Προφήτες κατά Αλφαβητική σειρά έως Ν

 

Προφήτης Ιερεμίας

 

 

Προφήτης Ιερεμίας

Ο Προφήτης Ιερεμίας γεννήθηκε πιθανώς κατά το 650 π.Χ., στην μικρή πόλη της φυλής Βενιαμίν Αναθώθ, βορειοανατολικά της Ιερουσαλήμ. Ο πατέρας του ήταν ιερέας και ονομαζόταν Χελκίας. Ανατράφηκε στην ιερατική αυτή οικογένεια με αυστηρότητα. Μελετούσε τους προ αυτού Προφήτες Ησαΐα και Ωσηέ. Νεότατος στην ηλικία, περίπου 23 - 25 ετών, περί το 627 - 625 π.Χ., καλείται από τον Θεό στο προφητικό αξίωμα. Ανταποκρίνεται στο θέλημα του Κυρίου και έτσι το όνομά του (Ιερεμίας), που σημαίνει ο Θεός ανυψώνει ή καθιστά, εκφράζει και την αποστολή του.

Κατάπληκτος από την τιμή αυτή ο Ιερεμίας, αρνείται την υψηλή τιμητική κλήση, προβάλλοντας τις ασθενείς νεανικές του δυνάμεις. Ο Θεός όμως ενισχύει αυτόν υποσχόμενος, όχι υλικές αμοιβές και τιμές, αλλά το πολυτιμότερο όλων: τη βοήθειά Του. Ο Ιερεμίας υπακούει. Ο Προφήτης Ιερεμίας καθαγιάσθηκε πριν από τη γέννησή του, όπως γράφει ο Άγιος Ιερώνυμος. Πράγματι, στην αρχή του προφητικού του βιβλίου ο Ίδιος ο Θεός του λέγει: «Προ του με πλάσαι σε εν κοιλία επίσταμεί σε και προ του σε εξελθείν εκ μήτρας ηγίακά σε, προφήτην εις έθνη τέθεικά σε».

Σε τέσσερις περιόδους δυνάμεθα να διαιρέσουμε την δημόσια δράση του. Πρώτον, επί του βασιλέως Ιωσίου προ της μετερρυθμίσεως (627 - 621 π.Χ.), δεύτερον, επί του βασιλέως Ιωακείμ μέχρι του Σεδεκίου (609 - 598 π.Χ.), τρίτον, επί Σεδεκίου (598 - 586 π.Χ.) και τέταρτον, μετά την άλωση της Ιερουσαλήμ και την αιχμαλωσία του Σεδεκίου.

Μετά την καταστροφή του βασιλείου του Ισραήλ, το βασίλειο του Ιούδα, όπου βρισκόταν ο Προφήτης Ιερεμίας, τελούσε υπό την επίδραση των Ασσυρίων, όχι μόνο πολιτικά αλλά και θρησκευτικά. Η πολυθεΐα των Ασσυρίων είχε εισχωρήσει στους Ιουδαίους, διότι ο βασιλέας Μανασσής (693 - 639 π.Χ.) ήταν υποτελής των Ασσυρίων και είχε παραδοθεί σε θρησκευτικό συγκρητισμό και σε ειδωλολατρία. Όσες πόλεις υπήρχαν στην Ιουδαία, τόσοι ήταν και οι θεοί, όσοι οι δρόμοι της Ιερουσαλήμ, τόσα θυσιαστήρια του Βαάλ. Υπήρχε η ειδωλολατρία του Μολώχ με τα ανθρώπινα θύματα. Στις αυλές του ναού ήταν θυσιαστήρια των Ασσυρίων θεών και το είδωλο της Αστάρτης. Ο Ιερεμίας, επί της βασιλείας του Ιωσίου, από το 627 π.Χ., επέρχεται κατά της πολυθεΐας κηρύσσοντας τον Ένα και Μόνο Αληθινό Θεό και στηλιτεύοντας τη διαφθορά. Εκτός της ειδωλολατρίας και ανηθικότητας, ο Ιερεμίας πολεμάει κατά την περίοδο αυτή και τους ψευδοπροφήτες, οι οποίοι παραπλανούσαν τον λαό με ψευδείς προφητείες. Ο Προφήτης διαισθάνεται κάποια μεταβολή του λαού, κάποια μετάνοια, διότι στην πρόσκληση του Θεού, ο λαός απαντά: «Ὁδοῦ, πρὸς Σὲ ἔρχομαι». Η μετάνοια όμως αυτή ήταν πρόσκαιρη λόγω της ανομβρίας. Ο Προφήτης πονάει, υποφέρει. Περιέρχεται σε απόγνωση. Όμως η μακροθυμία του Θεού δεν εξαντλείται. Ο Θεός συμβουλεύει τον Προφήτη να ερευνήσει την υπό του κακού τρυγηθείσα άμπελο, το λαό Του, μήπως εύρει ρώγα σταφυλιού, κάποιον άνθρωπο ευσεβή, ατρύγητο από το κακό. Έτσι τονίζεται η μεγάλη αξία του ανθρώπου. Ο Προφήτης δεν βρίσκει δυστυχώς καμία ρώγα σταφυλιού ατρύγητη από το κακό. Στην άκαρπη αυτή προσπάθεια του Προφήτη, ο Θεός συνιστά σε αυτόν και πάλι να συνεχίσει την εργασία του, για να πεισθεί και ο ίδιος ο Προφήτης για το αδιόρθωτο του λαού και τη δίκαιη τιμωρία του. Ο Θεός παρομοιάζει τον Προφήτη με μεταλλουργό που δοκιμάζει τα μέταλλα και φροντίζει από το μείγμα να εξαγάγει αυτά που είναι ευγενή, δηλαδή το χρυσό και τον άργυρο. Μάταια όμως.

Εδώ τερματίζεται η πρώτη περίοδος της δράσεως του Προφήτη Ιερεμία. Κατόπιν έρχεται η κατάλυση του Ασσυριακού βασιλείου διά της πίστεως της Νινευή το 621 π.Χ. Ο ευσεβής βασιλέας Ιωσίας, επωφελούμενος από την κατάρρευση αυτή, ανέλαβε πολιτική εξωτερικής ανεξαρτησίας και προέβη σε εσωτερικές μεταρρυθμίσεις, για να ορθώσει την πίστη στον Θεό. Ο Ιερεμίας, κατά το χρονικό διάστημα 621 - 608 π.Χ., αποσύρθηκε πιθανότατα σε μόνωση. Χαρακτηριστικό της ασκητικής του ζωής ήταν ότι αυτός «λινοῦν περίζωμα εἶχε μόνον. Ὡς δὲ τὰ εὐτραφῆ τῶν σωμάτων γυμνούμενα φανερωτέραν δείκνυσι τὴν ἀκμήν, οὕτω καὶ τῶν ἠθῶν τὸ κάλλος, μὴ ἀνειλούμενον ἀπειροκάλοις φλυαρίαις, τὸ μεγαλοπρεπὲς ἐνδείκνυται».

Κατά την δεύτερη περίοδο της δράσης του, επί της εποχής του βασιλέως Ιωακείμ (609 - 598 π.Χ.), ο Προφήτης Ιερεμίας στρέφεται κατά των ατόπων της Ισραηλιτικής θρησκείας. Ο μαγικός χαρακτήρας, τον οποίο απέδιδαν οι Ιουδαίοι στο ναό και στις τελετές, τον ενοχλούσε. Έλεγε δε, ότι «ο ναός, ο οποίος χρησιμεύει να καλύπτει τα κακουργήματα, είναι όχι ναός Θεού, αλλά σπήλαιο ληστών».

Κατά το πρώτο έτος της βασιλείας του Ιωακείμ, σε κάποια μεγάλη εορτή, εμφανίζεται ο Προφήτης Ιερεμίας στην αυλή του ναού και μέσα στο ενθουσιώδες από τη θέα του ναού πλήθος, προσβάλλει την εσφαλμένη αυτή πίστη, την οποία είχε ο λαός περί του ναού και κηρύσσει την επερχόμενη καταστροφή του ναού. Όλος ο λαός εξεγείρεται και ζητεί τον θάνατό του. Σώζεται με την επέμβαση του Αχικάμ. Μεταβαίνει στο εργαστήριο του κεραμέως και παρατηρεί ότι ο κεραμέας μεταπλάσσει όσα από τα πήλινα δοχεία δεν αρέσουν σε αυτόν. Έτσι, λέγει ο Προφήτης, θα κάνει ο Θεός σε έθνη και ανθρώπους, τα οποία δεν αρέσουν σε Αυτόν. Για την αποφυγή της καταστροφής συνιστά την εσωτερική μετάνοια του ανθρώπου. Άρχοντες και λαός αντιδρούν. Κουρασμένος ο Προφήτης από τους άκαρπους αγώνες του ζητεί τη μόνωση και προβλέποντας την αμετανοησία του λαού του Θεού, προλέγει την καταστροφή του.

Κάποιοι άνθρωποι αποφασίζουν να τον δηλητηριάσουν στην Αναθώθ. Συνωμοτούν εναντίον του και συγγενείς του. Ο Ιερεμίας αποδίδει την σωτηρία του στον Θεό. Στρέφεται κατά των αρχόντων, του βασιλέως Ιωακείμ και των ανακτόρων, των οποίων κηρύσσει την καταστροφή. Όλος ο κόσμος είναι εναντίον του. Προς στιγμήν κάμπτεται, διότι νομίζει ότι έχει εγκαταλειφθεί από τον Θεό και παραπονείται. Συνέρχεται όμως και συνεχίζει το έργο του. Στην αυλή του ναού κηρύσσει και πάλι την καταστροφή του ναού. Το κήρυγμα αυτό προκαλεί αναταραχή. Γι' αυτό ο στρατηγός του ιερού χώρου του ναού Πασχώρ τον ραβδίζει και τον ρίχνει στη φυλακή. Τα κηρύγματά του γίνονται δεκτά με ειρωνείες. Του απαγορεύουν να επισκέπτεται το ναό. Ο Προφήτης σκέπτεται να εγκαταλείψει τον αγώνα. Η φωτιά όμως του λόγου του Θεού, που είναι μέσα του, δεν τον αφήνει. Κατά το τέλος του 605 π.Χ., μετά την ήττα των Αιγυπτίων στο Χαρκαμύς, επειδή ο ίδιος δεν ήταν δυνατόν να εισέλθει στην αυλή του ναού, δίδει στον μαθητή του Βαρούχ να αναγνώσει στο μέσο της αυλής του ναού, προφητεία, διά της οποίας κηρυσσόταν η καταστροφή του ναού. Όλοι τότε επαναστατούν εναντίον του. Ο Ιερεμίας και ο Βαρούχ κρύβονται, για να μη συλληφθούν. Η προλεχθείσα όμως καταστροφή επήλθε.

Οι Βαβυλώνιοι κατέστησαν φόρου υποτελή, το βασιλέα Ιωακείμ. Αυτός, επιθυμώντας την ανεξαρτησία και αφού παρακινήθηκε από άκριτους ανθρώπους, προκαλεί τη Βαβυλώνιο εκστρατεία κατά της Ιερουσαλήμ. Ο Ναβουχοδονόσωρ επέρχεται εναντίον του και πολιορκεί την Ιερουσαλήμ. Ο Ιερεμίας μάταια συνιστά στον βασιλέα Ιωακείμ, υποταγή στους Βαβυλώνιους. Ο Ιωακείμ πεθαίνει και η πόλη καταλαμβάνεται και πολιορκείται. Ο ναός καταστρέφεται. Ο άμεσος διάδοχος του Ιωακείμ, ο Ιωαχείμ (Ιεχονίας) πορεύεται σε αιχμαλωσία με τους αξιωματούχους της χώρας και δέκα χιλιάδες από το λαό. Ο βασιλέας Ναβουχοδονόσωρ ορίζει ως διάδοχο του Ιεχονίου, τον Σεδεκία.

Κατά την Τρίτη περίοδο της δράσεως του Προφήτη Ιερεμίου, το 594 π.Χ., απεσταλμένοι των Ιδουμαίων, Αμμωνιτών, Τύρου και Σιδώνος, παρακάλεσαν τον Σεδεκία να συμμαχήσουν κατά των Βαβυλωνίων. Οι ψευδοπροφήτες κηρύσσουν ότι τα ιερά σκεύη του ναού που είχαν κλαπεί θα επιστραφούν. Ο Ιερεμίας αντιτίθεται και συμβολικά θέτει ζυγό στον τράχηλό του, για να δηλώσει ότι θα είναι δούλοι του Ναβουχοδονόσορ. Ο ψευδοπροφήτης Ανανίας σπάζει το ζυγό πάνω στον τράχηλο του Ιερεμία, για να τονίσει την αποτίναξη του ζυγού των Βαβυλωνίων. Ο Ιερεμίας απαντά: «Έσπασες ξύλινους ζυγούς; Σιδερένιους θα θέσει ο Θεός στον τράχηλό σας».

Ο Σεδεκίας τήρησε συνετή πολιτική προς τους απεσταλμένους των άλλων περιοχών και ενέκρινε την γνώμη του Προφήτη Ιερεμία. Όμως, κατά το 588 π.Χ., ο φαραώ της Αιγύπτου Ουαφρής επαναστατεί κατά των Βαβυλωνίων. Το φρόνημα των Ιουδαίων αναπτερώνεται και λαμβάνουν και αυτοί μέρος στην επανάσταση αυτή. Ο Ιερεμίας τους αποτρέπει από το να συμμαχήσουν με τους Αιγυπτίους κατά των Βαβυλωνίων. Οι Ιουδαίοι δεν υπακούν και επαναστατούν. Ο Ιερεμίας επιμένει ότι η πόλη των Ιεροσολύμων θα καταστραφεί. Οι άρχοντες τον ρίχνουν σε λάκκο βορβορώδη, διότι με τον τρόπο που ο Προφήτης ομιλούσε παρέλυε τα χέρια των πολεμιστών. Με την επέμβαση όμως του Αβδεμέλεχ αποσύρεται από τον λάκκο. Η πόλη των Ιεροσολύμων καταλαμβάνεται και ο βασιλέας Σεδεκίας συλλαμβάνεται, τυφλώνεται και οδηγείται στη Βαβυλώνα. Η πόλις παραδίδεται στις φλόγες.

Κατά την τέταρτη περίοδο της δράσεώς του, ο Ιερεμίας, μετά την άλωση της Ιερουσαλήμ, αποφασίζει να διαμείνει πλησίον του Γοδολίου. Τον Γοδολία, ο βασιλέας Ναβουχοδονόσωρ εγκαθιστά κυβερνήτη της Ιουδαίας. Μετά από λίγο, όμως, ο Γοδολίας δολοφονείται και ο Ιουδαϊκός λαός, φοβούμενος την τιμωρία από τους Βαβυλωνίους, αποφασίζει να απέλθει στην Αίγυπτο παρά την γνώμη του Ιερεμίου και την εντολή του Θεού. Χωρίς την θέλησή του, παίρνουν μαζί τους και τον Ιερεμία, ο οποίος κηρύττει και στην Αίγυπτο. Προλέγει την εισβολή του Ναβουχοδονόσωρ, η οποία και έγινε. Εκεί οι Ιουδαίοι περιπίπτουν σε ειδωλολατρία. Ο Προφήτης επέρχεται και πάλι εναντίον αυτών. Εκείνοι όμως δεν υπακούουν και ο Προφήτης προλέγει την καταστροφή τους.

Ο Προφήτης Ιερεμίας λιθοβολήθηκε από τους συμπατριώτες του στην πόλη Τάφνα της Αιγύπτου ή απήχθη μαζί με τον Βαρούχ αιχμάλωτος από τον βασιλέα Ναβουχοδονόσωρ σε κάποια εισβολή του στην Αίγυπτο το 568 π.Χ., ως λέγει κάποια Ραββινική παράδοση. Η Σύναξη αυτού ετελείτο στο ναό του Αποστόλου Πέτρου, που ήταν κοντά στην Μεγάλη Εκκλησία. Η Ορθόδοξη Εκκλησία εορτάζει τη μνήμη του Προφήτη Ιερεμία την 1 Μαΐου.

Το βιβλίο του Προφήτη Ιερεμία στην Παλαιά Διαθήκη δεν παρουσιάζει μόνο υψηλές θρησκευτικές ιδέες, αλλά κυρίως μια ζωηρή θρησκευτική προσωπικότητα, διότι ο Ιερεμίας δεν κήρυττε μόνο, αλλά ζούσε την διδασκαλία αυτή με τόση επιμονή, ώστε όχι μόνο ο θάνατός του υπήρξε μαρτυρικός, αλλά και ολόκληρη η ζωή του ήταν ένα διαρκές μαρτύριο. Η διδασκαλία του Προφήτη Ιερεμία αφορούσε, α) τον άνθρωπο, β) τον Θεό και γ) το λαό του Θεού. Κέντρο και των τριών αυτών είναι η καρδιά, η βάση της προσωπικότητας του ανθρώπου.

 

Ἀπολυτίκιον  

Ἦχος α’. Τῆς ἐρήμου πολίτης.
Ἐκ γαστρὸς ἠγιάσθης τὴ προγνώσει τοῦ Κτίσαντος, καὶ προφητικῆς ἐπληρώθης ἐκ σπαργάνων συνέσεως, ἐθρήνησας τὴν πτῶσιν Ἰσραήλ, σοφὲ Ἱερεμία ἐν στοργῇ, διὰ τοῦτο ὡς Προφήτην καὶ Ἀθλητήν, τιμῶμεν σὲ κραυγάζοντες, δόξα τῷ σὲ δοξάσαντι Χριστῷ, δόξα τῷ σὲ στεφανώσαντι, δόξα τῷ χορηγούντι διὰ σοῦ, ἠμὶν τὰ κρείττονα.
 

Έτερον Ἀπολυτίκιον

Ἦχος β’.
Τοῦ προφήτου σου Ἰερεμίου τὴν μνήμην, Κύριε, ἑορτάζοντες, δι᾽ αὐτοῦ σὲ δυσωποῦμεν· Σῶσον τὰς ψυχὰς ἡμῶν.

 

Προφήτης Ιωήλ

 

Προφήτης Ιωήλ

Ο Προφήτης Ιωήλ είναι ένας από τους δώδεκα μικρούς λεγόμενους προφήτες. Ήταν γιος του Βαθουήλ, από τη φυλή Ρουβήμ (αυτό όμως δεν είναι σαφές, διότι άλλοι τον θέλουν καταγόμενο από την φυλή Γαδ), και προφήτευσε όταν βασιλιάς στη φυλή του Ιούδα ήταν ο Ιωάς (878 - 838 π.Χ).

Το προφητικό του βιβλίο, έχει λεχθεί ότι το διακρίνει ύφος ποιητικότατο, περίκομψο, ζωηρό και αποτελεί κόσμημα της εβραϊκής φιλολογίας. Να τι λέει περί μετανοίας: «Καὶ νῦν λέγει Κύριος ὁ Θεὸς ὑμῶν ἐπιστράφητε πρός με ἐξ ὅλης τῆς καρδίας ὑμῶν καὶ ἐν νηστείᾳ καὶ ἐν κλαυθμῷ καὶ ἐν κοπετῷ καὶ διαῤῥήξατε τὰς καρδίας ὑμῶν καὶ μὴ τὰ ἱμάτια ὑμῶν καὶ ἐπιστράφητε πρὸς Κύριον τὸν Θεὸν ὑμῶν, ὅτι ἐλεήμων καὶ οἰκτίρμων ἐστι, μακρόθυμος καὶ πολυέλεος» (Ιωήλ, Β' 12-13). Και τώρα, λέει ο Κύριος και Θεός σας: Επιστρέψτε με μετάνοια σ' εμένα με όλη σας την καρδιά, με νηστεία και με δάκρυα μετανοίας. Σχίστε τις καρδιές σας από πόνο μετανοίας και συναίσθηση της ενοχής σας, και όχι τα ενδύματά σας. Επιστρέψτε στον Κύριο και Θεό σας, διότι αυτός είναι ελεήμων και οικτίρμων, μακρόθυμος και πολυέλεος.

Μπορούμε να πούμε ότι το προφητικό βιβλίο του Ιωήλ, αποτελείται από τρία κεφάλαια, που εκεί μέσα προφητεύει την έκχυση των δωρεών του Αγίου Πνεύματος (Πράξ. στ’ 17) στη χριστιανική εκκλησία, καθώς επίσης και τα σημεία, που θα προηγηθούν της δευτέρας παρουσίας του Κυρίου. Ο προφήτης Ιωήλ απεβίωσε ειρηνικά. Η Ορθόδοξη Εκκλησία εορτάζει τη μνήμη του Προφήτη Ιωήλ στις 19 Οκτωβρίου. Να σημειώσουμε εδώ ότι, άλλος είναι ο προφήτης Ιωήλ που τη μνήμη του γιορτάζουμε την 30η Μαρτίου. 

 

Ἀπολυτίκιον

Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε.
Ὡς ἔμπνουν κειμήλιον, τῶν ἱερῶν ἀρετῶν, Προφήτης θεόληπτος, ὤφθης σοφέ, Ἰωήλ, ἑλλάμψει τοῦ Πνεύματος· ὅθεν τῆς εὐσέβειας, ἡ πηγὴ ὡς προέφης, ἔβλυσε τοὶς ἐν κόσμῳ, ἐκ τοῦ οἴκου Κυρίου ἧς νῦν καταπολαύοντες, πόθω τιμῶμεν σε.

 

Προφήτης Ιωνάς

 

Προφήτης Ιωνάς

Ο Προφήτης Ιωνάς έζησε επί των βασιλέων Αμασίου και Ιεροβοάμ. Ήταν γιος του Αμαθί και είχε πατρίδα την Γεχθοφέρ, της φυλής Ζαβουλών. Ο Ιωνάς ήταν αυτός, που με θεία νεύση ενθάρρυνε τον Ιεροβοάμ σε πόλεμο κατά του άρχοντα της Συρίας, που κατέληξε σε νίκη του Ισραήλ και αποκατάσταση των συνόρων του. Ο Ιωνάς φέρεται στην Παλαιά Διαθήκη, πέμπτος μεταξύ των μικρών λεγόμενων προφητών.

Βρίσκουμε δε γι' αυτόν στο ομώνυμο βιβλίο, που κυρίως τον έκανε γνωστό λόγω της ιερής δραματικότητός του. Ο Κύριος τον είχε διατάξει να πάει στη Νινευή, έδρα πλάνης μάταιων καλλωπισμών και οργίων, για να κηρύξει σ' αυτή και να προφητέψει την καταστροφή της. Ο Ιωνάς όμως, αποφάσισε να λησμονήσει τη διαταγή του Θεού, και έκρινε καλό να πάει σε μια άλλη πόλη στους Θαρσείς. Ξεκίνησε λοιπόν το ταξίδι του με πλοίο, αλλά στ' ανοιχτά έπιασε μεγάλη τρικυμία. Τότε έριξαν κλήρο, για να δουν ποιος είναι υπεύθυνος του κακού που τους βρήκε. Και ο κλήρος έπεσε στον Ιωνά, που είχε παρακούσει τη διαταγή του Θεού. Τότε τον έριξαν στη θάλασσα και η τρικυμία σταμάτησε. Αλλά και τον Ιωνά, τον κατάπιε ένα μεγάλο κήτος χωρίς να τον φάει και μετά τρεις μέρες και νύκτες τον έβγαλε στην ξηρά σώο και αβλαβή. Τότε ο Ιωνάς πήγε στη Νινευή, προφήτεψε ότι του είπε ο Θεός και οι Νινευίτες μετάνιωσαν, νήστεψαν 40 μέρες και έτσι η πόλη τους σώθηκε απ' την καταστροφή. Διότι η μετάνοια φέρει την αγαθότητα του Θεού, πάνω από τη δικαιοσύνη Του.

Ο Ιωνάς πέθανε στη γη Σαραάρ, κοντά στη βελανιδιά της Δεβόρας και τάφηκε μέσα σε σπηλιά. Βέβαια άλλα γεγονότα της ζωής του μαθαίνουμε στην Παλαιά Διαθήκη. Η Ορθόδοξη Εκκλησία εορτάζει τη μνήμη του Προφήτη Ιωνά στις 21 Σεπτεμβρίου.

 

Ἀπολυτίκιον

Ἦχος γ’. Θείας πίστεως.
Σάλπιγξ εὔηχος, θείων κριμάτων, κόσμω πέφηνας, ἀναφωνοῦσα, Ἰωνὰ τοὶς Νινευίταις μετάνοιαν καὶ συσχεθεῖς ἐν τῷ κήτει προέγραψας, τὴν τοῦ Σωτῆρος τριήμερον ἔγερσιν ὅθεν πρέσβευε, δοθήναι τοὶς σὲ γεραίρουσι, πταισμάτων ἱλασμὸν καὶ μέγα ἔλεος.

 

Προφήτης Μαλαχίας

 

Προφήτης Μαλαχίας

Ο Προφήτης Μαλαχίας ήταν ένας από τους 12 μικρούς λεγόμενους προφήτες. Γεννήθηκε από τη φυλή του Λευΐ, εν Σοφαίς κατά τους χρόνους που επέστρεψαν οι Εβραίοι στην Ιερουσαλήμ από την αιχμαλωσία της Βαβυλώνας. Έζησε περί τον 5ο π.Χ. αιώνα, κατά τους χρόνους του Νεεμία και εργάστηκε στην Ιερουσαλήμ μετά τον Προφήτη Αγγαίο και τον Ζαχαρία. Πήρε το όνομα Μαλαχίας - που ελληνικά σημαίνει άγγελος για τρεις λόγους:
Πρώτον, διότι, όσα προφήτευε, αμέσως τα επιβεβαίωνε στο λαό θείος άγγελος. Και το παράδοξο ήταν ότι τον άγγελο δεν τον έβλεπαν οι ανάξιοι, αλλά μόνο οι άξιοι, τη φωνή του όμως, την άκουγαν και οι άξιοι και οι ανάξιοι.
Ο δεύτερος λόγος γι' αυτή του την ονομασία ήταν ότι ή όλη σωματική του εμφάνιση είχε τέλεια αρμονία και μεγαλοπρέπεια.
Ο τρίτος λόγος και σπουδαιότερος ήταν ότι, από νέος ακόμα, έκανε ζωή ενάρετη και ηθικά άμεμπτη.

Αυτό το απέδειξε, όταν βρέθηκε στη θέση να ελέγξει και πραγματικά, ήλεγξε με σφοδρότητα τον ίδιο του το λαό και τους Ιερείς ακόμα του Ισραήλ, για τις ανομίες και τις ασέβειές τους. Ο Θεός αξίωσε τον προφήτη Μαλαχία να προφητεύσει και τον ερχομό του Προδρόμου του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, για την προπαρασκευή του έργου Του. Έτσι, η ζωή του προφήτη μας δείχνει, πως κάποιος μπορεί να γίνει επίγειος άγγελος, με τη χάρη του Θεού. Ο προφήτης Μαλαχίας πέθανε ειρηνικά, σχετικά νέος και τάφηκε στο τόπο των πατέρων του. Η Ορθόδοξη Εκκλησία εορτάζει τη μνήμη του Προφήτη Μαλαχία στις 3 Ιανουαρίου.

Ἀπολυτίκιον

Ἦχος πλ. α’. Τὸν συνάναρχον Λόγον.
Ἀγγελώνυμον κλῆσιν πλουτήσας ἔνδοξε, ἀγγελομίμητον βίον ἐπολιτεύσω ἐν γῇ, Μαλαχία Προφητῶν τὸ ἀκροθίνιον· ὅθεν Ἀγγέλους ἐαχηκώς, συλλαλοῦντας νοερῶς, ἐπλήσθης ἀΰλου δόξης, καὶ τῶν μελλόντων τὴν γνῶσιν, διατυποῖς πρὸς φωτισμὸν ἡμῶν.
 

Κοντάκιον

Ἦχος γ’. Ἡ Παρθένος σήμερον.
Τῆς σοφίας ἔμπλεως, τῆς ὑπερσόφου καὶ θείας, Μαλαχία μέγιστε, σὺ πεφυκὼς ὡς Προφήτης, ἄνωθεν, αὐτὸν τὸν ὄντα Θεοῦ σοφίαν, ἔδειξας, τοῖς πᾶσι κάτω ἀναστραφέντα· διὰ τοῦτό σε τιμῶμεν, τελοῦντες πίστει τὴν θείαν μνήμην σου.
 

Μεγαλυνάριον

Θείας ἐμφανείας ἀγγελικῆς, κατηξιωμένος, ὡς τῷ βίῳ διαπρεπής, ὤφθης προσημάντωρ, τῶν ἱερῶν κριμάτων, Προφῆτα Μαλαχία, Ἀγγέλων σύσκηνε.

 

Ο ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΝΑΘΑΝ

 

Ο προφήτης Νάθαν

Ο προφήτης Νάθαν ήταν προφήτης της Παλαιάς Διαθήκης (Β' Βασιλειών 7,2. 12,1. 12,25. Γ' Βασιλειών 1,8. 1,10. 1,22-23. 1,32. 1,34. 1,38. 1,44-45. Α' Παραλειπομένων 17,1. 29,29). Ο προφήτης Νάθαν ήταν πνευματικός πατέρας και διδάσκαλος του βασιλιά Δαβίδ. Γιοι του προφήτη Νάθαν ήταν ο Ορνίας και ο Ζαχούρ ή Ζαβούθ (Ζαβούδ), οι οποίοι ήταν αξιωματούχοι και έμπιστοι του βασιλιά Σολομώντα (Γ' Βασιλειών 2,46θ. 4,5).

Η Ορθόδοξη Εκκλησία εορτάζει τη μνήμη του δίκαιου και προφήτη Νάθαν την Κυριακή προ της Χριστού Γεννήσεως (Κυριακή των Προπατόρων).

 

 

Ο ΔΑΒΙΔ ΚΑΙ Ο ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΝΑΘΑΝ

 

Μετά τη μεταφορά της Κιβωτού, ο βασιλιάς Δαβίδ είπε στο Νάθαν, τον προφήτη: «Εγώ κατοικώ σε παλάτι κατασκευασμένο από κέδρους, ενώ η Κιβωτός του Θεού βρίσκεται μέσα σε σκηνή». Κι έτσι σκέφτηκε να χτίσει ένα ναό, για να τοποθετήσει εκεί μέσα την Κιβωτό του Κυρίου (Β' Βασιλειών 7,1-3. Α' Παραλειπομένων 17,1-2).

Αλλά εκείνη τη νύχτα ο Κύριος είπε στον Νάθαν:  «Πήγαινε και πες εκ μέρους μου στο δούλο μου το Δαβίδ: "θέλεις να μου χτίσεις ναό για να κατοικώ; Εγώ, από την ημέρα που έβγαλα τους Ισραηλίτες από την Αίγυπτο, δεν κατοίκησα ποτέ σε ναό. Εγώ ο Κύριος, λοιπόν, σου αναγγέλλω πως εγώ θα σου χτίσω οίκο. Όταν τελειώσουν οι μέρες σου της ζωής σου, θα αναδείξω διάδοχο μετά από σένα ένα γιο που θα κατάγεται από σένα, και θα διατηρήσω σταθερή τη βασιλεία του. Αυτός θα μου χτίσει ναό κι εγώ θα στερεώσω το θρόνο του για πάντα. Αν αμαρτήσει θα τον σωφρονίσω με πλήγματα. Δε θ' αποσύρω όμως απ' αυτόν την εύνοιά μου, όπως την απέσυρα από το Σαούλ. Οι απόγονοί του θα βασιλεύουν μετά από σένα για πάντα, κι ο θρόνος του θα παραμένει ακατάλυτος παντοτινά"» (Β' Βασιλειών 7,4-16. Α' Παραλειπομένων 17,3-14). Ο Νάθαν ανάγγειλε στο Δαβίδ όλους αυτούς τους λόγους του Κυρίου (Β' Βασιλειών 7,17. Α' Παραλειπομένων 17,15).

 

Το Άγιον Πνεύμα φανέρωσε στον Προφήτη ότι ο Δαβίδ επρόκειτο να παραβεί το θέλημα του Θεού και να πέσει στο αμάρτημα της μοιχείας. Ο Προφήτης τότε έσπευσε να αναγγείλει στον Βασιλέα τον κίνδυνο που διέτρεχε…
Δυστυχώς όμως ο διάβολος εμπόδισε τον Προφήτη να εκπληρώσει το σχέδιό του. Ο Νάθαν, πορευόμενος προς το Παλάτι, βρήκε μπροστά του πεσμένο ένα σκοτωμένο. Στάθηκε, άνοιξε ένα λάκκο και τον έθαψε. Εν τω μεταξύ, ο Δαβίδ έπεσε στο αμάρτημα. Ο Νάθαν το διεγνώρισε. Επέστρεψε στο σπίτι του και άρχισε να κλαίει και να οδύρεται» (Συναξάρι, 26 Δεκεμβρίου).

 

Δαβίδ και Νάθαν

Ο Κύριος έστειλε στο Δαβίδ τον προφήτη Νάθαν, ο οποίος μίλησε παραβολικά στο Δαβίδ. Ο Νάθαν του είπε ότι: «Σε μια πόλη ζούσαν δυο άνθρωποι, ένας πλούσιος κι ένας φτωχός. Ο πλούσιος είχε πάρα πολλά πρόβατα και βόδια,  ενώ ο φτωχός δεν είχε τίποτα, παρά μια μικρή αμνάδα. Την περιποιόταν, την μεγάλωσε μαζί με τα παιδιά του, έτρωγε από το ψωμί του, έπινε νερό από το ποτήρι του, κοιμόταν στην αγκαλιά του και την είχε σαν θυγατέρα του. Μια μέρα ήρθε κάποιος να επισκεφτεί τον πλούσιο. Ο πλούσιος όμως λυπήθηκε να σφάξει κάποιο από τα ζώα του για να δώσει στον επισκέπτη του, αλλά πήγε και πήρε την αμνάδα του φτωχού και την ετοίμασε να φάει ο ταξιδιώτης» (Β' Βασιλειών 12,1-4).

 

Ο Δαβίδ θύμωσε πάρα πολύ με τον πλούσιο και είπε στο Νάθαν: «Ο άνθρωπος που το έκανε αυτό είναι ένοχος θανάτου! Κι επειδή φέρθηκε τόσο απάνθρωπα, θα πρέπει να αντικαταστήσει την αμνάδα με επτά άλλες, επειδή αδίκησε και δεν λυπήθηκε τον φτωχό».

 Τότε ο Νάθαν είπε στο Δαβίδ: «Εσύ είσαι αυτός ο άνθρωπος! Και ο Κύριος λέει: "εγώ σε έχρισα βασιλιά του Ισραήλ κι εγώ σε έσωσα από την καταδίωξη του Σαούλ. Σου έδωσα τόσα αγαθά και απόλυτη εξουσία στο λαό του Ισραήλ και του Ιούδα. Κι αν όλα αυτά σου φαίνονται λίγα, θα μπορούσα να σου δώσω ακόμα περισσότερα. Γιατί, όμως, περιφρόνησες το λόγο μου, κι έπραξες ότι με δυσαρεστεί; Δολοφόνησες τον Ουρία το Χετταίο! Ενήργησες εσκεμμένα, ώστε να σκοτωθεί από τους Αμμωνίτες και μετά πήρες τη γυναίκα του για δική σου. Από 'δω και πέρα, λοιπόν, ποτέ δε θα λείψουν οι σκοτωμοί στην οικογένεια σου, γιατί με περιφρόνησες και πήρες τη γυναίκα του Ουρία του Χετταίου για γυναίκα σου. Θα παραχωρήσω να συμβούν παρόμοιες συμφορές στον οίκο σου για το κακό, το οποίο εσύ διέπραξες κρυφά, εγώ θα σε τιμωρήσω ενώπιον όλου του λαού».

Τότε είπε ο Δαβίδ στο Νάθαν: «Αμάρτησα ενώπιον του Κυρίου!» Κι ο Νάθαν του απάντησε: «Ο Κύριος συγχώρησε την αμαρτία σου και δε θα τιμωρηθείς με θάνατο.  Επειδή όμως με την πράξη σου αυτή έδωσες αφορμή στους εχθρούς του Κυρίου να περιφρονήσουν τον Κύριο, γι' αυτό και το παιδί που γεννήθηκε από τη Βηρσαβεέ, θα πεθάνει». Αυτά είπε ο Νάθαν και έφυγε (Β' Βασιλειών 12,5-15).

 

Ο Δαβίδ με τη Βηρσαβεέ μετά το θάνατο του πρώτου τους παιδιού, έκαναν ένα ακόμη παιδί, το οποίο το ονομάσανε Σαλομών (Σολομών). Ο Κύριος αγάπησε το παιδί και το γνωστοποίησε στο Δαβίδ μέσω του προφήτη Νάθαν. Επίσης έδωσε εντολή στο Νάθαν να ονομάσουν για χάρη του το παιδί Ιεδεδί, που σημαίνει «αγαπημένος από τον Κύριο» (Β' Βασιλειών 12,24-25).

 

 

Ο ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΝΑΘΑΝ ΚΑΙ Ο ΣΟΛΟΜΩΝΤΑΣ

 

Ο Αδωνίας, γιος του Δαβίδ από την Αγγίθ, αγνόησε την επιλογή του πατέρα του στο πρόσωπο του Σολομώντα, ως διάδοχου του θρόνου, και σφετερίστηκε το θρόνο από τον αδερφό του. Έτσι ο Αδωνίας ήρθε σε συνεννόηση με τον Ιωάβ, τον αρχιστράτηγο του Δαβίδ, και με τον ιερέα Αβιάθαρ, οι οποίοι και τον ακολούθησαν. Ο αρχιερέας Σαδώκ, ο Βαναίας, γιος του Ιωδαέ, ο προφήτης Νάθαν, ο Σεμεΐ, ο Ρησί και άλλοι ισχυροί άνδρες πήραν το μέρος του Σολομώντα και δεν ακολούθησαν τον Αδωνία (Γ' Βασιλειών 1,7-8. 1,19. 1,25-26).

Πήγε τότε ο προφήτης Νάθαν στη Βηρσαβεέ, μητέρα του Σολομώντα, και της είπε, ότι για να σώσει τη ζωή της και τη ζωή του γιου της, του Σολομώντα, να πάει στο βασιλιά Δαβίδ, επειδή δεν είχε ιδέα για τις κινήσεις του Αδωνία, και να του πει πως υποσχέθηκε να παραδώσει τη βασιλεία του στο γιο της το Σολομώντα. Και μετά να τον ρωτήσει, γιατί αφού έδωσε την υπόσχεσή του, έγινε βασιλιάς ο Αδωνίας; Ο προφήτης Νάθαν της είπε, ότι την ώρα που θα μιλάει με το βασιλιά, θα έρθει και εκείνος για να επιβεβαιώσει τα λόγια της. Έτσι, η Βηρσαβεέ παρουσιάστηκε στο βασιλιά, στο δωμάτιό του, επειδή ήταν πολύ γέρος και τον υπηρετούσε η Αβισάγ η Σωμανίτισσα. Η Βηρσαβεέ έσκυψε και προσκύνησε το βασιλιά. Μετά του θύμισε την υπόσχεσή του για το Σολομώντα και του ανήγγειλε τα σχέδια του Αδωνία για το θρόνο. Του είπε ακόμη για τη γιορτή που έκανε ο Αδωνίας και ποιους κάλεσε σ' αυτή. Την ώρα που μιλούσε η Βηρσαβεέ, ήρθε και ο προφήτης Νάθαν, ο οποίος επιβεβαίωσε τα λόγια της (Γ' Βασιλειών 1,11-27).

Τότε ο Δαβίδ διέταξε να φέρουν μέσα στο δωμάτιό του τη Βηρσαβεέ, η οποία είχε αποχωρήσει προσωρινά. Έτσι ο Δαβίδ ενώπιον του προφήτη Νάθαν και της Βηρσαβεέ επιβεβαίωσε εκ νέου την υπόσχεσή του, για την διαδοχή της βασιλείας από τον γιο του, το Σολομώντα. Η Βηρσαβεέ προσκύνησε το Δαβίδ και αποχώρησε (Γ' Βασιλειών 1,28-31).

Αμέσως μετά ο Δαβίδ κάλεσε να παρουσιαστούν μπροστά του ο αρχιερέας Σαδώκ, ο προφήτης Νάθαν και ο Βαναίας, γιος του Ιωδαέ και αξιωματικός του στρατού του. Όταν αυτοί παρουσιάστηκαν μπροστά του, τους διέταξε να πάρουν το Σολομώντα και τους αξιωματούχους του και να πάνε στη Γιών, κι εκεί να χρίσουν το Σολομώντα βασιλιά του Ισραήλ.

Έτσι ο αρχιερέας Σαδώκ, ο προφήτης Νάθαν και ο Βαναίας, γιος του Ιωδαέ, μαζί με όλη βασιλική φρουρά, που αποτελούνταν από τους Χερεθί και Φελεθί, οδήγησαν το Σολομώντα στη Γιών, τον ανέβασαν πάνω σ' ένα μουλάρι και ο αρχιερέας Σαδώκ πήρε ιερό λάδι από τη Σκηνή του Μαρτυρίου και τον έχρισε βασιλιά του Ισραήλ. Κατόπιν σάλπισε με τη σάλπιγγα και όλος ο παριστάμενος λαός αναγνώρισε τον Σολομώντα ως βασιλέα και τον ακολούθησε. Αμέσως μετά έγινε μεγάλη γιορτή και όλος ο λαός χόρευε και διασκέδαζε ζητωκραυγάζοντας (Γ' Βασιλειών 1,32-40. 1,44-45).

 

Όταν ο Σολομώντας στερέωσε τη βασιλεία του ο γιος του ο Ορνίας, τοποθετήθηκε άρχων των κατά περιοχάς αρχόντων στη βασιλική αυλή, και ο Ζαχούρ ή Ζαβούθ (Ζαβούδ), ο οποίος ήταν σύμβουλος και έμπιστος φίλος του βασιλιά Σολομώντα (Γ' Βασιλειών 2,46θ. 4,5).

 

Κοντάκιον

Ἦχος β’. Αὐτόμελον.
Χειρόγραφον εἰκόνα μὴ σεβασθέντες, ἀλλ' ἀγράφῳ οὐσίᾳ θωρακισθέντες τρισμακάριοι, ἐν τῷ σκάμματι τοῦ πυρὸς ἐδοξάσθητε, ἐν μέσῳ δὲ φλογὸς ἀνυποστάτου ἱστάμενοι, Θεὸν ἐπεκαλεῖσθε· Τάχυνον ὁ Οἰκτίρμων, καὶ σπεῦσον ὡς ἐλεήμων, εἰς τὴν βοήθειαν ἡμῶν, ὅτι δύνασαι βουλόμενος.

 

Κάθισμα

Ἦχος α’. Τὸν τάφον σου Σωτὴρ.
Ὑμνήσωμεν πιστοί, τοὺς Προπάτορας πάντας, Χριστοῦ τοῦ δι' ἡμᾶς, ἐπὶ γῆς ὁραθέντος, δοξάζοντες ἐν ᾄσμασι, τὸν αὐτοὺς θαυμαστώσαντα, ὡς τὴν ἔλευσιν, προεκτυπώσαντας τούτου, καὶ τὴν γέννησιν, τὴν ἐκ Παρθένου ἀφράστως, τῷ κόσμῳ κηρύξαντας.

 

Προφήτης Ναούμ

 

Προφήτης Ναούμ

Ο Προφήτης Ναούμ είναι ένας από τους δώδεκα μικρούς λεγόμενους προφήτες. Έζησε τον 5ο αιώνα προ Χριστού (άκμασε περί το 460 π.Χ.) και ήταν από τη φυλή του Συμεών. Πατρίδα είχε την Ελκεσέμ, γι' αυτό ονομάστηκε και Ναούμ ο Ελκεσαίος.

Το βιβλίο της προφητείας του αποτελείται από τρία μικρά κεφάλαια και αφορά την τύχη της πόλης Νινευή. Στο Α' κεφάλαιο, υμνεί το Θεό, στο Β' κεφάλαιο, προαναγγέλλει τον όλεθρο της Νινευή με τα άρματα της, τους Ιππείς και τους θησαυρούς της ενώ στο Γ' κεφάλαιο, χαρακτηρίζει τη Νινευή σαν πόλη των αιμάτων, του ψεύδους, της μεγάλης αδικίας και πορνείας.

Ας δούμε, όμως, τι λέει για τους αμαρτωλούς ανθρώπους τέτοιας πόλης, και τι γι' αυτούς που είναι κοντά στον Κύριο: «Χρηστὸς Κύριος τοῖς ὑπομένουσιν αὐτὸν ἐν ἡμέρᾳ θλίψεως καὶ γινώσκων τοὺς εὐλαβουμένους αὐτὸν καὶ ἐν κατακλυσμοῖς πορείας συντέλειαν ποιήσεται τοὺς ἐπεγειρομένους, καὶ τοὺς ἐχθροὺς αὐτοῦ διώξεται σκότος» (Ναούμ, Α' 7 -8). Δηλαδή ο Κύριος είναι ευεργετικός για εκείνους που μένουν κοντά Του στις ημέρες των θλίψεων τους. Γνωρίζει ο Κύριος και περιβάλλει με συμπάθεια εκείνους που Τον σέβονται. Εναντίον όμως των αμαρτωλών, που αλαζονικά με κάθε είδους αμαρτία εγείρονται εναντίον Του, θα ορμήσει σαν κατακλυσμός για να τους εξαφανίσει τελείως. Θα καταδιώξει τους εχθρούς Του και θα τους κυριεύσει το σκοτάδι του θανάτου.

Ο προφήτης Ναούμ πέθανε ειρηνικά και τάφηκε στον τόπο των πατέρων του. Απότμημα του Ιερού Λειψάνου του Αγίου βρίσκεται στην Ιερή Μονή Σιμωνόπετρας Αγίου Όρους. Η Ορθόδοξη Εκκλησία εορτάζει τη μνήμη του Προφήτη Ναούμ την 1 Δεκεμβρίου.

 

Ἀπολυτίκιον

Ἦχος β’.
Τοῦ Προφήτου σου Ναοὺμ τὴν μνὴμην, Κύριε ἑορτάζοντες, δι᾽ αὐτοῦ σε δυσωποῦμεν· Σῶσον τὰς ψυχὰς ἡμῶν.
 

Ἕτερον Ἀπολυτίκιον

Ἦχος γ’. Θείας πίστεως.
Νόμω ἔλαμψας, προαναγγέλλων, τᾶς τῆς χάριτος, Ναοὺμ Προφήτα, ὀμωνύμως παρακλήσεις ἐν Πνεύματι· δι' ὧν ὁ Λόγος οὐσίαν τὴν βρότειον, ἐπιφανεῖς τοὶς ἀνθρώποις κατηύφρανεν ὅθεν πρέσβευε, Τριάδι τὴ πανοικτίρμονι, δωρήσασθαι ἠμὶν τὸ μέγα ἔλεος.
 

Κοντάκιον

Ἦχος δ’. Ἐπεφάνης σήμερον.
Ὡς πυρσὸς ἀκοίμητος Ναοὺμ Προφῆτα, φρυκτωρεῖς ἐν πέρασι, δι’ αἰνιγμάτων ἱερῶν, τὴν τῶν μελλόντων ἀλήθειαν, ὧν τὰς ἐκβάσεις ὁρῶντες τιμῶμέν σε.
 

Κάθισμα

Ἦχος πλ. α’. Τὸν συνάναρχον Λόγον.
Ἀμιγῆ χαρακτήρων τῶν κάτω ἔνδοξε, σὺ τὸν νοῦν κεκτημένος, τοῦ θείου Πνεύματος, καθαρώτατον Ναοὺμ δοχεῖον γέγονας, τὰς ἐλλάμψεις τὰς αὐτοῦ, εἰσδεχόμενος λαμπρῶς, καὶ πᾶσι διαπορθμεύων· διό σε ἐκδυσωποῦμεν, ὑπὲρ εἰρήνης τοῦ κόσμου πρέσβευε.
 

Μεγαλυνάριον

Φρόνημα οὐράνιον αἰσχηκώς, οὐρανίου δόξης, ἐχρημάτισας θεωρός, βίῳ τε τὸν λόγον, Ναοὺμ ἐπισημαίνων· διὸ σὲ ὡς Προφήτην, θεῖον γεραίρομεν.