Ευεργετινός. Βιβλίο 2ο. Υπόθεση ΚΔ΄ (24). Σχετικά με το φαγητό και το ποτό. Πότε, πως και ποια πρέπει να τρώμε ή να αποφεύγουμε. [Του Παλλαδίου, προς τον πραιπόσιτο Λαύσο – Από το Γεροντικό – Αντιόχου του Πανδέκτου – Του αγίου Αναστασίου του Σιναΐτη – Του αγίου Διαδόχου – Από το Γεροντικό].
Μπορείτε να διαβάσετε και υπόλοιπα άρθρα του βιβλίου εδώ: Μοναχού Παύλου: Ευεργετινός.
ΥΠΟΘΕΣΗ ΚΔ΄ (24). Σχετικά με το φαγητό και το ποτό. Πότε, πως και ποια πρέπει να τρώμε ή να αποφεύγουμε.
Του Παλλαδίου, προς τον πραιπόσιτο Λαύσο
Να έχεις ανδρεία με πολλή σύνεση, σε παρακαλώ, δούλε του Θεού Λαύσε, και να μη δέσεις την προαίρεση σου με κάποιον όρκο για να γίνεις αρεστός σε ανθρώπους. Αυτό το έπαθαν πολλοί, οι οποίοι από πεισματική κενοδοξία ορκίστηκαν ασύνετα να μη φάνε τούτο ή να μην πιουν εκείνο και υποδούλωσαν το αυτεξούσιο τους στη δέσμευση του όρκου. Στη συνέχεια όμως, από φόβο για τη ζωή τους. ή από ακηδία. ή εξαιτίας σωματικής αρρώστιας. ή κάποιας ηδονικής επιθυμίας, έπεσαν αξιοθρήνητα και γέννησαν την επιορκία.
Όταν λοιπόν συνετά τρως και συνετά απέχεις, δεν θα αμαρτήσεις ποτέ. Γιατί είναι προτιμότερο να πίνει κανείς κρασί με σύνεση, παρά να πίνει νερό με υπερηφάνεια. Παρατήρησε αυτούς που πίνουν το κρασί με πνεύμα θεοσέβειας, όπως επίσης και εκείνους που το απέρριψαν ασύνετα. Ήπιε κάποτε κρασί ο Ιωσήφ, όταν ήταν στην Αίγυπτο (Γεν. 43, 33), ήπιε και ο Κύριος μας Ιησούς Χριστός μαζί με τους μαθητές του, και τον κατηγόρησαν ως φαγά και πότη (Ματθ. 11, 19. Λουκ. 7, 34). Οι Μανιχαίοι όμως και μερικοί Έλληνες σοφοί που έπιναν μόνο νερό, δέθηκαν από την υπερηφάνεια και δεν απέφυγαν την ολέθρια άγνοια του Θεού.
* Οι οπαδοί του αιρεσιάρχη Μάνη από τη Β. Βαβυλώνα (311-377), ο οποίος δίδασκε διαρχία καλού και κακού. Ο Μανιχαϊσμός είχε ευρεία διάδοση σε πολλές χώρες.
Γιατί αξιοκατηγόρητη ή αξιέπαινη δεν είναι η ύλη των τροφών ή των ποτών, αλλά η διάθεση εκείνων που χρησιμοποιούν την ύλη με τρόπο καλό ή κακό. Σχετικά με αυτούς που χρησιμοποιούν την ύλη ή απέχουν από αυτήν, ο Κύριος είπε: «Θα τους καταλάβετε από τους καρπούς τους» (Ματθ. 7, 16). Και οι καρποί αυτοί, σύμφωνα με τον απόστολο (Γαλ. 5, 22), είναι η αγάπη, η χαρά, η ειρήνη, η μακροθυμία, η καλοσύνη, η αγαθότητα, η πίστη, η πραότητα, η εγκράτεια, η αγνότητα.
Όποιος αγωνίζεται να έχει αυτούς τους καρπούς, εγκρατεύεται σε όλα, και ασύνετα δεν θα φάει ούτε θα πιει, ούτε θα συνοικήσει με κάποιον έχοντας κακή πρόθεση. Και όταν είναι υγιής, θα απέχει από εκείνα που παχαίνουν· όταν όμως είναι άρρωστος, ή υποφέρει, ή βρίσκεται σε δύσκολες περιστάσεις, ή θέλει να νικήσει την κενοδοξία, θα τα χρησιμοποιήσει με μέτρο ως φάρμακα, για τη θεραπεία μόνο της ψυχής και του σώματος, ευχαριστώντας τον Θεό.
Από το Γεροντικό
Ανέβηκε κάποτε ο αββάς Ξανθίας από τη Σκήτη στην Τερενούθη, και εκεί που κατέλυσε, για τον κόπο της άσκησης του πρόσφεραν λίγο κρασί. Κάποιοι του έφεραν έναν δαιμονισμένο, και ο δαίμονας άρχισε να χλευάζει τον γέροντα λέγοντας:
– «Σε αυτόν τον πότη με φέρατε;».
Ο γέροντας δεν ήθελε να βγάλει τον δαίμονα, εξαιτίας όμως του χλευασμού είπε:
– «Πιστεύω στον Θεό ότι θα έχεις βγει, πριν ακόμη τελειώσω αυτό το ποτήρι».
Μόλις ο γέροντας άρχισε να πίνει, ο δαίμονας φώναξε:
– «Με καις, με καις!»
Και πριν τελειώσει, βγήκε με τη χάρη του Χριστού.
Αντιόχου του Πανδέκτου
Στην εγκράτεια είναι απαραίτητο να τηρούμε και το εξής: να μην απέχουμε από κάποια τροφή, επειδή τη θεωρούμε σιχαμερή ή αποκρουστική. Αυτό είναι επικατάρατο και τελείως δαιμονικό. Γιατί δεν απέχουμε από τα πιο παχιά φαγητά, επειδή είναι κακά – μη γένοιτο! – αλλά για να καταστείλουμε κάπως τα φλογισμένα πάθη της σάρκας με την άπαχη και λιτή δίαιτα. Και έτσι να χαλιναγωγούμε κατάλληλα τη σάρκα, όταν είναι υγιής, ενώ θα τη δυναμώνουμε με μέτρο, όταν είναι άρρωστη, ώστε να βοηθά την ψυχή στα αναγκαία και να αγωνίζεται μαζί της τον καλό αγώνα.
Του αγίου Αναστασίου του Σιναΐτη
Ερώτηση: Αν κανείς ορίσει με όρκο να κάνει κάτι καλό, όπως, για παράδειγμα, να μην πιει κρασί για κάποιο διάστημα, ή να νηστέψει, ή να κάνει κάτι άλλο παρόμοιο, και έπειτα από ραθυμία δεν μπορέσει να εκπληρώσει αυτό που επιχείρησε, τι οφείλει να κάνει;
Απόκριση: Γενικά, το να ορίζει κανείς κάτι τέτοιο με όρκο είναι σφαλερό και πρέπει να αποφεύγεται. Δεν μας κυβερνά η ανάγκη, αλλά η αυτεξούσια προαίρεση, και δεν πρέπει να υποδουλώνουμε την ελεύθερη βούληση μας βιάζοντας την με όρκο. Ούτε πάλι να απέχουμε από κάποιο από τα δημιουργήματα του Θεού θεωρώντας το κακό, αλλά όλα να τα χρησιμοποιούμε με διάκριση.
Ωστόσο οι άγιοι πατέρες, οι οποίοι συνέταξαν για εμάς τις ιερές ευχές, έκαναν και γι’ αυτό το θέμα μία ευχή* που μέσω του ιερέα λύνει τον άνθρωπο γιατί έχει λεχθεί στους αληθινούς ιερείς του Θεού: «Όσα θα λύσετε στη γη, θα είναι λυμένα και στον ουρανό» (Ματθ. 18, 18).
* Βλ. στο Ευχολόγιο το Μέγα, ‘‘Εὐχὴ ἐπὶ τῶν ἐν ἐπιτιμίοις ὄντων καὶ ἑαυτοὺς ὅρκῳ δεσμούντων καὶ Εὐχὴ ἐπὶ τῶν προπετῶς ὀμνυόντων’’.
Αυτός όμως που θα λύσει και θα παραβεί τον όρκο του, οφείλει να ομολογεί στον Θεό το σφάλμα του και να κατηγορεί τη ραθυμία και την επιπολαιότητα του. Αν δηλαδή κάποιος που υποσχέθηκε κάτι σε θνητό βασιλιά, δεν τολμά μέχρι θανάτου να παραβεί την υπόσχεση, πόσο περισσότερο άξιος τιμωρίας θα είναι αυτός που έδωσε με όρκο υπόσχεση στον αθάνατο και ουράνιο Βασιλιά και έπειτα αθέτησε ό,τι υποσχέθηκε; Όμως η μετάνοια έχει μεγάλη δύναμη.
Του αγίου Διαδόχου
Όσοι αγωνίζονται πρέπει να μισούν όλες τις παράλογες επιθυμίες τόσο πολύ, ώστε να αποκτήσουν ως μόνιμη συνήθεια το μίσος εναντίον τους. Την εγκράτεια όμως στις τροφές πρέπει κανείς να την τηρεί έτσι που ποτέ να μη φτάσει να σιχαθεί κάποια από αυτές· γιατί αυτό είναι επικατάρατο και τελείως δαιμονικό. Γιατί από τις τροφές δεν απέχουμε επειδή είναι κακές – μη γένοιτο! – αλλά αποφεύγουμε τις πολλές και άχρηστες τροφές για να χαλιναγωγούμε κατάλληλα τα μέλη της σάρκας που πυρώνονται. Επίσης, για να δίνεται το περίσσευμα μας για τις ανάγκες των φτωχών, κάτι που είναι γνώρισμα αληθινής αγάπης.
Από το Γεροντικό
Οι πατέρες πήγαν κάποτε στην Αλεξάνδρεια, όπου τους είχε καλέσει ο μακάριος αρχιεπίσκοπος Θεόφιλος, για να κάνουν προσευχή και να γκρεμίσει τα είδωλα. Καθώς έτρωγαν μαζί του, παρέθεσαν στο τραπέζι κρέας μοσχαρίσιο, και αυτοί έτρωγαν χωρίς κανέναν δισταγμό. Πήρε λοιπόν ο αρχιεπίσκοπος ένα κομμάτι και το έδωσε στον γέροντα που καθόταν δίπλα του, λέγοντας:
– «Αυτό το κομμάτι είναι καλό, φάε, αββά».
Οι γέροντες που τον άκουσαν, είπαν:
– «Εμείς ως τώρα τρώγαμε χόρτα. Αν όμως είναι κρέας, εμείς δεν τρώμε».
Και κανένας δεν έφαγε πλέον από αυτό.
Ευεργετινός. Λόγοι και διδασκαλίες Αγίων Πατέρων. Βιβλίο Δεύτερο.
Εκδόσεις, Το περιβόλι της Παναγίας, Α΄ έκδοση 2003.
Μετάφραση: Δ. Χρισταφακόπουλος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου