστερδαμ τῆς Ὀλλανδίας κατʼ Αὔγουστον 1948 συγκληθὲν α” Οἰκουμ. Συνέδριον τῶν Ἐκκλησιῶν. (Ἴδε Μητροπ. Σάμου Εἰρηναίου «Ἀπὸ τὰ θέματα τοῦ Χριστιανικοῦ Συνεδρίου τοῦἌμστερδαμ», Ἀθήναι 1948, σελ. 5), 15 ἡμέρας θὰ διαρκέση τὸ Συνέδριον τοῦτο. Τὰ πάντα ἔχουν προκαθορισθῆ μὲ σοφίαν ὑπὸ τῶν Προτεσταντῶν. «Ἑκάστη ἡμέρα θʼ ἀρχίζη μὲ κοινὴν προσευχήν». Πρὸ πάσης συζητήσεως καὶ ἐργασίας θὰ προηγῆται ἐξομολόγησις καὶ προσευχὴ καὶ μία προσφορὰ εἰς τὸν Θεὸν παντὸς ὅ,τι εἴμεθα, (Ἴδε Ralph Douglas Huslor, Καθοδηγητικὴ μελέτη διὰ τὸ Β” συνέδριον τοῦ Παγκοσμίου Συμβουλίου τῶν Ἐκκλησιῶν εἰς Evanston, μετάφρασις Β. Ἰωαννίδου σελ. 10). Καὶ οἱ ὀρθόδοξοι καθηγηταὶ μετὰ τοῦ ἀρχιμανδρίτου θὰ συμπροσεύχωνται μετὰ τῶν αἱρετικῶν γράφοντες οὕτως εἰς τὰ καττύματα τῶν ὑποδημάτων τὸν64ον Ἀποστολικὸν Κανόνα, διʼ οὔ ρητῶς ἀπαγορεύεται ἡ μετὰ τῶν αἱρετικῶν συμπροσευχή. Περιστεραὶ καὶἱέρακες ἐπὶ τὸ αὐτό! Ἵνα ὦσιν μάρτυρες καὶ κήρυκες ἀνυπάρκτου ἑνότητος! Ἀλλὰ διὰ νὰ εἴμεθα δίκαιοι δὲν θὰ εἶνε οἱ πρῶτοι, οἱ ὁποῖοι θὰ συμπροσευχηθοῦν μετὰ τῶν προδοτῶν τῆς Ὀρθοδόξου πίστεως. Διότι τούτων προηγήθησαν ἄλλοι. Προηγήθησαν οἱ εἰς τὸ ἐν Λοὺνδ τῆς Σουηδίας προτεσταντικὸν Συνέδριον (1952) ἀποσταλέντες ὡς ἀντιπρόσωποι τῆς Ἐκκλησίας, τῶν ὁποίων ὁ ἐπικεφαλῆς ἀρχιερεὺς τοῦ Πατριαρχείου Κων)πόλεως ἐν προσφωνήσει πρὸς τοὺς Συνέδρους εἴπε: «Ἄς εἴμεθα ὅλοι ἀληθεῖς ἀδελφοὶ ἐν Χριστῶ, ἄς συνεργαζόμεθα καὶ ἄς συμπροσευχόμεθα».

Εἰς τὸ Συνέδριον Evanston συμπροσευχαί! Καὶ μόνον συμπροσευχαί; Πλὴν τῶν συμπροσευχπων θὰ λάβουν, ὡς διατυμπανίζουν τὰ ὄργνά του, χώραν καὶ συζητήσεις ἐπὶ ἠθικῶν καὶ κοινωνικῶν θεμάτων παγκοσμίου ἐνδιαφέροντος! Ἀλλʼ αἱ συζητήσεις αὐταὶ ἀδύνατον εἶνε νὰ παραμείνουν δογματικῶς ἄχρωμοι καὶ ἄοσμοι. Ἠθικὴ καὶ δόγμα ἐν τῶ Χριστιανισμῶ ἡνωμένα ὡς αἱ σάρκες καὶ τὰ ὀστά. Δὲν ξεχωρίζουν. Ἐπομένως αἱ συζητήσεις θὰ καταλήξουν εἰς θέματα δογματικά. Δύνασθε νὰ φαντασθῆτε τὶ θὰ ἐπακολουθήση; Διάσημοι τοῦ προτεσταντισμοῦ θεολόγοι θὰ ὁμιλήσουν, θʼ ἀναπτύξουν τὰ θέματα, ὁ λαὸς δὲ προτεσταντῶν ποὺ θὰ πλημμυρῆ τὴν αἴθουσαν θὰ ἀγάλλεται καὶ θὰ χειροκροτῆ τοὺς κήρυκας τῶν αἱρετικῶνδιδασκαλιῶν. Καὶ οἱ Ὀρθόδοξοι ἀντιπρόσωποι, ταῦτα βλέποντες καὶ ἀκούοντες τὶ θὰ κάμουν; Θὰ ἐγερθοῦν ἐκ τῶν θέσεών των καὶ ὡς ἄλλοι Μ. Ἀθανάσιοι, Φώτιοι, καὶ Μᾶρκοι Εὐγενικοὶ θὰὑποστηρίξουν τὰ ὀρθόδοξα δόγματα; Λυπούμεθα, διότι εἰς τὸ σημεῖον τοῦτο τοῦ λόγου φθάσαντες, θὰ γίνωμεν πολὺ πικροί. Μεταξὺ τῶν λαϊκῶν θεολόγων μας, οἱ ὁποῖοι θὰ παρίστανται εἰς τὸ συνέδριον, δυστυχῶς δὲν διακρίνομεν τὸν ἄνδρα ἐκεῖνον, ὅστις νὰ συγκεντρώνη ὅλας τὰς ἰδιότητας τοῦ σοφοῦ καὶ γενναίου ἀγωνιστοῦ τῆς Ὀρθοδοξίας. Ὁ δὲ κληρικὸς θεολόγος ἀρχιμανδρίτης, ὅστις παρὰ τὴν ἀξιέπαινον ἄρνησιν τῶν τριῶν ἀρχιερέων Σεβ. Φθιώτιδος Ἀμβροσίου, Θεσσαλονίκης Παντελεήμονος καὶ Αἰγιαλείας Ἀγαθονίκου νὰ μεταβοῦν εἰς τὸ συνέδριον τῶν προτεσταντῶν*, αὐτὸς μόνος ἐτόλμησε νὰ ὑπερβῆ τὸν Ἀτλαντικὸν ὠκεανὸν καὶ νὰ φθάση μέγας μεγαλωστί, εἰς Evanston, εἶνε μία ὠχρὰ τῆς Ὀρθοδοξίας εἰκών, ἀνίκανος μόνος νʼ ἀνταπεξέλθη εἰς τὰἀφρίζοντα κύματα τῶν 300 αἱρέσεων. Ὤ! Τὸν δυστυχῆ! Ποὺ τὸν ὡδήγησεν ἡ φιλοδοξία του; Μία καὶ μόνον κεφαλὴ τῆς Λερναίας Ὕδρας ἐπιχαρίτως ἀπλουμένη θὰ εἶνε ἱκανὴ νὰ περιαρπάξη τὸ καλυμμαύχιον του καὶ νὰ τὸ ἐκσφενδονίση ἀπὸ τὴν μίαν γωνίαν τῆς αἰθούσης εἰς τὴν ἄλλην. Τὶς θὰ σώση τὸν γενναῖον ἀπὸ τὴν ἐπίθεσιν; Ὁ Τ., ὁ Μ., ὁ Κ…; Ἀπέναντι πολυτόμων συγγραφῶν περὶ δόγματος καὶ ἠθικῆς τῶν εὐφυεστάτων θεολόγων τῆς Λερναίας Ὕδρας τὶ ἔργα ἔχει νὰ παρουσιάση ὁ ἀρχιμανδρίτης; Μήπως τὸ περὶ ψήφου τῶν κληρικῶν τευχίδιόν του, μὲ τὸ ὁποῖον γελοῦν καὶ μαθηταὶ τῶν ἐκκλησιαστικῶν μας Σχολῶν ἀκόμη; Λιλιππούτειοι σεῖς θεολογικῶς ποὺ πηγαίνετε; Νὰ πολεμήσητε καὶ νὰ κόψετε τὰς κεφαλὰς τῆς Λερναίας Ὕδρας τῶν αἱρέσεων; Μαζὺ σας θὰ γελάση καὶ τὸ «παρδαλὸ κατσίκι». Ἐὰν ἔζη ἕνας Ἀνδροῦτσος, ὁ νεώτερος οὗτος θεολόγος καὶ φιλόσοφος τῆς Ὀρθοδοξίας μας, θὰ ἧτο ἱκανὸς καὶ μόνος νὰ κολλήση εἰς τὸν τοῖχον χιλίους προτεστάντας Θεολόγους. Ἀλλὰ ὁ Ἀνδροῦτσος εἴχε νοῦν, ὅσον δὲν ἔχουν μαζὺ ὅλοι οἱ ἐκεῖ διʼ ἀναψυχὴν συγκεντρωθέντες Θεολόγοι μας, καὶ ὑπὲρ τὸν νοῦν εἴχε λεπτότατον τῆς Ὀρθοδοξίας τὸ αἰσθητήριον καὶ ὠσφραίνετο μακρόθεν τὸν κίνδυνον καὶ διʼ αὐτὸ οὐδέποτε ἐπάτησε τὸ πόδι του εἰς τοιούτου εἴδους Συνέδρια καὶ ἐκαυτηρίαζε ἀπὸ τὰς ἕδρας τῆς Θεολ. Σχολῆς δριμύτατα τοὺς θεολόγους ἐκείνους καθηγητάς, οἱ ὁποῖοι ἀμελέστατοι καὶ ἀπροετοίμαστοι, κοῦφοι τὴν κεφαλήν, μετέβαινον εἰς τὸν ἐξωτερικὸν καὶ μὲ τὰς ἀνοησίας του ἐγένοντο ἀντικείμενα γελοιοποιήσεως μέσα εἰς τὰς αἰθούσας τῶν ἐτεροδόξων. Καὶ δυστυχῶς ἀπροετοίμαστοι καὶ ἀπροπαρασκεύαστοι μετέβησαν εἰς Evanston οἱ θεολόγοι μας. Διότι πότε συνῆλθον ὡς ἀδελφοὶ καὶ ἐμελέτησαν ἐμβιθρῶς τὰ θέματα ὡς ἐπιστήμονες καὶ κατέληξαν ὡς ὀρθόδοξοι εἰς ὁμόφωνον ἀπόφασιν περὶἐνιαίας γραμμῆς ἤν ἐπὶ τῶν διαφόρων θεμάτων πρέπει νὰ τηρήσουν ἐντὸς Συνεδρίου; Καὶ δὲν ἧτο αὐτὴ νομίζομεν, ἡ ἐντολὴ τῆς Ἱ. Συνόδου; Δυστυχῶς! Διηρημένοι οἰκτρῶς ἐν Ἑλλάδι μὴ ἀμφιβάλλεις ποσῶς ὅτι θὰ παρουσιασθοῦν περισσότερον διηρημένοι εἰς τὸ Ἐξωτερικόν. Ἀλλοίμονον! Ὁποία εἰκὼν θὰ ἐμφανισθῆ ἐνώπιον τῶν ξένων. Ποὺ εἶσαι Σωκράτη διὰ νὰ διδάξης εἰς τοὺς θεολόγους μας τὸ παλαιὸν σου μάθημα, τὸ ΓΝΩΘΙ ΣΑΥΤΟΝ;

Ἀλλὰ τὶ πταίει ἡ Ὀρθοδοξία μας, ὥστε ἐξ αἰτίας τῶν μωριῶν καὶ τῶν φιλονεικιῶν μας νὰ περιφρονῆται καὶ νὰ γελοιοποιῆται εἰς τὰ ξένα Συνέδρια;

Καὶ ἠ ζημία, παρακαλῶ, δὲν θὰ περιορισθῆ μόνον μέχρι τῶν 4ων τοίχων τῆς μεγάλης αἰθούσης τῶν συνεδριάσεων τοῦ παμπροτεσταντικοῦ Συνεδρίου Evanston. Ἡ ζημία θὰ ἐπεκταθῆ καὶ συνεχῶς ἐπεκτεινομένη θὰ φθάση μέχρι τοῦ τοῦ τελευταίου χωρίου τῆς Ὀρθοδόξου Πατρίδος μας. Μὲ τοιαῦτα Συνέδρια ἡ διαχωριστικὴ γραμμὴ ἀληθείας καὶ πλάνης, ἡ εὐκρινῶς ἄλλοτε διακρινομένη καὶ ἀπὸ τὰ ἀμαθέστερα τῆς Ὀρθοδοξίας τέκνα, σβύνεται, ἐξαλείφεται. Ὀρθόδοξοι καὶ αἱρετικοὶ μέσα εἰς τὸ ἰγδίον ποὺ κρατοῦν καὶ κτυποῦν οἱ προτεστάνται, γίνονται μία συναλοιφή. Καὶ πῶς ἡμεῖς τώρα οἱ ἱεροκήρυκες τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, θὰ ἐμφανισθῶμεν ἀπὸ τοῦ ἄμβωνος καὶ θὰ συστήσωμεν ἀποχὴν ἀπὸ συγκεντρώσεις αἱρετικῶν καὶ θὰ φωνάξωμεν: Τέκνα τῆς Ὀρθοδοξίας! Φεύγετε τοὺς λύκους, φεύγετε τοὺς αἱρετικούς, ὅταν οἱ «κορυφαῖοι θεολόγοι» μας δέχονται τὰς προσκλήσεις τῶν αἱρετικῶν τούτων , διʼ ἐξόδων αὐτῶν ταξιδεύουν ἀνὰ τοὺς αἰθέρας συντρώγουν, συμπροσεύχωνται μετὰ τῶν αἱρετικῶν καὶ ἐκ τῆς μετʼ αὐτῶν συναναστροφῆς δοκιμάζουν χαρὰν καὶ ἀγαλλίασιν μεγαλυτέραν ἀπʼ ἐκείνην τὴν ὁποίαν αἰσθάνονται ἐν τῆ πατρίδι των βλέποντες τοὺς Ὀρθοδόξους ἀδελφούς των; Ἔτσι συμπεριφερόμενοι θὰ συγκρατήσωμεν τὸ ποίμνιον τὸ Ὀρθόδοξον; Ἤ μήπως πρέπει νὰ παίζεται κωμωδία εἰς βάρος τοῦ Ὀρθοδόξου λαοῦ μας παρομοία πρὸς ἐκείνην τὴν ὁποίαν παίζουν πολιτικοὶ τινες ἡγέται, οἱ ὁποῖοι πρὸς τὸν ἀφελῆ λαὸν ρητορεύοντες ἐπετίθεντο κατὰ τῶν πολιτικῶν ἀντιπάλων των καὶ ἐξάπτουν τὰ πάθη καὶ διαιροῦν διʼ ἰδία συμφέροντα τὰ πλήθη, ἀλλὰ μετὰ ταῦτα τόσην πίστιν ἔχουν εἰς τὰς ἰδέας των, ὥστε διʼ ἕν γεῦμα, διὰ μίαν ἀναψυχὴν δέχονται νὰ συμπαρακαθήσουν εἰς τὴν ἰδίαν τράπεζαν, ἐχθροὶ μὲν διὰ τὰς ἰδέας, ἀλλὰ ἐπιστήθιοι φίλοι διὰ τὰ πινάκια; Τοιαύτας μεθόδους αἰσχρᾶς πολιτικῆς θὰἐφαρμόσωμεν καὶ ἡμεῖς εἰς ζητήματα πίστεως, εἰς ζητήματα σχέσεων μετὰ ἐτεροδόξων, εἰς τὰ ὁποῖα κυρίως χρειάζεται γλῶσσα ἀπολύτου εἰλικρινείας κατὰ τὸ Κυριάκιον λόγιον: «ἔστω ὁ λόγος ὑμῶν ναὶ ναί, οὔ οὔ˙ τὸ δὲ περισσὸν τούτων ἐκ τοῦ πονηροῦ ἐστιν»; Καὶ ἐν προκειμένω ἤ οἱ αἱρετικοὶ τοῦ Evanston οἱ ὁποῖοι κατασπαράσσουν ἐδῶ εἰς τὴν Ἑλλάδα μας τὸ Ὀρθόδοξον ποίμνιον εἶνε λύκοι βαρεῖς, ἄσπονδοι ἐχθροὶ τῆς ἀκραιφνοῦς πίστεως καὶ πρέπει ἅπαντες νὰ τοὺς ἀποφεύγωμεν καὶ νὰ καταπολεμῶμεν ἤ δὲν εἶνε τοιοῦτοι καὶ τότε ἅπαντες πρέπει ἀδεῶς μετʼ αὐτῶν νὰ συναναστρεφώμεθα καὶ νὰἐπικοινωνῶμεν. Μέση ὁδὸς δὲν χωρεῖ.

Ἐξ ἐπόψεως ταύτης τὸ ἐν Evanston Συνέδριον ὑπῆρξε μία ἐπικίνδυνος παγὶς διὰ τὴν Ὀρθοδοξίαν. Καὶ οὐδεὶς Ὀρθόδοξος θὰ ἔπρεπε νὰ μεταβῆ. Σοφωτέρα ἡ Παπικὴ δὲν ἀπέστειλεν ἀντιπροσώπους εἰς τὸ Συνέδριον, ὁ δὲ καρδινάλιος τοῦ Σικάγου πληροφορηθείς, ὅτι οἱ διοικοῦντες τὸ Συνέδριον προτεστάνται θὰ πωλοῦν καὶ εἰσητήρια εἰς πάντας, ἄρα δὲ καὶ εἰς Ἑβραίους καὶ μασόνους καὶ μουσουλμάνους, οἵτινες ὡς θεαταὶ θὰ θελήσουν νὰ παρακολουθήσουν τὰς ἐργασίας τῆς Συνεδριάσεως ἐξανέστη καὶ διʼ αὐστηρᾶς ἐγκυκλίου ἀπηγόρευσεν ἵνα μηδεῖς ἐκ τῶν παπιστῶν οὐδὲ ὡς θεατὴς μεταβῆ εἰς τὸ κωμικὸν τοῦτο Συνέδριον, ὅπερ θὰ ὁμοιάζη μὲ αἴθουσαν κινηματογράφου.

Εἶνε ἀληθές, ὅτι καὶ ἐν Ἑλλάδι ἀπὸ στηλῶν ἐκκλησιαστικῶν τινων περιοδικῶν κατὰ τοῦ Συνεδρίου τούτου ἠκούσθησαν φωναὶ διαμαρτυρίας. Ἀκόμη καὶἈρχιερεῖς ὡς ὁ Σεβ. τ. Νευροκοπίου κ. Γεώργιος, ὁ Σεβ. Μητροπολίτης Σάμου κ. Εἰρηναῖος καὶ πρὸ παντὸς ὁ Σεβ. Μητροπολίτης Κορυτσᾶς κ. Εὐλόγιος ἐξεδηλώθησαν κατὰ τῆς ἀποστολῆς ἀντιπροσώπων εἰς Evanston. Ὁ τελευταῖος μάλιστα εἰς περισπούδαστον ἄρθρον δημοσιευθὲν εἰς τὴν Ἁγιορειτικὴν Βιβλιοθήκην (φύλλον ἸουλίουᾹὐγούστου, 215-216) ἐρωτᾶ τοὺς Θεολόγους ποὺ λαμβάνουν μέρος εἰς τὰ Συνέδρια: «Τὶ κατώρθωσαν ἐπὶ 30 καὶ ἐπέκεινα ἔτη πορευόμενοι τὴν στρεβλὴν ὁδὸν εἰς τὰ συνέδρια τῶν αἱρετικῶν; Ἐπέτυχον ἕνα ἐξ αὐτῶν, νὰ κάμωσι υἱὸν φωτός; ἤ μήπως αὐτοὶ γίνονται υἱοὶ γεέννης;».

Ἡ Ὀρθοδοξία οὐδεμίαν θέσιν εἴχεν εἰς τὸ Συνέδριον τοῦ Evanston.

* * *

Ἀγαπητοὶ ἀναγνῶσται τῆς «Σπίθας». Ὡς γράφομεν ἐν ἀρχῆ τοῦ ἄρθρου ἡ Ὀρθοδοξία ΚΙΝΔΥΝΕΥΕΙ. Ἡ Λερναία Ὕδρα τῶν αἱρέσεων μὲ τὰς 300 πλοκάμους ποὺ κατʼ αὐτὰς συνδεριάζει παρὰ τὴν λίμνην Μίτσιγκαν τῆς Ἀμερικῆς ἐξαπλώνεται καὶ περισφίγγει τὸν Ὀρθόδοξον λαόν μας. Ὑπὸ τοιαύτας συνθήκας προσέγγισις=ἀπορρόφησις τῶν Ὀρθοδόξων. Ἀλλὰ ἐκτὸς τῆς ἔξωθεν πιέσεως τῶν αἱρετικῶν καὶ ἔσωθεν ἡ Ὀρθοδοξία κλυδωνίζεται. Ρίψετε ἕνα βλέμμα εἰς τὸν ἐκκλησιαστικὸν χάρτην καὶ ἴδετε. Ὁ ὄγκος τῶν Ὀρθοδόξων λαῶν τῆς Ρωσίας, Πολωνίας, Βουλγαρίας, Ρουμανίας, ἀναστενάζει ἐντὸς τοῦ κλοιοῦ ἀπολυταρχικοῦ καὶ ἀθέου συστήματος. Τὰ ἀρχαῖα Πατριαρχεῖα τῆς Ἀνατολῆς καταρρέουν. Οἱ ἐν Φαναρίω ἀρχιερεῖς διαπληκτίζονται δημοσία μετὰ τοῦ Πατριάρχου. Ἡ ἐν Κρήτη Ἐκκλησία ἀνάστατος. Χθὲς ἀκόμη ἀσεβεῖς ἐνετοίχισαν εἰς ὁδὸν τοῦ Ἠρακλείου ἔνθα ἡ ἕδρα τοῦ Μητροπολίτου, πινακίδα φέρουσαν τὸ ὄνομα τοῦ μεγαλυτέρου ὑβριστοῦ τοῦ Θεανθρώπου κατὰ τοὺς νεωτέρους χρόνους καὶ οὐδεὶς ὁ συγκινούμενος. Ἡ ἐν Κύπρω ἐκκλησία ἐμπερίστατος εὑρισκομένη εἰς πόλεμον ὑπὲρ τῆς πολιτικῆς ἐλευθερίας τῶν τέκνων της. Ἡ ἐν Ἑλλάδι Ἐκκλησία δούλη, ἀθλία θεραπαινὶς ἐπὶ αἰῶνα καὶ πλέον κρατικῶν ἀντιχριστιανικῶν θελήσεων…

Τὸ μεγαλεῖον τῆς Ὀρθοδοξίας ὡς Ἰδέας εἶνε ἀληθῶς ἔκπαγλον, ἀλλὰ σήμερον ὅπως ἔχει ἡ κατάστασις τοῦ Ὀρθοδόξου κόσμου ἡ Ὀρθοδοξία δὲν λάμπει, ὅπως ἄλλοτε. Πυκνὰ καὶ μαῦρα νέφη ἐπιμόνως σκεπάζουν τὸν ἥλιον τῆς Ὀρθοδοξίας. Ἡ εἰκὼν εἶνε ζοφερά. Διὰ τοῦτο ὄχι πρὸς τοὺς ξένους νὰ μεταβαίνωμεν καὶ νὰ σπέρωμεν ἐπὶ πετρῶν, ἀλλὰ πρὸ τοὺς ἔσω πρὸς ἡμᾶς αὐτοὺς νὰ στραφῶμεν εἶνε ἀπόλυτος ἀνάγκη. Νʼ ἀνανἠψωμεν, ἀδελφοὶ καὶ πατέρες, νὰ τακτοποιήσωμεν τὰ τοῦ οἴκου μας. Νὰ ἐξαλείψωμεν τὰς παρεξηγήσεις καὶ τὰς ἔριδας, νὰ πλησιάσωμεν τὰ διάφορα τμήματα τῆς Ὀρθοδοξίας πρὸς ἄλληλα νὰ γνωρισθῶμεν ὡς ἀδελφοί, νὰ πενθήσμωμεν καὶ νὰ κλαύσωμεν διὰ τὰς ἠθικάς μας ἐλλείψεις, νὰ ἀναμνησθῶμεν τινὸς ἱερᾶς παρακαταθήκας εἴμεθα φύλακες, νὰ καταστρώσωμεν ἑνιαῖον πρόγραμμα ἐργασίας καὶ ὡς μία οἰκογένεια Ὀρθοδόξου λαοῦ νὰ ἐμφανισθῶμεν εἰς τὰ ὄμματα ξένων ἐξορίζοντες τὸ ἐπαμφοτερίζον ἦθος καὶ ἀναλαμβάνοντες τὴν Εὐαγγελικὴν καὶ ἄδολον πολιτείαν, ὡς ἔζων ταύτην οἱ πρώτοι τοῦ Λόγου ὑπηρέται καὶ ὑπουργοὶ (Πράξ. 4, 32-37). Τότε ὁ ἥλιος τῆς Ὀρθοδοξίας θὰ λάμψη καὶ άλιν μὲ ἐξαίσιον φῶς καὶ θὰ ἐλκύση πρὸς τὸ φῶς λαοὺς καὶ ἔθνη. Ἐνῶ σήμερον…

Ἐν πάση περιπτώσει τὰ φιλόδοξα στοιχεῖα ἄς εὑρίσκωνται εἰς διαρκῆ ΕΠΙΦΥΛΑΚΗΝ. Ἄλλο Evanston δὲν πρέπει νὰ ἐπαναληφθῆ. Ἄλλοι θεολόγοι δὲν πρέπει νὰ μεταβοῦν εἰς τοιοῦτον εἴδους Συνέδριον ὡς ἐπίσημοι ἀντιπρόσωποι τῆς Ἐκκλησίας ἡμῶν. Ὡς ἄτομα, ἐὰν ἀγαποῦν τὰ ταξείδια, ἄς ματαβαίνουν διʼ ἰδίων ἐξόδων, ἄς συναντῶνται μετὰ τῶν συναδέλφων των καθηγητῶν καὶ ἄς διαπληκτίζονται ἐκεῖ ὡς ἀλέκτορες συζητοῦντες ἀπὸ ὄρθρου βαθέος μέχρι μεσονυκτίου καὶ ἐὰν πείσουν ἕνα καὶ μόνον ἐκ τῶν αἱρετικῶν συναδέλφων των νὰ γίνη Ὀρθόδοξος, ἡμεῖς οἱ ἐλέγχοντες αὐτοὺς θὰ προτείνομεν νὰ στηθοῦν τὰ ἀγάλματά των εἰς τὴν πλατεῖαν τῆς Μητροπόλεως. Ἀλλά, ἐὰν εἶνε εἰλικρινεῖς, δὲν θʼ ἀργήσουν νὰ λάβουν καὶ αὐτοὶ προσωπικὴν πεῖραν τῆς ἀληθείας ἐκείνης, τὴν ὁποίαν ἐκήρυττε ὁ φωστὴρ τῆς Καισαρείας ἐπαναλαμβάνων τὸ ρητὸν τοῦ Ἰερεμίου καὶ λέγων: «Οὔτε Αἰθίοψ ἀλλάξει ποτὲ τὸ δέρμα αὐτοῦ, οὔτε πάρδαλις τὰ ποικίλματα οὔτε ὁ ἐνδιαστρόφοις δόγμασι συντραφεῖς ἀποτρίψασθαι δυνατὸν τὸ κακὸν τῆς αἱρέσεως». Ὡς ἰδιῶται λοιπὸν ἄς μεταβαίνουν εἰς τὰ Συνέδρια τῶν αἱρετικῶν ἐκ τῶν θεολόγων, οἱ μὴ φοβούμενοι τὰς ἀποφάσεις τῶν Οἰκουμ. Συνόδων. Ὡς ἄτομα ναί! Ἀλλʼ ὡς ἀντιπρόσωποι τοῦ Ὀρθοδόξου λαοῦ ποτέ. Διότι ἄλλως ὁ Ὀρθόδοξος λαὸς διαφωτιζόμενος πλήρως περὶ τῆς ἀπάτης θὰ τοὺς περιμένη εἰς τὰ ἀεροδρόμια καὶ τοὺς λιμένας τῆς Πατρίδος καὶ θὰ τοὺς ἀποδοκιμάση δημοσίως ὡς βλάπτοντας τὰ ὕψιστα συμφέροντα τῆς Ὀρθοδόξου πίστεως. Ἡ ὁδός, ἀγαπητοί, πρὸς ἕνωσιν δὲν εἶνε ἡ ὁδὸς πρὸς τὰ ψευδοσυνέδρια Evanston, ἀλλὰ ἡ διὰ εἰλικρινοῦς μετανοίας τῶν αἱρετικῶν, ἐπιστροφὴ αὐτῶν εἰς τὴν ἀλήθειαν, εἰς τὴν Ὀρθόδοξον, εἰς τὴν «ΜΙΑΝ, Ἁγίαν, Καθολικὴν καὶ Ἀποστολικὴν Ἐκκλησίαν».

* Πόσον θὰ ἠθέλομεν, ἐκτὸς τῶν τριῶν τούτων ἐπισκόπων νὰ μὴ μετέβαινον εἰς τὸ Συνέδριον καὶ δύο ἤ τρεῖς ἐκ τῶν ὁρισθέντων καθηγητῶν θεολόγων, οἱὁποῖοι φαινόμενοι ὡς συντηρητικοὶ καὶ εἶπον καὶ ἔγραψαν κατὰ τῆς ἐπισήμου συμμετοχῆς τῆς Ἐκκλησίας ἡμῶν εἰς τὰ Συνέδρια τῶν ἑτεροδόξων, ἀλλὰ φαίνεται ἡ ἔλξις, τὴν ὁποίαν ἐξήσκησεν ἐπὶ τῶν πνευμάτων των τὸ Evanston ἧτο τόσο ἰσχυρά, ὥστε αἱ πυξίδες των ἐθραύσθησαν καὶ οὕτω δὲν ἠδυνήθησαν νὰ διανύσουν τὴν μεταξὺ λόγων καὶ ἔργων ἀπόστασιν. Νὰ μὴ πᾶμε εἰς τὰ Συνέδρια αἱρετικῶν ὡς ἐπίσημοι ἀντιπρόσωποι… τῆς Ἐκκλησίας. Καὶ ὅμως συμπαρεσύρθησαν καὶ ἐπῆγαν ἀγαλλόμενοι! Βλέπετε τὰ εἰσητήρια δωρεάν, ἡ ἐν Ἀμερικῆ παραμονὴ θαυμασία, ἡ εὐκαιρία πρὸς ἐπίδειξιν θεολογικῆς σοφίας σπανία, καὶ ἡ ἐλπὶς νὰ γεμίσωμεν μερικὰς ἀποθήκας μὲ τρόφιμα-δωρεὰν διὰ τὸν πενόμενον λαόν μας βεβαία! Μερικαὶ κάμψεις σπονδυλικῆς στήλης, ὀλίγα φιλοφρονήματα τὶ πειράζουν! Τὶ πειράζουν; Ἐὰν κατοικούσατε εἰς τὸν Ἄρην θὰ ἐδικαιολογεῖσθε! Ἀλλὰ κατοικεῖτε εἰς τὴν Ἑλλάδα, εἰς τὴν ὁποίαν οἱ ὀπαδοὶ τῶν εἰς Evanston αἱρετικῶν ἀρχηγῶν ἔχον ρημάξει τὸ ποίμνιον οἱ λύκοι καὶ σεῖς… συντρώγετε μετὰ τῶν λύκων προπίνοντες. Εὐοὶ Εὐάν! Ζήτω Ἡ Ἕνωσις! Μὴ χειρότερα!