Πῶς πρέπει νὰ οἰκονομῶνται ὅσα συμβαίνουσιν ἐξ ἀνάγκης ἢ περιστάσεως εἰς τὸ Μυστήριον τοῦ ̔Αγίου Βαπτίσματος.

 Πῶς πρέπει νὰ οἰκονομῶνται ὅσα συμβαίνουσιν ἐξ ἀνάγκης ἢ περιστάσεως εἰς τὸ Μυςτήριον τοῦ ̔Αγίου Βαπτίσματος.
Κατήχησις Μέρος 5ο/Β
§.1. Υπουγὸς τῶν Μυστηρίων ἁπάντων, κυρίως εἶναι ὁ ̓Αρχιερεύς·μεταδίδει δὲ τὴν χάριν ταύτην καὶ εἰς τὸν Ἱερέα, διὰ νὰ ἐκτελῇ τινὰ τῶν Μυστηρίων, οἷον τὸ Βάπτισμα, τὴν θείαν Λειτουργίαν, καὶ τὸ Εὐχέλαιον· κατὰ δευτέραν δὲ ἄδειαν τοῦ ̓Αρχιερέως, ἐκτελεῖ ἔτι ὁ Ιερεὺς καὶ τὸν Γάμον, καὶ τὴν Μετάνοιαν, ἤτοι τὴν ἐξομολόγησιν· ἡ δὲ τελετὴ τοῦ ἁγίου Μύρου, καὶ ἡ Χειροτονία εἶναι μόνου τοῦ ̓Αρχιερέως ἔργα, ὡσαύτως καὶ τὰ ἐγκαίνια Ναοῦ.

Ἀλλ ̓ ἐπειδὴ ἡ Πίστις καὶ τὸ Βάπτισμα εἶναι δύο τρόποι τῆς Σωτηρίας μας συμφυεῖς καὶ ἀδιαίρετοι, καὶ ἡ μὲν Πίστις τελειοῦται διὰ τοῦ Βαπτίσματος, τὸ δὲ Βάπτισμα διὰ τῆς Πίστεως κατὰ τὸ γεγραμμένον η Ὁ Πιστεύσας και Βαπτισθεὶς σωθήσεται· καὶ ἀδύνατον ν ἀξιωθῇ τις τῆς οὐρανῶν Βασιλείας, ἐὰν δὲν Βαπτισθῇ κατὰ τὸ Ὅςτις οὐμή διέλθῃ δὲ Ὕδατος καὶ Πνεύματος, οὐ δύναται εἰσελθεῖν εἰς τὴν Βασιλείαν τοῦ Θεοῦ· διὰ ταύτην λέγω τὴν ἀνάγκην, ἐὰν κινδυνεύῃ βρέφος ν ἀποθάνῃ, καὶ δὲν τύχῃ Ἱερεὺς νὰ τὸ Βαπτίση διὰ νὰ μὴ μείνῃ ὑστερημένον τῆς χάριτος,
Βαπτίζει αυτὸ καὶ Μοναχὸς, καὶ Διάκονος, κατὰ τὸν ιγ. τῆς Ε'. Οἰκουμενικῆς Συνόδου.

§. 2. Καὶ ὁ ἴδιος Πατὴρ Βαπτίζει τὸ τέκνον του ἐξ ἀνάγκης καὶ τῆς Γυναικός του δὲν διαχωρίζεται· διότι καὶ ὁ Ἱερεὺς βαπτίζει τὰ τέκνα του, καὶ τῆς Πρεσβυτέρας του δὲν χωρίζεται· καὶ καθεὶς ἁπλῶς ἄθρωπος, μόνον Χριστιανὸς νὰ ηναι ὁ βαπτίζων. Κανὼν ις'. τῆς αὐτῆς Ζ'. Συνόδου.

§. 3. Καὶ Νικηφόρος ὁ Πατριάρχης λέγει „ ἐξ ἀνάκης βαπτίζει καὶ ἁπλῶς Χριστιανός· τὸ δὲ Σχόλιον λέγει.
§. 4. Ἐὰν τις Ἱερεὺς δὲ ἀνάγκην Βαπτίσῃ τινὰ, εἰς τὸ ὄνομα μόνον τῆς ̔Αγίας Τριάδος, δὲν εἶναι χρεία πλέον ἢ ἀναγνώσῃ τὰς πρὸ τῆς Βαπτίσεως εὐχάς, οὔτε τοὺς ἀφορκισμούς· μόνον χρίει αυτὸν
 μὲ τὸ ἅγιον Μύρον, και λέγει τὰς ἀκολούθους εὐχὰς τοῦ ἁγίου Μύρου .
§. 5.Ἐὰν δὲν τύχη Υδωρ γλυκύ, βαπτίζει καὶ μὲ θαλάσσιον, διότι καὶ τοῦτο στοιχειώδες Υδωρ εἶναι· ἐν δὲ καιρῷ χειμῶνος, διορίζει ὁ Ἱερεὺς καὶ θερμαίνεται μέρος τοῦ ὕδατος .
§. 6. " Ἐὰν τὸ Βρέφος γεννηθέν δὲν γνωρίζεται ἂν ᾖναι ζῶν, ἢ τεθνηκός, βαπτίζεται ὑποθετικῶς, καὶ λέγει ὁ Βαπτίζων εἰ ζῶν ἐστίν ὁ Δοῦλος τοῦ Θεοῦ (δεῖνα) Βαπτίζεται εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς, καὶ τοῦ Υιοῦ, καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.
§. 7. " Αὐτὰ γίνονται δὲ ἀνάγκην, καὶ δὲν εἶναι χρεία Αναδόχου, διότι ὁ ̓Ανάδοχος ζητεῖται, μὴ οὔσης ἀνάγκης· διὰ τοῦτο καὶ αἱ Μαῖαι ἐξ ἀνάγκης πρέπει νὰ ἐξεύρουν τὸ „ Βαπτίζεται ὁ Δοῦλος τοῦ Θεοῦ· (δεῖνα) εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς κ. τ. λ., καὶ νὰ ἔχουν ἕτοιμον ὕδωρ, νὰ βαπτίζουν τὸ βρέφος, ἐάν ἦναι τοιαύτη περίστασις.
 §. 8. " Ὁ πδ'. Κ. τῆς ἐν Τρούλλῳ· καὶ ὁ ζ'. τῆς ἐν Καρθαγένῃ λέγουν, νὰ βαπτίζωνται ἐκεῖνα τὰ νήπια, περὶ τῶν ὁποίων δὲν ἔχομεν πληροφορίαν ὅτι ἐβαπτίσθησαν.
§. 9. Σημείωσαι, ὅτι εἰς τοὺς ἁγίους Μάρτυρας ἐχρησίμευσεν εἰς κάθαρσιν τοῦ προπατορικοῦ ἁμαρτήματος, καὶ τῶν προαιρετικῶν, ἀντί ὕδατος τοῦ Βαπτίσματος, τὸ ἐκχυθὲν αἱμάτων, καὶ τὸ πῦρ εἰς· τὸ ὁποῖον ἐκάησαν.
§. 10. Σημείωσαι ἔτι, ὅτι ἐὰν δὲ ἔλλειψιν ὕδατος, Ἱερεύς τις βαπτίσῃ καὶ ἐν τῷ ἀέρι, τὰ οὕτω βαπτισθέντα ἐὰν ζήσουν, ἀνάγκῃ να βαπτισθοῦν ἐν τῷ ὕδατι· καθότι ἡ Ἐκκλησία οὔτε ἐγνώρισεν, οὔτε ἐδέχθη ποτὲ ἀεροβάπτισμα. (1)
§. 11. Ετι σημειοῦμεν, ὅτι ἐπειδὴ ὁ μὲν Κύριος φησὶν ἐν Εὐαγγελίοις „ Μὴ δῶτε τὸ ἅγιον τοῖς κυσί, μὴ δὲ βάλητε τοὺς Μαργαρίτας ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν χοίρων, μήποτε καταπατήσωσιν αυτοὺς ἐν τοῖς ποσὶν αυτῶν, καὶ στραφέντες ρήξωσιν ὑμᾶς (Ματ. Κ'. ζ'.), τοῦ λόγου σαφῶς σημαίνοντος τὴν μετάδοσιν τῶν Μυστηρίων. Συνέβη δὲ ἐν ταῖς μετὰ τὴν ἀνέγερσιν τούτου τοῦ πολέμου περιστάσεσι, νὰ προσέλθουν εἰς τὴν εἰς Χριστὸν Πίστιν, πλῆθος τῶν αἰχμαλώτῶν Ὀθωμανῶν, ὄχι βάβαια ἀπὸ γνῶσιν τοῦ καλοῦ, ἀλλὰ διὰ τὸν φόβον τοῦ Θανάτου, καὶ νὰ βαπτισθοῦν ἀκρίτως ὑπὸ ἀμαθῶν Ἱερέων, ἢ διὰ ἰδιοτέλειαν τῶν τούτους οἰκειωσαμένων· μετὰ δὲ ταῦτα καιροῦ τυχόντες οἱ τοιοῦτοι, ηυτομόλησαν εἰς τοὺς ὁμοθρήσκους των Οθωμανους, εμπαίξαντες καὶ τὸ Βάπτισμα καὶ τοὺς βαπτίσαντας, καὶ μυρίων αἴτιοι κακῶν εἰς τοὺς Χριστιανοὺς ἐγένοντο· ἀλλὰ καὶ εἰς τὰ γενικῶς ἐπισυμβάντα τῷ γένει κακά, δὲν εἶναι ἔξω λόγου ὅτι καὶ τοῦτο πρὸς τοῖς ἄλλοις ἐκίνησε τὴν τοῦ Θεοῦ καθ ̓ ἡμῶν ἀγανάκτη σιν· ὅτι τὰς Εὐαγγελικὰς διαταγὰς εἰς οὐδὲν λογισάμενοι, τὰ πρὸς ἁγιασμὸν καὶ σωτηρίαν τῶν ψυχῶν ἡμῶν χαρισθέντα εἰς ἡμᾶς, παρὰ τοῦ κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ Μυστήρια, ὑπετάξαμεν εἰς τὰς ἡδονὰς, καὶ τὰς λοιπὰς ἰδιοτελείας ἡμῶν, καὶ οὐδὲ κἂν κατηχουμένους δὲν ἐλάβομεν ὑπομονὴν, νὰ ποιήσωμεν τοὺς προσελθόντας πρότερον ο Διὰ ταῦτα, ἀνάγκη νὰ μάθωμεν ἐξ ὧν ἐπάθομεν, καὶ νὰ λείψῃ εἰς τὸ ἑξῆς ἡ τοιαύτη παρανομωτάτη κατάχρησις, ἕως νὰ διακριθοῦν τὰ Χριστιανῶν, καὶ τὰ τῶν Ὀθωμανῶν, καὶ νὰ γνωρίζεται ὁ προσερχόμενος εἰς τὴν εἰς Χριστὸν πίστιν, ὅτι προσέρχεται ἀπὸ γνῶσιν τῆς ἀληθείας, καὶ ὄχι ἀπὸ φόβον, ἢ ἄλλην τινὰ ἀπηγορευμένην αἰτίαν. Ἐπειδὴ δὲ προσέρχονται καὶ ἐκ τῶν ἑτεροδόξων Χριστιανῶν εἰς τὸ καθ ̓ ἡμᾶς δόγμα, ἀνάγκη ταῦτα πάντα νὰ μὴ κατατολμῶνται παρὰ τῶν Ἱερέων, ἀλλὰ ̓ ἀναφέρωνται εἰς τοὺς ̓Αρχιερεῖς, κἀκεῖνοι ἐξετάσαντες τὰς περιστάσεις, κατὰ τοὺς θείους καὶ Ἱεροὺς κανόνας ν αποφασίζωσι τὰ εὐλογα. Εἰ δέ τις τῶν Ἱερέων κατατολμήσῃτί τῶν τοιούτων εἰς τὸ ἑξῆς, νὰ καθυποβληθῇ ὑπὸ αὐστηρὴν παιδείαν Ἐκκλησιαστικὴν παρὰ τῶν ̓Αρχιερέων.

(1) Πρότινων μηνῶν εὗρον ἕνα νέον εἰκοσιπενταετή, οὕτω βαπτισθέντα ἐν τῷ ἀέρι, ὅτι ἦτον νήπιον· τὸν ὁποῖον κατὰ γνώμην τοῦ Πανιερωτάτου ἁγίου Ανδρούσης κυρίου Ἰωσήφ, διέταξα, καὶ ἐβαπτίσθη ἤδη ἐν τῷ ὕδατι. Τὰ δὲ οὕτω βαπτισθέντα βρέφη κ. τ. λ. δὲν πρέπει να αναβαπτίζωνται ἐκ δευτέρου ὑπὸ τοῦ Ἱερέως, ἀλλὰ μόνον αἱ λείπουσαι εὐχαὶ καὶ τελεταί νὰ προστιθῶνται.