Ο Ευάγριος Σχολαστικός (536 - 594) ήταν Βυζαντινός λόγιος και διανοούμενος του 6ου αιώνα και βοηθός του Πατριάρχη Αντιοχείας Γεωργίου[1]. Το σωζόμενο έργο του, Εκκλησιαστική Ιστορία, περιλαμβάνει μία συλλογή έξι τόμων σχετικά με την ιστορία της Εκκλησίας από την Πρώτη Σύνοδο της Εφέσου μέχρι τη βασιλεία του αυτοκράτορα Μαυρίκιου.
Βιογραφία
Γεννήθηκε στην Επιφάνεια, μια μεσαίου μεγέθους πόλη της Συρίας
στην καρδιά της Βυζαντινής αυτοκρατορίας. Η ακριβής χρονολογία γέννησής
του είναι αμφίβολη, καθώς κάποιοι επιστήμονες την υπολογίζουν στα 536/7
και άλλοι στα 535[2]. Το πρώτο σύγγραμμά του μας μιλά για την τότε επιδημία πανώλης
που επηρέασε μεγάλο μέρος του πληθυσμού της αυτοκρατορίας και που
προσέβαλε και τον ίδιο, αλλά κατάφερε να σωθεί ως εκ θαύματος. Ο
συγγραφέας περιγράφει πως αρκετά μέλη της οικογένειάς του πέθαναν
περιλαμβανομένης της γυναίκας του[3].
Ο Ευάγριος φαίνεται πως μεγάλωσε σε πλούσια και αριστοκρατική
οικογένεια με πολλούς και στενούς πολιτικούς δεσμούς. Είχε αξιόλογη
εκπαίδευση από τα παιδικά του χρόνια ξεκινώντας με τη Γραμματική και
αργότερα μεταπηδώντας στην Ελληνική λογοτεχνία. Κατέληξε τελικά να
σπουδάσει νομικά και απέκτησε το περίβλεπτο προσωνύμιο «Σχολαστικός» πριν από τα 30 του χρόνια[4]. Το πρώτο σημαντικό ταξίδι του ήταν όταν συνόδεψε το Γρηγόριο Αντιοχείας στην Κωνσταντινούπολη προκειμένου να τον υπερασπιστεί ενάντια στην κατηγορία της ανάρμοστης σεξουαλικής συμπεριφοράς[5]. Ο Ευάγριος παντρεύτηκε ξανά στην Αντιόχεια
και, όπως διηγείται, στην μεγαλοπρεπή τελετή του γάμου του παρευρέθηκαν
αρκετά υψηλά ιστάμενα πρόσωπα, κάτι που αποδεικνύει το κοινωνικό κύρος
του[6].
Ο Ευάγριος ήταν Χριστιανός της Χαλκηδονιακής παράδοσης και άσκησε κριτική στο Ζαχαρία και το Ζώσιμο
(σημαντικές ιστορικές προσωπικότητες της εποχής του) πάνω σε
θρησκευτικά θέματα. Αναγνώριζε τη συμβολή του Ζαχαρία στη θρησκευτική
ιστοριογραφία του 5ου και 6ου αιώνα αλλά τον μάλωνε για τη θέση του υπέρ
του Μονοφυσιτισμού. Ήταν, όμως, περισσότερο κριτικός με τον «Εθνικό» και αντι-Χριστιανό ιστορικό Ζώσιμο[7].
Εργογραφία
Ο Ευάγριος Σχολαστικός έγραψε πλήθος εκκλησιαστικών έργων που αφιέρωσε στον αυτοκράτορα Μαυρίκιο[8]
αλλά, δυστυχώς, μόνο ένα σώθηκε, η «Εκκλησιαστική Ιστορία». Το
σημαντικό αυτό έργο ολοκληρώθηκε το 593 και ασχολείται με την ιστορία
του Χριστιανισμού, και τη βιογραφία πολλών αρχιεπισκόπων και αγίων της
εποχής του[9]. Σημερινοί ιστορικοί του μεσαίωνα παραδέχονται πως ο συγγραφέας επηρεάστηκε από την προτίμησή του προς τον Χαλκηδονισμό [10]
και επέλεξε να παρουσιάσει πληροφορίες που υπερασπίζονταν τη φήμη του
δόγματος αυτού, αν και δεν παρέλειψε τις απόψεις των αντιπάλων του[11].
Για παράδειγμα, ο Ευάγριος στηρίζεται στη Βυζαντινή ιστορία του
Μονοφυσίτη Ζαχαρία τον οποίο χαρακτηρίζει «αξιόπιστο», αν και παραλείπει
κάποια αποσπάσματα που διαφημίζουν την θρησκευτική ταυτότητα του
τελευταίου. Φαίνεται πως ο Ευάγριος δανείστηκε από τον Ζαχαρία επειδή
ήταν ο πιο πλήρης εκκλησιαστικός συγγραφέας αναφορικά με τα γεγονότα από
τον Θεοδώρητο Κύρου ως την εποχή του. Δυστυχώς, τα αυθεντικά χειρόγραφα του Ζαχαρία έχουν χαθεί[12]. Άλλοι ιστορικοί από τους οποίους επηρεάστηκε είναι οι Ευστάθιος Επιφανεύς, Ιωάννης Μαλάλας και Προκόπιος [13].
Ο Ευάγριος Σχολαστικός ήταν λιγότερο κριτικός απέναντι στον Ιουστινιανό και τη Θεοδώρα
σε σχέση με τον Προκόπιο που τους περιγράφει ως τις φυσικές ενσαρκώσεις
του σατανά. Λόγω της θρησκευτικής τους ταύτισης, ο Ευάγριος έγραψε για
τον αυτοκράτορα με συμπάθεια, θαυμάζοντας τη στάση του σε θέματα
δικαιοσύνης αλλά στηλιτεύοντάς τον για την επίδειξη πλούτου και την
αιρετική συμπεριφορά του. Ο Ευάγριος είναι αντιφατικός απέναντι στον
Ιουστινιανό, όπως για παράδειγμα, όταν τον χαρακτηρίζει «ενάρετο» ηγέτη
αλλά ταυτόχρονα τον κατηγορεί ότι αρνούνταν να αποδεχθεί την ήττα στον
πόλεμο κατά των Περσών που αυτός είχε ξεκινήσει[14].
Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί επίσης, δραματικό αρχαιοελληνικό λόγο
προκειμένου να σκιαγραφήσει τη ζωή του Ιουστινιανού και τις διακυμάνσεις
στα οικονομικά της βασιλείας του[15].
Η «Εκκλησιαστική Ιστορία» θεωρείται έγκυρη και σημαντική πηγή για
την ιστορία των χρόνων του Ευάγριου, καθώς ο ιστορικός διασταυρώνει τις
πληροφορίες του, κάτι ασυνήθιστο ανάμεσα στους σύγχρονούς του[16].
Παρ’όλα αυτά, στην «Ιστορία» υπάρχουν αρκετά λάθη όπως η ασυνεπής
χρονολόγηση και η παράλειψη σημαντικών γεγονότων (π.χ. πολέμων) που
σημάδεψαν την εποχή του[17]. Όμως, σε καμία περίπτωση τα ελαττώματα αυτά δεν ήταν δική του πρωτοτυπία.
Παραπομπές
Πηγές
- (Αγγλικά) Sccarry, Elaine. “The Well-Rounded Sphere: The Metaphysical Structure of the Consolation of Philosophy,” Essay’s in Numerical Criticism of Medieval Literature. (New Jersey: Associated University Press, 1980).
- (Αγγλικά)Evagrius. Ecclesiastical History: A History of the Church in Six Books from A.D. 431 to A.D. 594. (London: Samuel Bagster and Sons, 1846).
- (Αγγλικά)Chesnut, Glenn F. "Sozomen, Theodoret of Cyrrhus, and Evagrius Scholasticus: Other Successors and Continuators," The First Christian Histories. (Macon: Mercer University Press, 1986).
- (Αγγλικά)Allen, Pauline. "Zachariah Scholasticus and the Historia Ecclesiastica of Evagrius Scholasticus," Journal of Theological Studies 31 (2):1980 (pgs 471-488). [1][νεκρός σύνδεσμος].
- (Αγγλικά) Pazdernik, Charles. "Our Most Pious Consort Given Us by God: Dissident Reactions to the Partnership of Justinian and Theodora, A.D. 525-548" Classical Antiquity 13: 2 (Oct., 1994), pp. 256–281 [2].
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
- Εκκλησιαστική Ιστορία (Evagrii Scholastici Epiphaniensis et ex Praefectis Ecclesiasticae Istoriae, Libri Sex, Ex Recensione H. Valensii, Oxinii, 1844
- (Αγγλικά)Text of Evagrius' History of the Church
| ||
|
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου