Συμεών Θεσσαλονίκης. Τα Άπαντα. Περί της ιερής τελετής της Θείας Λειτουργίας (Α΄, 1-10).
Κεφάλαιο Α΄
Η Ιερή Λειτουργία ονομάζεται και Ευχαριστία, Κοινωνία και Μυσταγωγία
1. ΑΡΧΙΕΡΕΑΣ: Σε σας οφείλεται χάρη, αδελφοί, γιατί και εγώ ο ίδιος, παρακινούμενος από σας σ’ αυτό, μαθαίνω μερικά από τα αναγκαία. Και δεν ντρέπομαι να το ομολογήσω αυτό. Για χάρη σας λοιπόν και για χάρη μου θα συνεχίσω να λέω όσα μπορώ. Θα πρέπει δε στη συνέχεια να κάνουμε λόγο για την φρικτή και θεία ιερουργία. Γιατί έτσι ακριβώς τα εκθέτει και ο μέγας Διονύσιος, που αμέσως μετά την τελετή του αγίου μύρου πραγματεύεται για την θεία λειτουργία [Διονυσίου Αρεοπαγίτου (Ψ), Περί εκκλησιαστικής Ιεραρχίας, κεφ. Γ΄ J. Ρ. Migne, Patrologia Graeca, τ. 3, 424-445. Είναι εμφανής η εξάρτηση του Συμεών από τα έργα του Διονυσίου].
Ας μη μας θεωρήσει όμως κανείς τολμητίες κι ας μη μας κατηγορήσει για υπερηφάνεια γιατί επιχειρούμε να μιλήσουμε για τόσο μεγάλα πράγματα, τα οποία ερμήνευσαν αποστολικοί και θείοι άνδρες, και τέτοιοι μάλιστα που υψώθηκαν επάνω από τους ουρανούς και μυήθηκαν στα άρρητα μυστήρια του Θεού. [Αναφέρεται μεν εμμέσως στον απόστολο Παύλο (Β’ Κορ.12, 2-4), αλλά αμέσως εννοεί τον Διονύσιο, που κατά τις σχετικές συναξαριστικές αφηγήσεις είχε ανάλογες πνευματικές εμπειρίες]. Όχι λοιπόν για να πούμε κάτι περισσότερο -καθόλου, Κύριε, να μη διανοηθούμε αυτή την τρέλα ή μάλλον την βλασφημία!
Αλλά, αγιαζόμενος τον νου από εκείνα που είπαν εκείνοι και οδηγούμενος σαν παιδί και δούλος τους στο φως της θειότερης γνώσης, από εκείνα που εκείνοι, ουράνια και αντάξια τους, συνέγραψαν, εκθέτω με αγάπη για χάρη μου και για χάρη των αδελφών μου, όσο είναι δυνατόν αντλώντας από αυτούς. Και αυτό είναι δική τους προσταγή και διαταγή. Και επειδή δια των ευχών τους αξιωθήκαμε της δικής τους χάριτος, είναι αναγκαίο για όσα θεία πράττουμε να εξετάζουμε και να φροντίζουμε να οδηγούμαστε σε μεγαλύτερη γνώση μιμούμενοι εκείνους. Γιατί αυτοί ερμήνευαν τα θεία αποβλέποντες σ’ αυτό τον σκοπό.
2. Αυτά λοιπόν που αφορούν στην ιερή λειτουργία, την οποία ονομάζει «ευχαριστία» και «κοινωνία» ο ισαπόστολος και ιερός Διονύσιος [«Μυστήριον συνάξεως είτουν κοινωνίας», Διονυσίου, δ. ανωτ., κεφ. Γ’ 1, Migne PG 3, 424C κ. Εξ.], και από αυτόν και από άλλους ομοίους του παίρνοντας αφορμές, σε άλλη περίσταση είπαμε κατά δύναμη και για τον θείο ναό και για τα ιερά ενδύματα και για την ιερή μυσταγωγία. [Εννοεί το παλαιότερο ερμηνευτικό στην θ. λειτουργία έργο του «Ερμηνεία περί τε του θείου ναού και των εν αυτώ ιερέων τε περί και διακόνων, αρχιερέων τε και των ων έκαστος τούτων στολών ιερών περιβάλλεται, ου μην αλλά και περί της θείας μυσταγωγίας, λόγον εκάστω διδούσα των εν αυτή τελουμένων θείως, και τοις εν Κρήτη ευσεβέσι ζητήσασιν αποσταλείσα», Migne PG 155,697-749]. Και τώρα στη συνέχεια στα όσα είπαμε, με συντομία και όση είναι η δύναμή μας θα ερμηνεύσουμε την θεία λειτουργία, επειδή το απαιτεί η συνάφεια του λόγου και η σειρά των μυστηρίων.
3. Κοινωνία λοιπόν είναι ένωση του Θεού μαζί μας, θέωση μας, αγιασμός, πλήρωση χάριτος, έλλαμψη, αποπομπή κάθε αντιθέτου. Χορηγία κάθε αγαθού, και τι άλλο, παρά σύγκραση με το Θεό και κοινωνία. Αυτό είναι το μυστήριο των μυστηρίων και ο αγιασμός των αγίων και, αληθινά, τα άγια των αγίων και η τελετή όλων των τελετών, και τελετάρχης και τελεστική. Και τούτο, γιατί ο μόνος τελετάρχης Λόγος του Θεού την τέλεσε και την παρέδωσε και αυτή η τελετή είναι αυτός ο ίδιος και την παρέδωσε για να μένει μαζί μας. Ο θείος λοιπόν Διονύσιος συνοψίζοντας όσα αφορούν στη μέγιστη αυτή τελετή με υψηλή φράση και έννοια, όλα τα εκθέτει με συντομία και θαυμάσια θεολογεί, όπως κάμνει και στα άλλα μυστήρια [Βλ. Διονυσίου Αρεοπαγίτου (ψ.), Περί εκκλησιαστικής Ιεραρχίας, κεφ. Γ΄ Migne PG 3, 424-445].
Εμείς όμως, επειδή είμαστε οκνηροί και τελευταίοι μαθητές των μαθητών του, πώς θα κατανοήσουμε όσα εκείνος λέει; Παρά ταύτα, όσο μπορέσαμε να φωτίσουμε τις ψυχές και να μάθουμε από αυτόν, ακόμη δε και από τους διαδόχους της χάριτος εκείνου Πατέρες μας, θα μιλήσουμε κατά δύναμη, όπως μας το ζητήσατε. Γι’ αυτό και θα προσπαθήσουμε να εκθέσουμε όλα όσα τελούνται στην πρόθεση και στο θυσιαστήριο, ερευνώντας, όσο μπορούμε, τι νόημα έχει το καθένα. Αρχίζουμε, λοιπόν, με τη δύναμη του Χριστού, τον λόγο.
Κεφάλαιο Β΄
Τι δηλώνει το κατέβασμα του Ιεράρχη από τον θρόνο, και τα ιερά ενδύματα, και το να ενδύεται ο Ιεράρχης
4. Ο ιεράρχης κατέρχεται από τον θρόνο του. Αυτό δηλώνει την συγκατάβαση του Θεού. Αφού δε προσκυνήσει τρεις φορές τον Θεό, ζητά χάρη και δύναμη να εκτελέσει τα θεία έργα, δείχνοντας έτσι ότι είναι δούλος του Θεού και ότι με την δύναμή του υπηρετεί στα έργα του [Υπαινιγμός στην ευχή του «καιρού» «Κύριε ἐξαπόστειλον τήν χείρα σου ἐξ ὕψους κατοικητηρίου (Ψαλμός 143, 7) καί ἐνίσχυσόν με εἰς τήν προκειμένην διακονίαν σου· ἴνα ἀκατακρίτως παραστάς τῷ φοβερῷ σου βήματι, τήν ἀναίμακτον ἱερουργίαν ἐπιτελέσω. Ὅτι σοῦ ἐστίν ἡ δύναμις καί ἡ δόξα εἰς τούς αἰώνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν»].
Κατόπιν ενδύεται τα ιερά άμφια, που είναι επτά, γιατί επτά είναι οι ενέργειες του αγίου Πνεύματος. Είναι δε τα άμφια αυτά το στιχάριο, το επιτραχήλιο, η ζώνη, τα επιμανίκια, το επιγονάτιο, το φαινόλιο ή ο σάκκος ή το πολυσταύριο και τέλος το ωμοφόριο. Όλα μαζί συμβολίζουν την ενανθρώπηση του Χριστού και ότι έχει σχέση μ’ αυτή. Καθένα δε έχει και κάποια ιδιαίτερη σημασία.
Το στιχάριο, που είναι λευκό, σημαίνει το φως του Θεού και την καθαρότητα και ότι ο Θεός έχτισε καθαρή τη φύση μας και καθαρή την προσέλαβε κατά τη σάρκωση του. Αν όμως έχει πορφυρό χρώμα σημαίνει το πάθος του Χριστού και ότι ο ενανθρωπήσας Λόγος έχυσε για εμάς το αίμα του. Οι ποταμοί δε που υπάρχουν σ’ αυτό δηλώνουν τα χαρίσματα της διδασκαλίας, ακόμη δε και τους κρουνούς του αίματος του Σωτήρα μας. Γι’ αυτό ποταμούς έχει μόνον το αρχιερατικό στιχάριο, όπως και ο μανδύας. Αυτός δε συμβολίζει την προνοητική και συνεκτική και σκεπαστική χάρη του Θεού, γι’ αυτό και συνέχει και συμπεριλαμβάνει ολόκληρο το σώμα. Σ’ αυτόν δε οι ποταμοί εικονίζουν τα διάφορα κινήματα της διδασκαλίας, που πηγάζουν διαρκώς από τις δύο Διαθήκες, την Παλαιά και την Καινή, που συμβολίζουν τα πώματα. Είναι δε ανοιχτός ο μανδύας στο στήθος, δηλαδή στην καρδιά, για να δηλώσει την ανοιχτή γνώση του Ευαγγελίου του Χριστού, το οποίο ακριβώς δέχθηκε ανοιχτό στο κεφάλι του κατά την ώρα της χειροτονίας του ο αρχιερέας.
Γι’ αυτό και λέει ο Χριστός ότι «αυτός που πιστεύει σ’ εμένα… θα τρέξουν από την κοιλιά του ποταμοί ζωντανού ύδατος» [ὁ πιστεύων εἰς ἐμέ, καθὼς εἶπεν ἡ γραφή, ποταμοὶ ἐκ τῆς κοιλίας αὐτοῦ ρεύσουσιν ὕδατος ζῶντος. Ιωάν. 7,38], δηλαδή οι ενέργειες του αγίου Πνεύματος. Αυτό δε διδάσκει το ιερό Ευαγγέλιο, λέγοντας ότι «αυτό το είπε ο Χριστός για το άγιο Πνεύμα, που επρόκειτο να λάβουν όσοι πιστεύουν σ’ αυτόν» [τοῦτο δὲ εἶπε περὶ τοῦ Πνεύματος οὗ ἔμελλον λαμβάνειν οἱ πιστεύοντες εἰς αὐτόν· Ιωάν. 7,39].
Ακόμη δε ότι λαμβάνουμε την χάρη του αγίου Πνεύματος και όχι την φύση του, και προσθέτει: «Δεν υπήρχε ακόμα το άγιο Πνεύμα, γιατί ο Χριστός δεν είχε ακόμα δοξασθεί» [οὔπω γὰρ ἦν Πνεῦμα ῞Αγιον, ὅτι ᾿Ιησοῦς οὐδέπω ἐδοξάσθη. Ιωάν. 7,39]. Τι σημαίνει αυτό το «δεν υπήρχε άγιο Πνεύμα ακόμα» [Ιωάν. 7,39], αφού πάντα υπήρχε και υπάρχει και θα υπάρχει κατά την φύση και την υπόσταση, και για πάντα είναι η πηγή των χαρισμάτων. Αλλά σημαίνει ότι δεν είχαν δοθεί ακόμα τα χαρίσματά του, γιατί δεν είχε ακόμα προσφερθεί η δια μέσου του σταυρού θυσία. Αυτήν την έννοια έχει το «ότι ο Ιησούς δεν δοξάσθηκε ακόμα» [Ιωάν. 7,39], γιατί δόξα του Χριστού είναι ο σταυρός.
Κεφάλαιο Γ΄
Για τον Αρχιερατικό Μανδύα, το Εγκόλπιο και την Πατερίτσα
Αφού δε θυσιάστηκε και πέθανε και αναστήθηκε για χάρη μας ο Χριστός, τότε κατέβηκε το άγιο Πνεύμα και λάβαμε την χάρη. Κι από τότε ρέουν από την καρδιά των πιστών οι ποταμοί των δωρεών [Ιωάν. 1, 38-39]. Αυτό ακριβώς σημαίνει ο μανδύας.
5. Η σφραγίδα δε και η ομολογία της πίστεως κρέμεται στο στήθος του αρχιερέα με τον τύπο σταυρού ή κάποιου εγκολπίου. Βρίσκεται δε αυτό επάνω στο στήθος για την ομολογία της πίστεως που βγαίνει μέσα από την καρδιά.
Η ράβδος δε που κρατά στο χέρι φανερώνει την πνευματική εξουσία και το ότι στηρίζει τον λαό και ότι τον ποιμαίνει και ότι μπορεί να τον οδηγεί και να τιμωρεί τους απείθαρχους και να συμμαζεύει όσους βρίσκονται μακρυά. Γι’ αυτό και στο επάνω μέρος έχει λαβές σαν άγκυρες για να διώκει όσους είναι θηριώδεις και καταστρεπτικοί. Τελευταίο δε εικονίζει και τον σταυρό του Χριστού και το σύμβολο της νίκης, με το όποιο νικούμε και στηριζόμαστε και οδηγούμαστε και ποιμαινόμαστε και σφραγιζόμαστε και παιδαγωγούμαστε και ελκόμαστε προς τον Χριστό, νεκρώνοντας τα πάθη μας, και διώχνουμε τους εχθρούς και από παντού φυλασσόμαστε.
6. Η αναμμένη δε λαμπάδα που προηγείται του αρχιερέα φανερώνει την λάμψη της χάριτος που έχει ο αρχιερέας και το ότι μέσω αυτού αυτή μεταδίδεται στους κληρικούς και σ’ όλους τους άλλους πιστούς. Γιατί όλα τα δώρα μεταδίδονται σ’ όλους δια μέσου της αρχιερατικής χάριτος και τίποτε δεν υπάρχει χωρίς αυτή. Για τον λόγο αυτό ο αρχιερέας ονομάζεται «φωτιστικός» από τον ιερό Διονύσιο [Διονυσίου Αρεοπαγίτου (Ψ.), Περί εκκλησιαστικής Ιεραρχίας, κεφ. Ε’, 2.3.6. Migne PG 3, 501-505] και μιμείται τον «Πατέρα των φώτων» [πᾶσα δόσις ἀγαθὴ καὶ πᾶν δώρημα τέλειον ἄνωθέν ἐστι καταβαῖνον ἀπὸ τοῦ πατρὸς τῶν φώτων, Ιακ. 1,17] και τον Ιησού Χριστό, που είναι το αληθινό φως, και ότι έχει την χάρη των αποστόλων, που ονομάσθηκαν από τον Χριστό «φως του κόσμου» [Υμεῖς ἐστε τὸ φῶς τοῦ κόσμου. Ματθ. 5,14].
Το μεταδιδόμενο δε φως σημαίνει το διδασκαλικό χάρισμα, που προσφέρει την λάμψη της γνώσεως του Θεού και των αρετών, ακόμα δε την καθαρή και φωτεινή ζωή, την αγγελική και θεία, των ιερών ανδρών και ιδιαιτέρως βέβαια των διδασκάλων, για τους οποίους είναι γραμμένο ότι «να λάμπει το φως τους μπροστά στους ανθρώπους, για να ιδούν τα καλά έργα σας και να δοξάσουν τον Πατέρα σας, που είναι στους ουρανούς» [οὕτω λαμψάτω τὸ φῶς ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὅπως ἴδωσιν ὑμῶν τὰ καλὰ ἔργα καὶ δοξάσωσι τὸν πατέρα ὑμῶν τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς. Ματθ. 5,16].
Ακόμα σημαίνει ότι ο αρχιερέας οδηγεί τους ανθρώπους προς το φως, μιμούμενος τον Χριστό που είναι «το φως του κόσμου» [ἐγώ εἰμι τὸ φῶς τοῦ κόσμου. Ιωάν. 8, 12], όπως ο ίδιος είπε, και ότι κατέχει την χάρη του Χριστού και προς τον Χριστό οδηγεί όσους τον ακολουθούν. Αυτά λοιπόν και παρόμοια συμβολίζουν τα άμφια του αρχιερέα, και ακόμη μεγαλύτερα, όσα μπορεί κανείς να εννοήσει από τα θεία νοήματα.
Κεφάλαιο Δ΄
Ότι τα ιερά φορέματα του Αρχιερέα είναι επτά. Και ποια είναι αυτά. Και τι σημαίνει το καθένα από αυτά
7. Ο αρχιερέας, λοιπόν, όπως είπαμε ενδύεται το στιχάριο ως φωτεινό ένδυμα αφθαρσίας και αγιοσύνης, που σημαίνει το καθαρό και φωτιστικό του Χριστού και το αγνό και λαμπρό των αγγέλων. Και ενδυόμενος λέει την ευχή από τον ψαλμό «Θα χαρεί η ψυχή μου για τον Κύριο» [ἡ δὲ ψυχή μου ἀγαλλιάσεται ἐπὶ τῷ Κυρίῳ, Ψαλμ. 34, 9. καὶ εὐφροσύνῃ εὐφρανθήσονται ἐπὶ Κύριον. Ησ. 61,10].
Κατόπιν φοράει το επιτραχήλιο, που σημαίνει την χάρη που δόθηκε (στον ιερέα) από άνωθεν, δηλαδή από τον ουρανό, από την κεφαλή. Αυτό δε ακριβώς λέει και η ευχή. «Ευλογητός ο Θεός που εκχέει την χάρη του επάνω στους ιερείς του» [Ευλογητός ο Θεός, ο εκχέων την χάριν αυτού επί τους ιερείς αυτού, ως μύρον επί κεφαλής, το καταβαίνον επί πώγωνα, τον πώγωνα του Ααρών, το καταβαίνον επί την ώαν του ενδύματος αυτού· πάντοτε νυν και αεί και εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν], [ἐκχεῶ ἀπὸ τοῦ πνεύματός μου ἐπὶ πᾶσαν σάρκα. Πραξ. 2, 17. τῇ δεξιᾷ οὖν τοῦ Θεοῦ ὑψωθείς, τήν τε ἐπαγγελίαν τοῦ ῾Αγίου Πνεύματος λαβὼν παρὰ τοῦ πατρός, ἐξέχεε τοῦτο ὃ νῦν ὑμεῖς βλέπετε καὶ ἀκούετε. Πραξ. 2, 33. ὡς μύρον ἐπὶ κεφαλῆς τὸ καταβαῖνον ἐπὶ πώγωνα, τὸν πώγωνα τοῦ ᾿Ααρών, τὸ καταβαῖνον ἐπὶ τὴν ᾤαν τοῦ ἐνδύματος αὐτοῦ· Ψαλμ.132, 2].
Μετά φοράει γύρω από την μέση του την ζώνη, που σημαίνει την δύναμη που δίνεται από τον Θεό, όπως το μαρτυρεί και η ευχή. Γιατί όταν περιζώνεται την ζώνη λέει «Ευλογητός ο Θεός, που με περιζώνει με δύναμη» [Ευλογητός ο Θεός, ο περιζωννύων με δύναμιν, και έθετο άμωμον την οδόν μου, πάντοτε νυν και αεί και εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν], [ὁ Θεὸς ὁ περιζωννύων με δύναμιν. Ψαλμ. 17, 33]. Συγχρόνως όμως σημαίνει και το έργο της διακονίας, γιατί αυτός που διακονεί έχει ζωσμένη την μέση του [περιζώσεται καὶ ἀνακλινεῖ αὐτούς, καὶ παρελθὼν διακονήσει αὐτοῖς. Λουκ. 12,37]. Ακόμα όμως δηλώνει την σωφροσύνη και την αγνότητα, που εντοπίζεται στους νεφρούς και στην οσφύ [=μέση] .
Κατόπιν φοράει το επιγονάτιο, που συμβολίζει την νίκη κατά του θανάτου και την ανάσταση του Σωτήρα, που έχει και το σχήμα ρομφαίας. Και η ευχή αυτό ακριβώς λέει «Περιζώσου πάνω στον μηρό σου την ρομφαία σου, ω δυνατέ» [περίζωσαι τὴν ρομφαίαν σου ἐπὶ τὸν μηρόν σου, δυνατέ. Ψαλμ. 44, 4-5], δηλώνοντας έτσι την δύναμη και την νίκη και την ανάσταση του Χριστού με την καθαρότητα και την αναμαρτησία. Γι’ αυτό ακριβώς κρέμεται από την οσφύ [=μέση]. Και λέει στη συνέχεια η ευχή «Και με την ωραιότητα σου και την ομορφιά σου δυνάμωνε και πρόκοπτε και βασίλευε για χάρη της αλήθειας και της πραότητας και της δικαιοσύνης» [τῇ ὡραιότητί σου καὶ τῷ κάλλει σου καὶ ἔντεινον καὶ κατευοδοῦ καὶ βασίλευε ἕνεκεν ἀληθείας καὶ πρᾳότητος καὶ δικαιοσύνης, Ψαλμ. 44, 4-5].
«Αλήθεια» μεν, γιατί ο Χριστός ο ίδιος είναι «η αλήθεια» [ἐγώ εἰμι ἡ ὁδὸς καὶ ἡ ἀλήθεια καὶ ἡ ζωή. Ιωαν. 14 6] και γιατί «έλεος και αλήθεια μπροστά στο πρόσωπο του Θεού» [ἔλεος καὶ ἀλήθεια προπορεύσονται πρὸ προσώπου σου. Ψαλμ. 88, 15]. «Πραότητα» δε για την υπομονή, που έδειξε κατά τα πάθη του. Και «δικαιοσύνη», γιατί πέθανε χωρίς να αμαρτήσει και γι’ αυτό εξολόθρευσε τον θάνατο.
8. Κατόπιν παίρνει τα επιμανίκια, που σημαίνουν την παντοδυναμία του Θεού, όπως ακριβώς το λέει και η ευχή «Το δεξί σου χέρι, Κύριε, δοξάσθηκε με δύναμη» [ἡ δεξιά σου, Κύριε, δεδόξασται ἐν ἰσχύϊ. Εξόδ. 15, 6]. Και «Τα χέρια σου με δημιούργησαν και με έπλασαν» [Αἱ χεῖρές σου ἐποίησάν με καὶ ἔπλασάν με. Ψαλμ. 118, 73].
Ακόμα δε σημαίνουν ότι με τα χέρια του ο Χριστός ιερούργησε τα μυστήρια του.
Επίσης και ότι δέθηκαν τα χέρια του κατά το πάθος.
Μετά φοράει ο αρχιερέας το φαινόλιο, που μπορεί να είναι και σάκκος ή πολυσταύριο, που όλα αυτά συμβολίζουν την κόκκινη χλαμύδα που φόρεσαν στον Χριστό κατά το πάθος [περιέθηκαν αὐτῷ χλαμύδα κοκκίνην. Ματθ. 27, 28. καὶ ἐνδύουσιν αὐτὸν πορφύραν. Μάρκ. 15, 17. καὶ ἱμάτιον πορφυροῦν περιέβαλον αὐτὸν. Ιωάν. 19, 2]. Τον σάκκο δε εκείνο (του εμπαιγμού) συμβολίζει περισσότερο ο σάκκος, αλλ’ επίσης και το πολυσταύριο.
Αλλά εικονίζουν και την προνοητική και φρουρητική σε όλα και προστατευτική χάρη του Θεού, που τον οδήγησε στο να γίνει άνθρωπος και να υπομείνει τα παθήματα.
Κεφάλαιο Ε΄
Ότι το Ωμοφόριο, πρέπει να κατασκευάζεται από μαλλί,
και όχι από άλλη ύλη. Και ποιους δηλώνουν εκείνοι που ενδύουν τον
Αρχιερέα. Και τι σημαίνει το να κατεβαίνει προς δυσμάς
Τελευταίο δε άμφιο φοράει ο αρχιερέας το ωμοφόριο, που το τυλίγει στους ώμους, συμβολίζοντας την σωτηρία και ανάκληση του πλανηθέντος προβάτου [ἦλθε γὰρ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου σῶσαι τὸ ἀπολωλός. Ματθ. 18, 12-13], δηλαδή ημών των ανθρώπων, για χάρη των οποίων πήρε ανθρώπινη μορφή ο Σωτήρ και μ’ αυτήν την μορφή έπαθε το σταυρικό πάθος και μας έσωσε. Γι’ αυτό δε κατασκευάζεται από μαλλί.
Εμπρός δε και πίσω και επάνω στο στήθος έχει σταυροειδώς τέσσερις σταυρούς, που εικονίζουν την σταύρωση.
9. Έτσι λοιπόν αφού στολισθεί ο αρχιερέας, στέκεται και ευλογεί αυτούς που τον εξυπηρέτησαν κατά την ένδυση. Αυτοί δε είναι οι διάκονοι, που συμβολίζουν τους αγγέλους που υπηρέτησαν τον Χριστό κατά την σάρκωση του. Μαζί μ’ αυτούς δε τώρα, πού προπορεύονται του αρχιερέα κατά συζυγία, σύμφωνα με την ουράνια τάξη που μιμούνται όσοι βρίσκονται στην γη, με σιγή μεταβαίνουν στο δυτικό μέρος του ναού. Πίσω τους δε έρχεται ο αρχιερέας, θέλοντας έτσι να συμβολίσει ότι ο Σωτήρας κατά την πρώτη του παρουσία στον κόσμο πολιτεύθηκε ταπεινά και φτωχικά. Ακόμα δε ότι ο Χριστός απέστελλε πριν από εκείνον ανά δύο τους αποστόλους, και ότι με τους αποστόλους συνεργούσαν άγγελοι [Καὶ προσκαλεῖται τοὺς δώδεκα, καὶ ἤρξατο αὐτοὺς ἀποστέλλειν δύο δύο. Μάρκ. 6, 7. καὶ ἀπέστειλεν αὐτοὺς ἀνὰ δύο πρὸ προσώπου αὐτοῦ εἰς πᾶσαν πόλιν καὶ τόπον οὗ ἤμελλεν αὐτὸς ἔρχεσθαι. Λουκ. 10, 1]. Στέκεται λοιπόν ο αρχιερέας κοντά στις δυτικές πύλες του ναού μαζί με τους διακόνους, συμβολίζοντας έτσι την κατάβαση του Χριστού στην γη, αλλά και την σωτηριώδη κάθοδό του και σ’ αυτόν τον Άδη, με την οποία έσωσε ζώντες και νεκρούς.
Κεφάλαιο ς΄
Τι σημαίνει το να παίρνουν ευλογία από τον πρώτο Αρχιερέα, τόσο
οι κατώτεροι Αρχιερείς, όσο και οι λοιποί Ιερείς και Κληρικοί, όταν
μέλλουν να ενδυθούν τις ιερές στολές τους, και το να βάλλουν μετάνοια.
10. Ο ιερέας δε στο άγιο βήμα, αφού πρώτα προσκυνήσει τον αρχιερέα, δείχνοντας την υποταγή, και αξιωθεί την ευλογία του, κάνει την προσκομιδή. Και τούτο γιατί η ευχή πρέπει να προηγείται στα θεία έργα και να ζητείται συγχώρηση. Γι’ αυτό λοιπόν, αφού πρώτα λάβει ευλογία και ασπασθεί το χέρι του Ιεράρχη πηγαίνει να ιερουργήσει. Έτσι ακριβώς έκαναν προηγουμένως και οι διάκονοι όταν επρόκειτο να ενδυθούν τις στολές τους. Μ’ αυτόν τον τρόπο οι διάκονοι, αλλά και οι ιερείς και οι αρχιερείς, κάνοντας αυτό οφειλετικά, μαρτυρούν ότι από το χέρι του πρώτου αυτού αρχιερέα έχουν όλοι χειροτονηθεί και ότι είναι αρχιερείς και ιερείς και κληρικοί και μετέχουν της ευλογίας και με ταπείνωση σέβονται την τάξη. Ακόμα δε ότι προσέρχονται στον Θεό μετά από ευλογία και συγχώρηση και ότι καθένας τους έρχεται να εκτελέσει το έργο της διακονίας του με υποταγή και ειρήνη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου