Η ΦΥΛΗ ΔΑΝ

 

Α) Η ΦΥΛΗ ΔΑΝ ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΜΩΥΣΗ

 

 

Οι 12 φυλές του Ισραήλ

Κατά την αποχώρηση των Ισραηλιτών από την Αίγυπτο η φυλή Δαν απαριθμούσε 62.700 άντρες (Αριθμοί 1,38-39). Λίγο πριν την είσοδο των Ισραηλιτών στη γη Χαναάν, στην πεδιάδα Μωάβ, η φυλή απαριθμούσε 64.400 (Αριθμοί 26,47). Η περιοχή Δαν αποκαλείται και Δανιδάν  (Β' Βασιλειών 24,6). Χάρτης D2.

 

Όταν ο Αβραάμ έμαθε ότι ο ανιψιός του ο Λωτ αιχμαλωτίστηκε, από τον Χοδολλογομόρ, βασιλιά του Ελάμ, εξόπλισε τους υπηρέτες του και μαζί με τον Μαμβρή και τους αδερφούς του, καταδίωξε τον Χοδολλογομόρ ως την περιοχή της Δαν (Γένεση 14,13-16).

 

Σύμφωνα με την εντολή του Κυρίου, η φυλή Δαν στρατοπέδευε βόρεια της Σκηνής του Μαρτυρίου, γύρω από τη σημαία και τα εμβλήματα της φυλής τους. Αρχηγός της φυλής Δαν την εποχή του Μωυσή, ήταν ο Αχιέζερ, γιος του Αμισαδαΐ (Αριθμοί 2,25-26). Κάτω από την αρχηγία της φυλής Δαν, ήταν και οι φυλές Ασήρ και Νεφθαλείμ, με συνολικό αριθμό 157.600 πολεμιστές. Πάντα κατά την αναχώρηση από κάποιο μέρος αυτές οι τρεις φυλές ακολουθούσαν τέταρτες και τελευταίες (Αριθμοί 2,31).

Ο Μωυσής είχε δώσει ευλογίες και κατάρες στους Ισραηλίτες, για την πιστή τήρηση των εντολών του Κυρίου. Έτσι ο Μωυσής προέτρεψε τους Ισραηλίτες, όταν θα μπουν στη Χαναάν, οι φυλές Ρουβήν, Γαδ, Ασήρ, Ζαβουλών, Δαν και Νεφθαλείμ, θα περάσουν τελευταίες τον Ιορδάνη και θα σταθούν στο όρος Εβάλ (Γαιβάλ) για να απαγγείλουν, μέσω των Λευιτών, τις κατάρες για την ανυπακοή στο νόμο (Δευτερονόμιο 11,26-32. 27,11-14).

 

Όταν ο Ιακώβ, λίγο πριν το θάνατό του, είχε καλέσει τα παιδιά του για να τους ευλογήσει και να τους αναγγείλει τι θα συνέβαινε στο μέλλον, προφήτευσε ότι η φυλή του Δαν θα κυβερνήσει τον ισραηλιτικό λαό και τον χαρακτήρισε σαν "φίδι" που παραμονεύει στο δρόμο να δαγκώσει το πόδι του αλόγου για να τσιμπήσει τον αναβάτη του, ώστε τα θύματά του να περιμένουν τη σωτηρία από τον Κύριο (Γένεση 49,16-18). Ο Μωυσής λίγο πριν πεθάνει, είπε προφητικά για τη φυλή Δαν, ότι είναι ένα μικρό λιοντάρι, που εξορμάει από τη Βασάν (Δευτερονόμιο 33,22). 

 

 

Β) ΤΑ ΟΡΙΑ ΤΗΣ ΦΥΛΗΣ ΔΑΝ ΚΑΙ Η ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗ ΧΑΝΑΑΝ

 

Όταν έγινε η διανομή της Χαναάν, ο έβδομος κλήρος έπεσε στη φυλή Δαν (Ιησούς του Ναυή 19,40). Η φυλή Δαν πήρε αρχικά την περιοχή που επεκτεινόταν στη νότια Παλαιστίνη, στην περιοχή της Ιόππης και της Ακκαρών. Έτσι στα όρια της φυλής Δαν περιλαμβάνονταν αρχικά οι πόλεις Σαράθ, Ασά, Σαμάϋς, Σαλαμίν, Αμμών, Εφαθά, Ελών, Θαμναθά, Ακκαρών, Αλκαθά, Βεγεθών, Γεβεελάν, Αζώρ, Βαναιβακάτ, Γεθρεμμών και Ιεράκων, κοντά στην Ιόππη (Ιησούς του Ναυή 19,40-46).

Η φυλή Δαν κατά την εγκατάστασή της στη Χαναάν, δεν καταδίωξε τους Αμορραίους που κατοικούσαν στην πεδιάδα. Έτσι οι Αμορραίοι πήραν θάρρος και πίεζαν συνεχώς τους Ισραηλίτες που κατοικούσαν στην ορεινή περιοχή και δεν τους άφηναν να κατεβαίνουν στην πεδιάδα. Οι Αμορραίοι άρχισαν σιγά σιγά να χτίζουν πόλεις στα ορεινά, όπως τη Μυρσινώνα, τη Θαλαβίν και την Ελώμ, και να κατοικούν εκεί (Ιησούς του Ναυή 19,47. Κριταί 1,34-35). Αργότερα η φυλή Εφραίμ επιβλήθηκε στους Αμορραίους και τους ανάγκασαν να γίνουν φόρο υποτελείς σ' αυτούς (Κριταί 1,35).

 

Ένα μέρος από τη φυλή Δαν μετά την εκδίωξή της από τους Αμορραίους, έστειλαν πέντε γενναίους άντρες από τις πόλεις Σαραά και Εσθαόλ, για να κατασκοπεύσουν τη χώρα και να την εξερευνήσουν. Αυτοί έφτασαν και στην ορεινή περιοχή της φυλής Εφραίμ και σταμάτησαν στο σπίτι του Μιχαία.  Εκεί βρήκαν τον Ιωνάθαν, ένα νεαρό Λευίτη που δούλευε ως ιερέας στο σπίτι του Μιχαία, και του ζήτησαν να μεσολαβήσει στο Θεό για το τι έπρεπε να κάνουν. Ο Λευίτης τους είπε να συνεχίσουν το ταξίδι τους, γιατί είναι αρεστό στον Κύριο.

Οι πέντε άντρες συνέχισαν το ταξίδι τους και έφτασαν ως το βορρά, στην πόλη Λαϊσά. Εκεί είδαν ότι η περιοχή ήταν εύφορη και πλούσια και οι κάτοικοί της ζούσαν ασφαλείς. Δεν φιλονικούσαν μεταξύ τους για διάφορα ζητήματα, ήταν μακριά από τη Σιδώνα και δεν είχαν καμία διαφορά με τους γύρω λαούς. Γύρισαν, λοιπόν, πίσω στους ομοεθνείς τους, στη Σαραά και στην Εσθαόλ, και τους είπαν ότι η χώρα είναι απέραντη και πάρα πολύ εύφορη. Έχει όλα τ' αγαθά της γης και ότι ο Θεός θα την παραδώσει στην εξουσία τους.

Ξεκίνησαν, λοιπόν, από τη Σαραά και την Εσθαόλ 600 άντρες της φυλής Δαν, για να κατακτήσουν την περιοχή που επέλεξαν. Στρατοπέδευσαν στην Καριαθιαρίμ, στην περιοχή της φυλής Ιούδα και γι' αυτό ο τόπος εκείνος ονομάστηκε «Παρεμβολή Δαν». Μετά πήγαν στην ορεινή περιοχή της φυλής Εφραίμ κι έφτασαν ως το σπίτι του Μιχαία.

Έπειτα, οι πέντε άντρες μπήκαν μέσα στο σπίτι και άρπαξαν το εφώδ και τα δύο αγάλματα του Μιχαία. Ο Λευίτης προσπάθησε να τους εμποδίσει και τότε του πρότειναν να τους ακολουθήσει και να γίνει ιερέας μιας ολόκληρης φυλής. Ο Λευίτης χάρηκε και ακολούθησε τους στρατιώτες της φυλής Δαν, η οποία μαζί με τον άμαχο πληθυσμό και τα ζώα τους ξεκίνησαν για το βορρά.

Όταν πια είχαν απομακρυνθεί, ο Μιχαίας και οι γείτονές του, έτρεξαν ξοπίσω τους. Ο Μιχαίας διαμαρτυρήθηκε στους στρατιώτες, αλλά μπροστά στην απειλή τους, ότι μπορεί να τους θανατώσουν, γύρισε στο σπίτι του. Μετά οι στρατιώτες πήγαν, βόρεια της λίμνης Γεννησαρέτ, και επιτέθηκαν στη Λαϊσά (Λαχίς). Κατέσφαξαν τους ήσυχους και φιλειρηνικούς κατοίκους της και έβαλαν φωτιά στην πόλη.

Οι Δανίτες ξαναέχτισαν την πόλη και εγκαταστάθηκαν μόνιμα σ' αυτήν. Άλλαξαν το όνομα της πόλης και την ονόμασαν Δαν ή Λασενδάκ ή Λαϊσά Δαν, όπως έλεγαν το γενάρχη τους, το γιο του Ιακώβ. Το προηγούμενο όνομα της πόλης ήταν Ουλαμαΐς. Μετά έστησαν το άγαλμα του Μιχαία για τις τελετουργίες τους και ο Λευίτης Ιωνάθαν μαζί με τους γιους του έγιναν οι ιερείς της φυλής (Κριταί 18,1-31. Ιησούς του Ναυή 19,48).  

 

Γ) Η ΦΥΛΗ ΔΑΝ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗ ΧΑΝΑΑΝ

 

Κατά την περίοδο των Κριτών, στον ύμνο της Δεββώρας και του Βαράκ αναφέρεται, ότι στον πόλεμο κατά του Σισάρα, του Χαναναίου αρχιστράτηγου του βασιλιά Ιαβίν της Ασώρ, μόνο οι φυλές Ζαβουλών, Νεφθαλί, Εφραίμ, Βενιαμίν και η πατριά του Μαχίρ από τη φυλή Μανασσή, ακολούθησαν το Βαράκ και πήραν μέρος στον πόλεμο. Οι υπόλοιπες φυλές δεν έλαβαν μέρος για διάφορους λόγους. Συγκεκριμένα η φυλή Δαν έμεινε ασυγκίνητη κοντά στα πλοία της (Κριτές 5,13-18).

 

Αργότερα, την περίοδο του Σαμουήλ, όλοι οι Ισραηλίτες από τη φυλή Δαν έως τη Βηρσαβεέ, ήξεραν πως ο Σαμουήλ ήταν πιστός και αληθινός προφήτης του Κυρίου (Α' Βασιλειών 3,20). Μετά το θάνατο του Σαούλ, όταν ο Δαβίδ εγκαταστάθηκε στη Χεβρών, καθημερινά πήγαιναν πολεμιστές απ' όλες τις φυλές του Ισραήλ, οι οποίοι ενώθηκαν με το στρατό του Δαβίδ και αποδέχτηκαν το βασιλικό του αξίωμα. Από τη φυλή του Δαν ήταν 28.800 ετοιμοπόλεμοι άνδρες (Α' Παραλειπομένων 12,24. 12,36).

Στα τέλη της βασιλείας του Δαβίδ, ο αρχιστράτηγος Ιωάβ μαζί με άλλους αξιωματούχους, απέγραψαν το λαό, όπως ζήτησε ο Δαβίδ. Έτσι πέρασαν τον Ιορδάνη κι άρχισαν από την Αροήρ. Μετά συνέχισαν στη Γαλαάδ, στη Θαβασών, στη Δανιδάν (Δαν) και Ουδάν, και έφτασαν μέχρι τη Σιδώνα (Β' Βασιλειών 24,5-6). Από την απογραφή βρέθηκαν 800.000 μάχιμοι άνδρες από τις άλλες φυλές του Ισραήλ και 500.000 άνδρες από τη φυλή του Ιούδα  (Β' Βασιλειών 24,5-9), ενώ σύμφωνα με το βιβλίο των Παραλειπομένων Α' κατά την καταμέτρηση βρέθηκαν 1.100.000 άνδρες ικανοί να κρατήσουν όπλο, ενώ οι άνδρες της φυλής Ιούδα ήταν 470.000 άνδρες (Α' Παραλειπομένων 21,5-6).

Όμως ο Κύριος τιμώρησε το Δαβίδ γι' αυτή την απερισκεψία. Έτσι έστειλε τον άγγελο Κυρίου να εξολοθρεύσει τους Ισραηλίτες, κατά την εποχή του θερισμού των σιτηρών. Πέθαναν τότε 70.000 άνδρες σε όλη τη χώρα, από τη Δαν έως τη Βηρσαβεέ (Β' Βασιλειών 24,10-14. Α' Παραλειπομένων 21,7-14).

 

Σε όλη την περίοδο της βασιλείας του Σολομώντα επικρατούσε ειρήνη με τους γύρω λαούς, αλλά και μέσα στη χώρα, από τη Δαν έως τη Βηρσαβεέ, οι Ισραηλίτες ζούσαν με ασφάλεια (Γ' Βασιλέων 2,46η). Από τη φυλή Δαν κατάγονταν η μητέρα του Χιράμ, του σοφού τεχνίτη που έστειλε ο Χιράμ, βασιλιάς της Τύρου, στον Σολομώντα για να επεξεργαστεί το χαλκό, τα μέταλλα και τα υφάσματα του Ναού των Ιεροσολύμων. Αλλού αναφέρεται ότι κατάγονταν από τη φυλή Νεφθαλείμ (Γ' Βασιλέων 7,2. Β' Παραλειπομένων 2,13-14).