Λόγος Γ΄
Το ότι ο νους που διαθέτω, είναι ολωσδιόλου ατελής και γεμάτος από άγνοια, δεν είναι δυνατόν να το κρύψω. Ο λάρυγγας διακρίνει τα φαγητά, και η ακοή την έννοια των λόγων. Την αδυναμία των οφθαλμών, την φανερώνει το δυνατό φως του ηλίου και την αμάθεια της ψυχής μου την αποκαλύπτουν τα λόγια μου. Ο νόμος όμως της αγάπης, αναγκάζει να επιχειρεί κανείς πράγματα πού υπερβαίνουν την δύναμη του.
Νομίζω λοιπόν -δεν δογματίζω- ότι ύστερα απ΄όσα ελέχθησαν περί ξενιτειάς, ή μάλλον μαζί με αυτά, πρέπει να επακολουθήσουν και να λεχθούν λίγα περί των ονείρων. Τόσα, όσα χρειάζονται, ώστε ούτε σ΄αυτόν τον δόλο των δολίων δαιμόνων να είμαστε αμύητοι.
36. Όνειρο είναι μία κίνηση του νου, ενώ το σώμα ευρίσκεται ακίνητο.
37. Φαντασία είναι μία εξαπάτηση των οφθαλμών, όταν το μυαλό κοιμάται. Φαντασία είναι μία παρασάλευση του νου, ενώ το σώμα είναι ξύπνιο. Φαντασία είναι ένα θέαμα πού δεν υπάρχει στην πραγματικότητα.
38. Είναι φανερή η αιτία που θελήσαμε, μετά τους προηγούμενους λόγους, να μιλήσουμε για τα όνειρα. Αφού εγκαταλείψουμε για τον Κύριον, τα σπίτια μας και τους οικείους μας και με την ξενιτειά για την αγάπη του Χριστού πουλήσουμε τον εαυτό μας, τότε οι δαίμονες επιχειρούν να μας ταράζουν με όνειρα. Παρουσιάζουν δε σ΄αυτά τους ιδικούς μας ότι θρηνούν, πεθαίνουν, καταστεναχωρούνται και βασανίζονται εξ αιτίας μας. Εκείνος λοιπόν πού πιστεύει στα όνειρα μοιάζει μ΄αυτόν που κυνηγά την σκιά του και προσπαθεί να την πιάσει [ὡς δρασσόμενος σκιᾶς καὶ διώκων ἄνεμον, οὕτως ὁ ἐπέχων ἐνυπνίοις (Σοφ. Σειράχ λδ΄ 2)].
39. Οι δαίμονες της κενοδοξίας εμφανίζονται στον ύπνο μας σαν προφήτες. Συμπεραίνουν σαν πανούργοι πού είναι, μερικά από τα μέλλοντα να συμβούν και μας τα προαναγγέλλουν. Και όταν αυτά πραγματοποιηθούν, εμείς μένομε έκθαμβοι, και υπερηφανεύεται ο λογισμός μας με την ιδέα ότι πλησιάσαμε στο προορατικό χάρισμα.
40. Σε όσους τον πιστεύουν, ο δαίμονας αυτός φάνηκε πολλές φορές αληθινός προφήτης. Σε όσους όμως τον περιφρονούν πάντοτε αποδείχθηκε ψεύτης. Διότι, σαν πνευματική ύπαρξη πού είναι, βλέπει όσα συμβαίνουν μέσα στην ατμόσφαιρα, και μόλις αντιληφθεί ότι κάποιος πεθαίνει, τρέχει αμέσως σ΄εκείνους πού είναι ελαφρόμυαλοι και τους το προλέγει με τα όνειρα.
41. Τίποτε μελλοντικό δεν γνωρίζουν οι δαίμονες, από προγνωστική δύναμη. Διότι τότε θα μπορούσαν και οι μάγοι να μας προλέγουν τον θάνατό μας.
42. Στον ύπνο μας πολλές φορές οι δαίμονες «μετασχηματίζονται είς αγγέλους φωτός» (Β΄ Κορ. ια΄ 14) και σε μορφές αγίων Μαρτύρων, τους οποίους παρουσιάζουν να έρχονται προς το μέρος μας. Έτσι αφού ξυπνήσουμε μας βυθίζουν σε υπερηφάνεια και χαρά.
43. Το σημείο από το οποίο θα διακρίνεις την πλάνη είναι τούτο: Οι άγγελοι μας δείχνουν την κόλαση, την Κρίση και τον χωρισμό, και έτσι μας κάνουν να ξυπνούμε έντρομοι και περίλυποι.
44. Εάν αρχίσουμε να πιστεύουμε στους δαίμονες κοιμώμενοι, ύστερα θα εμπαιζόμαστε από αυτούς και ξύπνιοι. Εκείνος που πιστεύει στα όνειρα είναι εντελώς άσοφος και άπειρος, ενώ αυτός πού δεν πιστεύει τίποτε είναι πραγματικά συνετός και σοφός.
45. Πίστευε μόνο σ΄εκείνα (τα όνειρα) πού σου αναγγέλλουν για την κόλαση και την Κρίση. Εάν όμως δημιουργείται μέσα σου απόγνωση, τότε και αυτά τα όνειρα προέρχονται από τους δαίμονες.
Λόγος ΙΔ΄
13. Όνειρα γύρω από τροφές και φαγητά συναντώνται στην καρδία των γαστρίμαργων, και όνειρα γύρω από την κόλαση και την Κρίση συναντώνται στην καρδία των μετανοούντων.
31. Η νηστεία είναι βία φύσεως και περιτομή των ηδονών του λάρυγγα, εκτομή της σαρκικής πυρώσεως, εκκοπή των πονηρών λογισμών, απελευθέρωση από μολυσμούς ονείρων, καθαρότητα προσευχής, φωτισμός της ψυχής, διαφύλαξη του νου, διάλυση της πωρώσεως, θύρα της κατανύξεως, ταπεινός στεναγμός, χαρούμενη συντριβή, σταμάτημα της πολυλογίας, αφορμή ησυχίας, φρουρός της υπακοής, ελαφρότητα του ύπνου, υγεία του σώματος, πρόξενος της απάθειας, άφεση των αμαρτημάτων, θύρα και απόλαυση του παραδείσου.
Λόγος ΙΕ΄
4. Κανείς από όσους άσκησαν την αγνεία, ας μη θεωρεί δικό του κατόρθωμα, την απόκτηση της. Διότι το να νικήσει κανείς την φύση του είναι από τα ανέλπιστα. Όπου πραγματοποιήθηκε ήττα της φύσης, εκεί φανερώθηκε η παρουσία του υπερφυσικού. Διότι χωρίς καμμία αντιλογία το κατώτερο καταργείται από το ανώτερο. Η αρχή της αγνείας, είναι η μη συγκατάθεση στους σαρκικούς λογισμούς, καθώς και οι αραιές καθ΄ ύπνον ρεύσεις, χωρίς αισχρά όνειρα. Το μέσον της αγνείας είναι η παρουσία φυσικών κινήσεων στην σάρκα, μόνο εξ αιτίας πολυφαγίας, χωρίς εικόνες σαρκικές και χωρίς ρεύσεις. Το τέλος δε είναι η νέκρωση του σώματος, αφού προηγουμένως νεκρώθηκαν οι σαρκικοί λογισμοί.
54. Κανείς ας μη θελήσει, να συλλογίζεται την ημέρα, τα άσχημα όνειρα πού είδε την νύκτα. Διότι αποτελεί και αυτό επιδίωξη των δαιμόνων, να μας μολύνουν με τα όνειρα, ενώ είμαστε ξύπνιοι.
68. Όταν σηκωνόμαστε από τον ύπνο ευδιάθετοι και ειρηνικοί, σημαίνει ότι χωρίς να το αντιληφθούμε, μας συμπαρίστανται άγιοι Άγγελοι, και κυρίως όταν έχουμε κοιμηθεί με πολλή προσευχή και νηφαλιότητα. Αλλά μερικές φορές συμβαίνει να βρισκόμαστε σε ευχάριστη κατάσταση καθώς ξυπνάμε, και να το παθαίνουμε αυτό από όνειρα και φαντασίες πού προέρχονται από τους δαίμονες.
Λόγος ΙΘ΄
75. Υπάρχει κάποιος δαίμονας πού μόλις πέσουμε στο κρεββάτι, μας πλησιάζει και μας κατατοξεύει με πονηρούς και ρυπαρούς λογισμούς. Αποσκοπεί δε να μας κάνει να κοιμηθούμε με ακάθαρτες σκέψεις, και να δούμε εν συνεχεία και ακάθαρτα όνειρα, εάν βεβαίως από οκνηρία δεν σηκωθούμε για προσευχή και δεν οπλισθούμε εναντίον του.
Λόγος Κς΄
37. Όπως από το πλήθος της κοπριάς προέρχονται πλήθος σκουλήκια, έτσι και από το πλήθος των φαγητών προέρχονται πλήθος αμαρτωλών πτώσεων και πονηρών λογισμών και ακάθαρτων ονείρων.
Λόγος ΚΖ’
43. Όποιος έχει προοδεύσει, όχι μόνο όταν είναι ξύπνιος, αλλά και όταν κοιμάται, εργάζεται. Έτσι μερικοί και στον ύπνο εξευτελίζουν τους δαίμονας πού έρχονται να τους πειράξουν, και τα ακόλαστα γύναια (που εμφανίζονται στα όνειρά τους) τα συμβουλεύουν να σωφρονιστούν.
Όσιος Ιωάννης ο Σιναΐτης. Κλίμαξ.
Εκδ. Ιερά Μονή Παρακλήτου. Ωρωπός.
Η Κλίμαξ Θείας ανόδου, Κλίμακα του Ιωάννου ή και απλά Κλίμακα [=σκάλα] ονομάζεται ένα σημαντικό βιβλίο γραμμένο κατά τον 5ο – 6ο αιώνα από τον Άγιο Ιωάννη τον Σιναΐτη το οποίο ευρέως χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα και θεωρείται ένα από τα αριστουργήματα της Εκκλησιαστικής Γραμματείας.
Ιστορία
Ο Άγιος Ιωάννης ο Σιναΐτης, ήταν γνωστός για την ασκητική του ζωή και την βαθιά πνευματικότητα του, ασκήτεψε αρκετά χρόνια στην έρημο ως Ερημίτης και διετέλεσε και Ηγούμενος της Μονής του Σινά. Όταν ήταν Ηγούμενος, έλαβε γράμμα από τον Ιωάννη, Ηγούμενο της Μονής Ραϊθού το οποίο ζητούσε από τον Άγιο Ιωάννη Σιναΐτη λόγους πνευματικούς και συμβουλές για την ασκητική ζωή.
Ο Άγιος Ιωάννης τότε, σε απάντηση αυτού του αιτήματος από τον Ιωάννη της Ραϊθού, έστειλε ένα σύγγραμμα το οποίο ονόμασε «Κλίμαξ Θείας Ανόδου«. Αυτός ο Λόγος ο Ασκητικός ο επονομαζόμενος «Πλάκες Πνευματικές» είναι οι συμβουλές του Ιωάννου του Σιναΐτου προς τον Ιωάννη της Ραϊθού και τους Μοναχούς του. Αυτό το σύγγραμμα παραμένει και στις μέρες μας ένας φάρος για τους Μοναχούς αλλά και για όλους τους Χριστιανούς που θέλουν να φτάσουν στον Θεό.
Δομή
Το βιβλίο είναι διαιρεμένο σε τριάντα κεφάλαια – «Λόγους» οι οποίοι εξηγούν τις διάφορες αρετές, και ξεκινώντας από τα χαμηλότερα, ανεβάζουν κλιμακωτά στα ψηλότερα. Κάθε κεφάλαιο-Λόγος είναι σαν βαθμίδα (σκαλοπάτι) η οποίο ανεβάζει τον Χριστιανό ολοένα και πιο ψηλά στην κλίμακα των αρετών. Τα τριάντα αυτά κεφάλαια, έχουν ως εξής:
Λόγοι
Τα τριάντα κεφάλαια ονομάζονται «Λόγοι» και οδηγούν από τα γήινα στα ουράνια. Οι τριάντα Λόγοι είναι ως ακολούθως:
Όσιος Ιωάννης ο Σιναΐτης. Κλίμαξ.
- 1. Περί αποταγής
- 2. Περί απροσπάθειας
- 3. Περί ξενιτείας
- 4. Περί υπακοής
- 5. Περί μετανοίας
- 6. Περί μνήμης θανάτου
- 7. Περί του χαροποιού πένθους
- 8. Περί αοργησίας
- 9. Περί μνησικακίας
- 10. Περί καταλαλιάς (μονοτονικό), Περί καταλαλιάς (πολυτονικό)
- 11. Περί πολυλογίας και σιωπής
- 12. Περί ψεύδους
- 13. Περί ακηδίας
- 14. Περί γαστριμαργίας
- 15. Περί αγνείας
- 16. Περί φιλαργυρίας
- 17. Περί αναισθησίας
- 18. Περί ύπνου και προσευχής
- 19. Περί αγρυπνίας
- 20. Περί δειλίας (πολυτονικό)
- 21. Περί κενοδοξίας
- 22. Περί υπερηφάνειας
- 23. Περί λογισμών βλασφημίας
- 24. Περί πραότητας και απλότητας
- 25. Περί ταπεινοφροσύνης
- 26. Περί διακρίσεως (πολυτονικό)
- 27. Περί ησυχίας
- 28. Περί προσευχής
- 29. Περί απάθειας.
- 30. Περί αγάπης, ελπίδας και πίστεως.
- Η διάκριση. (pdf) (αποσπάσματα από τον λόγο 26). Η φωνή των πατέρων.
- Κενοδοξία, υπερηφάνεια και ταπεινοφροσύνη. (αποσπάσματα από τους λόγους 21, 22, 25). Η φωνή των πατέρων.
- Κενοδοξία, υπερηφάνεια και ταπεινοφροσύνη. (pdf) (αποσπάσματα από τους λόγους 21, 22, 25). Η φωνή των πατέρων.
- Περί των ονείρων. (αποσπάσματα από τους λόγους 3, 14, 15, 19, 26, 27).
Όσιος Ιωάννης ο Σιναΐτης. Κλίμαξ. Εκδ. Ιερά Μονή Παρακλήτου. Ωρωπός
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου