Ευεργετινός – Τόμος Πρώτος

 Ευεργετινός, ήτοι Συναγωγή των θεοφθόγγων ρημάτων και διδασκαλιών των Θεοφόρων και Αγίων Πατέρων. (Από πάσης Γραφής θεοπνεύστου συναθροισθείσα, οικείως τε και προσφόρως εκτεθείσα παρά Παύλου του Οσιωτάτου μοναχού, και κτήτορος Μονής της Υπεραγίας Θεοτόκου της Ευεργέτιδας, και Ευεργετινού επικαλουμένου. Ήτις ληφθείσα, εκ της Βιβλιοθήκης της εν Αγιωνύμω Όρει Ιεράς, Βασιλικής τε, και Πατριαρχικής Μονής του Κουτλουμούση επονομαζομένης. Νυν πρώτον τύποις εξεδόθη, Ενετίησι 1783. Εκδιδομένη το πρώτον μετά πλήρους ερμηνείας εις την απλήν Ελληνικήν των εμπεριεχομένων κειμένων. Εικονογραφημένη κατά την παράδοσιν. Πεπλουτισμένη δια πλείστων υπομνημάτων. Εκδίδεται αναλώμασι και επιμέλεια υπό του Επισκόπου Οινόης Ματθαίου Λαγγή, Έκδοσις Έκτη, Αθήναι 1985). 

 

 

---

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

• Εξώφυλλο.
• Πρόλογος της έκτης εκδόσεως.
• Πρόλογος.
• Προοίμιον.
• Υπόθεση Α΄- Κανείς δεν πρέπει ποτέ να απελπίζεται, έστω και αν διέπραξε πολλές αμαρτίες, αλλά να ελπίζει, ότι δια της μετανοίας θα σωθεί.
  • Α΄. Του Αγίου Παλλαδίου. Διήγηση του Αββά Ιωάννη του εν Λυκώ.
  • Β΄. Από τον βίο της αγίας Συγκλητικής.
  • Γ΄. Του Αγίου Παλλαδίου. Διήγηση περί του Αββά Μωυσή του Αιθίοπα.
  • Δ΄.Από το Γεροντικό. Αββάς Μιώς, Αββάς Ποιμήν, Αββάς Σισώης.
  • Ε΄. Του Αγίου Αμφιλοχίου, περί της μη απογνώσεως. Αββάς Αλώνιος. Αββάς Μωυσής. Αββάς Ποιμήν. Αββάς Ιωάννης ο Κολοβός.
  • ΣΤ΄. Περί του Μακαρίου Παύλου του απλού, ο οποίος ήταν μαθητής του Αγίου Αντωνίου.
  • Ζ΄. Του Αγίου Εφραίμ.
  • Η΄. Του Αββά Ησαία.
  • Θ΄. Του Αββά Μάρκου.
  • Ι΄. Από το Γεροντικό.
• Υπόθεση Β΄- Πρέπει ενόσω βρισκόμαστε στην παρούσα ζωή να κάνουμε το καλό και να μην αναβάλλουμε στο μέλλον. Μετά θάνατον δεν υπάρχει διόρθωση.
  • Α΄. Από το Γεροντικό.
  • Β΄. Του Αγίου Εφραίμ. Γ΄. Του Αββά Ισσάκ.
• Υπόθεση Γ΄- Περί του πως πρέπει να μετανοούμε.
  • Α΄. Του Αββά Μάρκου. Β΄. Του Αββά Ισαάκ του Σύρου.
• Υπόθεση Δ΄- Ότι οι (πνευματικά) ασθενείς πρέπει να οδηγούνται σιγά – σιγά στα έργα της μετανοίας.
  • Α΄. Από το Γεροντικό.
• Υπόθεση Ε΄- Ότι πρέπει πάντοτε να θυμόμαστε τον θάνατο και την μέλλουσα κρίση· διότι εκείνοι που δεν αναμένουν διαρκώς τον θάνατο και την μέλλουσα κρίση εύκολα κυριεύονται από τα πάθη.
  • Α΄. Από τον βίο του Μεγάλου Αντωνίου. Β΄. Από τον βίο του Άγιου Ιωάννη του ελεήμονος. Γ΄. Από το Γεροντικό.
  • Δ΄. Του Αγίου Εφραίμ.
  • Ε΄. Του Αββά Ησαΐα.
  • ΣΤ΄. Από το Γεροντικό.
• Υπόθεσις ς΄- Η χαρά στους ουρανούς είναι ανέκφραστη, όπως και η δόξα, που αναμένει τους Αγίους, γι΄ αυτό πρέπει να επιθυμούμε με όλη μας την ψυχή, την επουράνια χαρά και την δόξα των Αγίων. Από όσα υπάρχουν ή όσα πράττουμε εμείς, τίποτε δεν είναι αντάξιο της χαράς και της δόξας εκείνης.
  • Α΄. Από τον βίο της Αγίας Συγκλητικής. Β΄. Από το Γεροντικό. Γ΄. Του Αγίου Εφραίμ. Δ΄. Του Αββά Ησαΐα. Ε΄. Του Αγίου Μαξίμου.

• Υπόθεσις Ζ΄- Πολλάς φοράς αι ψυχαί των εναρέτων ανθρώπων ενθαρρύνονται, κατά την ώραν του θανάτου, υπό θείας τινός επισκιάσεως, και έτσι αποχωρίζονται από το σώμα.
• Υπόθεση Η΄- Περί εκείνων οι οποίοι πεθαίνουν και επανέρχονται πάλι στη ζωή. Αυτό συμβαίνει κατά θεία οικονομία. Και ότι πολλές φορές οι αμαρτωλοί, ενώ ακόμη αναπνέουν, βλέποντας τα ευρισκόμενα στον Άδη βασανιστήρια και τους δαίμονες, τρέμουν. Υπό το κράτος δε αυτού του τρόμου, αποχωρίζονται οι ψυχές τους από το σώμα.
  • Α΄. Γρηγορίου του Διαλόγου. Β΄. Γρηγορίου του Διαλόγου προς τον διάκονο του Πέτρο. Δ΄. Από το Γεροντικό. Ε΄. Του αγίου Εφραίμ. ΣΤ΄. Από το Γεροντικό.
• Υπόθεσις Θ΄- Απόδειξη για το που πηγαίνουν οι ψυχές των αποθνησκόντων και πως είναι μετά τον χωρισμό τους από το σώμα.
  • Α΄. Από τον βίο του Αγίου Παύλου του Θηβαίου. Β΄ Από τον βίο του Αγίου Παχωμίου.
  • Γ΄. Από το Γεροντικό.
  • Δ΄. Γρηγορίου του διαλόγου.
  • ΣΤ΄. Από το Γεροντικό.
• Υπόθεσις Ι΄- Η ψυχή μετά την έξοδον της εκ του σώματος δέχεται φοβεράν εξέτασιν εις τον αέρα, από τα πονηρά πνεύματα που την συναντούν και της εμποδίζουν την άνοδον.
• Υπόθεση ΙΑ΄. Περί του ότι μετά θάνατον, οι ψυχές κατατάσσονται στο ίδιο μέρος, με τις ψυχές όσων έζησαν κατά όμοιο τρόπο επάνω στη Γη.
  • Α΄. Γρηγορίου του διαλόγου. Β΄. Από τον βίο του Αγίου Ευθυμίου. Γ΄. Του Αββά Ισαάκ. Δ΄. Γρηγορίου του Διαλόγου. Ε΄. Από το Γεροντικό.
• Υπόθεσις ΙΒ΄- Οι θεοφιλείς γονείς πρέπει να χαίρωνται και να ευχαριστούνται δια τους πειρασμούς που υφίστανται τα τέκνα των χάριν του Κυρίου. Ακόμη δε πρέπει οι αγαπώντες τον Θεόν γονείς να προτρέπουν τα τέκνα των να αγωνίζωνται και να κινδυνεύουν δια την αρετήν
• Υπόθεσις ΙΓ΄- Ο αποτασσόμενος πρέπει να ξενιτεύη. Περί ποίας ξενιτείας πρόκειται και ποία ωφέλεια προέρχεται εξ αυτής, και ποίοι είναι οι καταλληλότεροι τόποι προς άσκησιν
• Υπόθεσις ΙΔ΄- Από που γεννιέται κατ’ αρχάς στον άνθρωπο ο φόβος προς τον Θεό και η αγάπη. Και επί πόσο καιρό ο άνθρωπος χρωστάει να φοβάται και να αγαπά τον Θεό.
  • Από το Γεροντικό.
• Υπόθεσις ΙΕ΄- Είναι ανάγκη, αυτοί που εγκαταλείπουν τον κόσμον, να μη επικοινωνούν με τους κατά σάρκα συγγενεις των ούτε να τρέφουν απέναντι των την ελάχιστην συμπάθειαν.
• Υπόθεσις Ις΄- Πρέπει εξ ίσου με τους άλλους αδελφούς, να αγαπάμε και τους σαρκικούς συγγενείς μας, εφ’ όσον βέβαια και εκείνοι ακολουθούν τον ίδιο τρόπο ζωής. Εάν όμως έχουν αντίθετη διαγωγή, τότε πρέπει να τους αποφεύγουμε ως επιβλαβείς.
  • Α΄. Από το βίο του Αγίου Παχωμίου. Β΄. Από το βίο του Αγίου Ιωαννικίου. Γ΄. Από το Γεροντικό.
• Υπόθεσις ΙΖ΄- Εκείνος ο οποίος γίνεται Μοναχός πρέπει από όλα να γυμνωθή. Πως πρέπει να τακτοποιή αυτά που του ανήκουν. Η ύπαρξις ατομικής περιουσίας δια τον Μοναχόν μέσα εις το Κοινόβιον είναι ολοφάνερη καταστροφή.
• Υπόθεσις ΙΗ΄- Πρέπει εκείνος, ο οποίος θέλει να σωθή, να επιδιώκη την συναναστροφήν των εναρέτων ανθρώπων, ως πάρα πολύ ωφέλιμον, να τους ερωτά, μετά σφοδράς επιθυμίας και πόθου φλογερού, δια να μανθάνη από αυτούς όσα είναι απαραίτητα δια την ψυχικήν σωτηρίαν.
• Υπόθεσις ΙΘ΄- Περί του ότι είναι αναγκαία η υποταγή. Ποιά ωφέλεια προέρχεται εξ αυτής και πως την κατορθώνει ο άνθρωπος.
• Υπόθεσις Κ΄- Περί του ότι δεν πρέπει να εμπιστεύεται κανείς εις τον εαυτόν του δια τίποτε, αλλά να ακούη την συμβουλήν των Πατέρων εις όλα και να εξομολογήται καθαρώς τα μυστικά της καρδίας του, χωρίς να αποκρύπτη τίποτε.
• Υπόθεσις ΚΑ΄- Περί του ότι πρέπει να εξομολογούμεθα τους λογισμούς μας εις τους διακριτικούς εκ των Πατέρων και να μη τους εμπιστευώμεθα εις τους τυχαίους. Πως πρέπει να ερωτώμεν, και με ποίαν πίστιν να δεχώμεθα τας απαντήσεις των Πατέρων. Και ότι, δια της πίστεως αυτής, να συνεργώμεν εις την επιτυχίαν του αγαθού.
• Υπόθεσις ΚΒ΄- Περί του ότι εκείνος, ο οποίος θέλει να σωθή, πρέπει να αποφεύγη τας συναναστροφάς των απροσέκτων ανθρώπων, και τους θορύβους. Είναι δε αναγκαία η αποξένωσις του από τον κόσμον δι΄εκείνον που θέλει να σωθή.
• Υπόθεσις ΚΓ΄- Περί του ότι πρέπει να αποφεύγωμεν όλους όσοι μας βλάπτουν, έστω και εάν είναι φίλοι, ή μας είναι τελείως απαραίτητοι.
• Υπόθεσις ΚΔ΄- Περί του ότι πρέπει ο αρνηθείς τα εγκόσμια να μη αναμυγνείεται καθόλου εις βιοτικάς υποθέσεις έστω και αν φαίνωνται δικαιολογημέναι, αλλά και δι΄αυτάς να εμπιστεύεται εις την Θείαν Πρόνοιαν.
• Υπόθεσις ΚΕ΄- Περί του ότι η κακία είναι εύκολη και είναι πολλοί αυτοί που την προτιμούν, προ παντώς δε τώρα. Αντιθέτως, η αρέτη απαιτεί κόπον και είναι ολίγοι αυτοί που την ασκούν. αυτούς όμως πρέπει να μιμούμεθα και να μη προσέχωμεν εις τους πολλούς.
• Υπόθεσις Κς΄- Περί του ότι πρέπει να δεχώμεθα τους προσερχομένους εις την μοναχικήν πολιτείαν κατόπιν πολλής δοκιμασίας. Διότι οι εισελθώντες εις την μοναχικήν πολιτείαν, κατόπιν δοκιμασίας, ως επί το πλείστον γίνονται δοκιμώτατοι. Ποιά πράγματα πρέπει να επιτρέπωμεν εις αυτούς.
• Υπόθεσις ΚΖ΄- Περί του ότι δεν πρέπει να αποκρούωνται τελείως και αι εκ διαφόρων περιστατικών αρνήσεις του κόσμου και δεν πρέπει να αποδιώκωμεν αμέσως οποιονδήποτε προσέλθη εις το Κοινόβιον και ζητεί θερμώς να παραμείνη με τους αδελφούς, πριν εξετάσωμεν λεπτομερώς τα κατ΄αυτόν. Αλλά να του παραχωρώμεν κάποια δυνατότητα παραμονής, και να τον δοκιμάζωμεν, σύμφωνα με αυτά, που προεγράψαμεν. Αφού δε διαπιστώσωμεν ότι εμμένει εις την πρόθεσιν του, και μετά την δοκιμασίαν, να τον κάμνωμεν δεκτόν εις το Κοινόβιον, εκτός αν συμβαίνη κάτι, που το απαγορεύουν οι θείοι νόμοι.
• Υπόθεσις ΚΗ΄- Περί του από που πρέπει να αρχίζωμεν την άσκησιν, και ότι όσοι αρχίζουν έχουν ανάγκην υπομονής και πιέσεως του εαυτού των, διότι η αρετή εις την αρχήν μεν φαίνεται ότι είναι δύσκολος, εξ αιτίας των παθών και των προκαταλήψεων. Ύστερον όμως αποβαίνει παρά πολύ ευκολοκατόρθωτος. Και ότι πάρα πολύ ωφελεί η ισχυρά θεμελίωσις εις την αρχήν. Και ότι είναι αδύνατον να ακολουθήση τον Χριστόν ή να κατορθώση οποιανδήποτε αρετήν, εκείνος ο οποίος δεν θα προετοιμάση τον εαυτόν του ως να επίκειται ο θάνατός του.
• Υπόθεσις ΚΘ΄- Περί του ότι τον αγωνιζόμενον με όλην την δύναμιν του και οι δαίμονες τον πολεμούν με μανίαν, ενώ αδιαφορούν δια τους αμελείς, επειδή τους έχουν υποχείριους. Αυτοί που θέλουν το αγαθόν ευρίσκουν σύμμαχόν των τον Θεόν, ο Οποίος και τους πολέμους επιτρέπει προς το πνευματικό μας συμφέρον.
• Υπόθεσις Λ΄- Περί του ότι δεν πρέπει εις όλα όσα αμαρτάνομεν, να θεωρώμεν ως αιτίους τους δάιμονας, αλλά τους εαυτούς μας. Διότι εκείνους, οι οποίοι προσέχουν,  ούτε οι δαίμονες ημπορούν να βλάψουν, επειδή είναι μεγάλη η παρά Θεού βοήθεια. Αναλόγως δε προς την δύναμιν των ανθρώπων, ο Θεός επιτρέπει και τους πολέμους.
• Υπόθεσις ΛΑ΄- Περί του ότι πρέπει αυτός που προσήλθεν εις τον ασκητικόν βίον, τότε μόνον να ενδύεται το Μαναχικόν ένδυμα, αφού εκγυμνασθή αρκετά εις τας αρετάς και ότι το Μοναχικόν σχήμα είναι τίμιον, ψυχωφελές και σωτήριον.
• Υπόθεσις ΛΒ΄- Περί του ότι πρέπει ο πιστός να παρουσιάζη τον τρόπον του βίου, που αρμόζει εις το σχήμα του. Διότι εκείνος που δεν ζη σύμφωνα με το σχήμα του, δεν είναι πιστός. Επίσης το κατά Θεόν γήρας δεν χαρακτηρίζεται από τον χρόνον, αλλά από τον τρόπον με τον οποίον ζη ο άνθρωπος.
• Υπόθεσις ΛΓ΄- Περί του ότι ο πιστός πρέπει μετά προθυμίας να παραδέχεται όσα του υποδεικνύει ο πνευματικός του πατήρ, διότι είναι συμφέροντα, έστω και εάν του προκαλούν λύπην ή είναι κοπιαστικά. Διότι προς τον σκοπόν αυτόν και δια την ανακούφισιν από τας θλίψεις δίδεται και από τον Θεόν το έλεος.
• Υπόθεσις ΛΔ΄- Πρέπει και μέχρι θανάτου ακόμα, να υπακούωμεν εις τους εν Κυρίω προεστώτας, να  αγαπώμεν δε και να σεβώμεθα αυτούς.
• Υπόθεσις ΛΕ΄- Ότι πρέπει να υποτασσώμεθα με απλότητα εις τους εν Κυρίω προεστώτας και να δεχώμεθα τας εντολάς των ως προερχόμενας εκ Θεού, χωρίς να τας ελέγχωμεν και χωρίς να τας πολυεξετάζωμεν ή να διορθώνωμεν, έστω και αν προς το παρόν φαίνωνται ότι δεν μας συμφέρουν.
• Υπόθεσις Λς΄- Ποία είναι η αμαρτία της απείθειας και του γογγυσμού προς τους εν Κυρίω διδασκάλους. Και ότι ο Χριστιανός δεν πρέπει να αντιλέγη καθόλου ή να δικαιολογήται, αλλά εις όλας τας περιπτώσεις να αντιστέκεται εις το ιδικόν του θέλημα και να αγαπά τον έλεγχον και να μην τον αποφεύγη.
• Υπόθεσις ΛΖ΄- Δεν πρέπει να κατακρίνωμεν τον διδάσκαλον, έστω και εάν κάνη μερικά πράγματα, αντίθετα των όσων διδάσκει. Διότι πολλοί μαθητές εμπιστευθέντες τους εαυτούς των είς αμελείς διδασκάλους, επειδή δεν τους κατέκριναν, αλλά παρέμειναν εις αυτούς υποτασσόμενοι εν Κυρίω, αυτοί μεν εσώθησαν, αλλά και πολλάκις έγιναν αίτιοι να σωθούν και οι διδάσκαλοι.
• Υπόθεσις ΛΗ΄- Πολλάκις η Χάρις του Θεού διδάσκει τα πρέποντα, εις όσους προσέχουν τον εαυτόν των και εμπιστεύονται εις την πρόνοιαν του Θεού, με απλούς και αγνώστους ανθρώπους. Οι ταπεινόφρονες καταδέχονται να διδάσκωνται και από τους τυχόντας.
• Υπόθεσις ΛΘ΄- Ότι ο πιστός δεν πρέπει να στηρίζη το θάρρος του εις τον εαυτόν του, αλλά να πιστεύη ότι δια του πνευματικού αυτού Πατρός και σώζεται και ενισχύεται εις κάθε καλόν, και να ζητή τας ευχάς του γέροντος του, διότι αύται έχουν μεγάλην δύναμιν.
• Υπόθεσις Μ΄- Ότι δεν πρέπει να εξέρχεται κανείς εύκολα ή να αναχωρή απο το Μοναστήρι, εις το οποίον υπεσχέθη, ενώπιον του Θεού, να παραμείνη μέχρι τέλους της ζωής του. Διότι οι Πατέρες ούτε από το κελλί των δεν εξήρχοντο, μέσα εις το οποίον εύρον μεγάλην ασφάλειαν.
• Υπόθεσις ΜΑ΄- Περί του ότι είναι επικίνδυνον δια τους αγυμνάστους να μένουν τελείως μόνοι.
• Υπόθεσις ΜΒ΄- Ότι δεν πρέπει να αντιλέγωμεν με τρόπον φιλόνεικον ουδέ δι΄εκείνα, που θεωρούνται καλά, αλλά, χάριν του Θεού, να υποτασσώμεθα, εις όλα, εις τον πλησίον.
• Υπόθεσις ΜΓ΄- Ότι όλα όσα γίνονται, διά της δικαιοσύνης του Θεού γίνονται. Δι΄αυτό πρέπει πάντοτε ο πιστός να ακολουθή τηςν Θείαν πρόνοιαν και να μη επιδιώκη το θέλημα του, αλλά να επιζητή το θελήμα του Θεού. Διότι όποιος τοιουτοτρόπως ενεργεί ή δέχεται τα γεγονότα, αναπαυεται ψυχικώς.
• Υπόθεσις ΜΔ΄- Ότι η ταπεινοφροσύνη είναι τελείως ακατανίκητος από τους δαίμονας, και πως γεννάται η ταπεινοφοσύνη και ποία είναι η δύναμις της. Ότι η ταπεινωσις περισσότερον από όλας τας αρετάς έχει την δύναμιν και μόνη της να σώση τον άνθρωπον.
• Υπόθεσις ΜΕ΄- Ότι χαρακτηριστικόν γνώρισμα του ταπεινόφρονος είναι το να μέμφεται τον εαυτόν του, να τον εξουθενώνη και να θεωρή ότι δεν αξίζουν τίποτε όσα και οποιαδήποτε καλά και αν κάνη. Ποίαι είναι αι ιδιότητες της ταπεινοφροσύνης και ποίοι οι καρποί της.
• Υπόθεσις Μς΄- Περί του ποίον είναι το κέρδος από το να μεμφώμεθα τον εαυτόν μας
• Υπόθεσις ΜΖ΄- Ότι δεν πρέπει να ζητώμεν τιμήν, ή να επιθυμώμεν πρωτεία. Διότι όσα θεωρούν οι άνθρωποι αξιόλογα, θεωρούνται από τον Θεόν βδελυκτά.
• Υπόθεσις ΜΗ΄- Ότι το να φαινώμεθα ταπεινοί, όταν τούτο γίνεται άκαιρα ή υπερβολικά, δεν είναι ωφέλιμον αλλά βλαβερόν. Και τι πρέπει να πράττωμεν προς τους επαινούντας και ότι εκείνον που προσέχει οι έπαινοι εις τίποτε δεν τον βλάπτουν.
• Υπόθεσις ΜΘ΄- Περί του πως πρέπει και ποία και μέχρι ποίου σημείου να χρησιμοποιώμεν τα ενδύματα δια την κάλυψιν του σώματος. Και πως οι Πατέρες ηγάπων, την ευτέλειαν και εις αυτά τα ενδύματα. Αυτήν πρέπει να προτιμά ο πιστός εις πάσαν περίστασιν.
• Υπόθεσις Ν΄- Ότι δεν πρέπει προς ευχαρίστησιν ή από σφοδράν επιθυμίαν να πράττωμεν τίποτε.
• Πίναξ Περιεχομένων
  

ΟΙ ΤΟΜΟΙ 2 ΕΩΣ 4 ΕΔΩ :  https://orthodoxdida.blogspot.com/2024/01/blog-post_822.html