Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός. Έκδοση ακριβής της Ορθοδόξου Πίστεως: 67. Για την δειλία.
Γ΄ (23) 67. Για την δειλία
Η λέξη δειλία έχει διπλή σημασία. Δηλαδή υπάρχει δειλία φυσική, όταν δεν θέλει η ψυχή να χωρισθεί από το σώμα, λόγω της συμπάθειας και φιλίας που από την αρχή έβαλε μέσα της ο Δημιουργός, εξ αιτίας της οποίας με φυσικό τρόπο φοβάται και αγωνιά και ζητεί να αποφύγει τον θάνατο· αυτής ο ορισμός είναι· «φυσική δειλία είναι δύναμη αμυντική κατά την στιγμή που φοβάται η ύπαρξη».
Διότι αν οδηγήθηκαν από τον Δημιουργό τα πάντα από την ανυπαρξία στην ύπαρξη, έχουν από την φύση τους την επιθυμία της ύπαρξης και όχι της ανυπαρξίας. Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό της φύσεως τους η ορμή προς τα συστατικά τους μέρη.
Και ο Θεός Λόγος λοιπόν, επειδή έγινε άνθρωπος, απέκτησε αυτήν την επιθυμία, με το να παρουσιάσει την ορμή προς τα συστατικά μέρη της ανθρώπινης φύσεως, επιθυμώντας δηλαδή το φαγητό και το ποτό και τον ύπνο, και δοκιμάζοντας αυτά με φυσικό τρόπο, και με το να παρουσιάσει στα χαρακτηριστικά της φθοράς την αιτία, όπως κατά την ώρα του πάθους, ότι με την θέληση του φοβήθηκε τον θάνατο.
Διότι αν και συνέβαιναν τα γεγονότα σύμφωνα με τον νόμο της φύσεως, όμως κατά την γνώμη μας δεν συνέβαιναν αναγκαστικά· με την θέληση του δηλαδή καταδέχθηκε τα γνωρίσματα της ανθρώπινης φύσεως, επειδή το ήθελε. Επομένως η ίδια η δειλία και ο φόβος και η αγωνία είναι από τα φυσικά και άμεμπτα πάθη, τα οποία και δεν υπάγονται στην αμαρτία.
Είναι ακόμη δειλία αυτή που προξενείται από την εγκατάλειψη των σκέψεων μας και από την απιστία και από την άγνοια της ώρας του θανάτου, όπως όταν φοβόμαστε την νύχτα από κάποιον κρότο που ακούστηκε. Αυτή η δειλία είναι αφύσικη, και ορίζοντάς την λέμε: «Αφύσικη δειλία είναι ο αδικαιολόγητος φόβος».
Αυτήν ο Κύριος δεν την δέχθηκε γι’ αυτό και ποτέ δεν δείλιασε, παρά μόνο την ώρα του πάθους, μολονότι πολλές φορές χάριν της οικονομίας του έδειχνε φοβισμένο τον εαυτό του, διότι δεν αγνοούσε την ώρα του θανάτου.
Ότι πάλι δείλιασε αληθινά, το λέει ο ιερός Αθανάσιος στον λόγο του εναντίον του Απολιναρίου: «Γι’ αυτό ο Κύριος έλεγε· ‘‘Νῦν ἡ ψυχή μου τετάρακται’’ (Ιω. 12, 27). Και το ‘νυν’ αυτό σημαίνει· δηλαδή όταν θέλησε, αλλ’ όμως αποδεικνύει αυτό που υπάρχει· διότι δεν ανέφερε σαν παρόν αυτό που δεν υπάρχει, επειδή τάχα γίνονταν τα λεγόμενα κατά το φαινόμενο. Διότι γίνονταν όλα πραγματικά και αληθινά» (Μ. Αθανασίου, PG 26, 1124 Α 7 13).
Και παρακάτω «Και με κανένα τρόπο δεν δέχεται η θεότητα το πάθος χωριστά από το σώμα, ούτε παρουσιάζει ταραχή και λύπη χωρίς ψυχή που λυπάται και ταράσσεται, ούτε αγωνιά και προσεύχεται χωρίς νου που αγωνιά και προσεύχεται, αλλ’ όμως και αν ακόμη δεν συνέβαιναν τα γεγονότα με την ήττα της φύσεως, εν τούτοις γίνονταν με την παρουσία της υπάρξεως της» (Μ. Αθανασίου, PG 26, 1153 Β 5-11). Η δε φράση «ότι δεν συνέβαιναν τα γεγονότα με ήττα της φύσεως» φανερώνει το ότι δεν υπέφερε αυτά χωρίς την θέληση της.
Ιωάννης ο Δαμασκηνός, Άπαντα τα έργα.
1. Δογματικά Α΄. Έκδοσις ακριβής της Ορθοδόξου Πίστεως.
Έλληνες Πατέρες της Εκκλησίας (ΕΠΕ). Πατερικές εκδόσεις «Γρηγόριος ο Παλαμάς». Θεσσαλονίκη, 1976.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου