Ο Κύριος στο Ευαγγέλιο, θέλοντας να οδηγήσει τους μαθητές του στην τέλεια πίστη, έλεγε· «Εκείνος που είναι αξιόπιστος στα λίγα, είναι αξιόπιστος και στα πολλά· και εκείνος που είναι αναξιόπιστος στα λίγα, είναι αναξιόπιστος και στα πολλά» (Λουκ. 16, 10). Τι είναι τα λίγα, και τι είναι τα πολλά;
Τα λίγα είναι οι υποσχέσεις αυτής της ζωής, που υποσχέθηκε να δώσει σ’ εκείνους που πιστεύουν σ’ αυτόν, όπως τις τροφές και τα ενδύματα και τις άλλες ανέσεις του σώματος, ή την υγεία και τα παρόμοια, με το να προστάξει να μη φροντίζει καθόλου γι’ αυτά, αλλά να ελπίζει, έχοντας σ’ αυτόν την εμπιστοσύνη του, εκείνος που καταφεύγει σ’ αυτόν.
Και τα πολλά είναι οι δωρεές της αιώνιας και αθάνατης ζωής, που υποσχέθηκε να δώσει σ’ εκείνους που πιστεύουν σ’ αυτόν, και αδιάκοπα φροντίζουν για κείνα και τα ζητούν. Διότι έδωσε εντολή· «Εσείς όμως, λέει, να ζητάτε τη βασιλεία του Θεού μόνο και τη δικαιοσύνη του, και τότε όλα αυτά θα σας δοθούν μαζί μ’ εκείνα» (Ματθ. 6, 33)· ώστε από τα λίγα και προσωρινά να εξετασθεί ο καθένας, αν πιστεύει στον Θεό· διότι υποσχέθηκε να μας τα δώσει, αν εμείς είμαστε αμέριμνοι γι’ αυτά και φροντίζουμε μόνο για τα μέλλοντα και τα αιώνια. Διότι, αν ο καθένας πιστεύει στο λόγο που είπε ο Κύριος, δοκιμάζεται και ελέγχεται στα πρόσκαιρα. Με ποιο τρόπο; Άκου.
Λες ότι πιστεύεις, και ότι θα αξιωθείς τη βασιλεία των ουρανών, και ότι θα γίνεις παιδί του Θεού, με το να γεννηθείς από την αρχή, και ότι θα γίνεις συγκληρονόμος του Θεού, και ότι θα βασιλεύεις μαζί με τον Χριστό σ’ όλους τους αιώνες, και ότι θα ευφραίνεσαι μέσα στο απερίγραπτο φως στους απέραντους και αμέτρητους αιώνες, όπως ο Θεός; Οπωσδήποτε θα απαντήσεις· «Ναι, διότι γι’ αυτό ακριβώς το λόγο, αναχώρησα από τον κόσμο και παρέδωσα τον εαυτό μου στον Χριστό».
Εξέτασε λοιπόν τον εαυτό σου, μήπως σε κατέχουν ακόμη οι βιοτικές και γήινες μέριμνες, και μήπως σε κατέχει πολλή φροντίδα για την τροφή και την ενδυμασία του σώματος και την άλλη έγνοια και άνεση, επειδή με τη δύναμη σου αντιμετωπίζεις τις ανάγκες και συντηρείς τον εαυτό σου, για τα οποία έλαβες προσταγή να μη μεριμνήσεις διόλου.
Διότι αν πιστεύεις ότι θα λάβεις τα αιώνια και αθάνατα και σταθερά και άφθαρτα, πόσο περισσότερο θα λάβεις αυτά τα προσωρινά και γήινα, που ο Θεός έδωσε στα θηρία και στα πτηνά και στους ασεβείς ανθρώπους; Δεν πιστεύεις ότι ο Κύριος θα σου τα δώσει; Διότι όπως πρόσταξε να μη μεριμνούμε, λέγοντας· «Μη μεριμνήσετε τι θα φάτε ή τι θα ντυθείτε· διότι όλα αυτά τα επιδιώκουν οι ειδωλολάτρες· διότι γνωρίζει ο Πατέρας σας ο ουράνιος, ότι έχετε ανάγκη από όλα αυτά» (Ματθ. 6, 31-32). Και προσθέτει, ονειδίζοντας τους ολιγόπιστους «Κοιτάξτε τα πουλιά του ουρανού, ότι δε σπέρνουν, ούτε θερίζουν, και όμως ο Πατέρας σας ο ουράνιος τα τρέφει. Πόσο περισσότερο αξίζετε από τα πουλιά;» (Ματθ. 6, 26).
Και επίσης επιβεβαιώνοντας λέει· «Μη λοιπόν μεριμνήσετε για την αυριανή μέρα» (Ματθ. 6, 34). Αν όμως μεριμνάς ακόμη γι’ αυτά και δεν εμπιστεύθηκες τον εαυτό σου στο λόγο του, να ξέρεις ότι τα αιώνια αγαθά, που είναι η βασιλεία των ουρανών, ακόμη δεν πίστεψες ότι θα τα λάβεις, και νομίζεις ότι πιστεύεις, ενώ αποδεικνύεσαι άπιστος στα μικρά και φθαρτά. Και επίσης λέει· «Όπως το σώμα είναι πολυτιμότερο από το ένδυμα, έτσι και η ψυχή είναι πολυτιμότερη από το σώμα» (πρβλ. Ματθ. 6, 25).
Πιστεύεις λοιπόν ότι η ψυχή σου γιατρεύεται από τον Χριστό, από τα αιώνια και αθεράπευτα για τους ανθρώπους τραύματα, από τα ατιμωτικά δηλαδή πάθη· η ψυχή σου για την οποία και ήρθε εδώ στη γη ο Κύριος, για να θεραπεύσει τώρα τις ψυχές αυτών που πιστεύουν, από τα ανίατα για τους ανθρώπους πάθη, και να τις καθαρίσει από το ρύπο της λέπρας της κακίας ο μόνος θεραπευτής και αληθινός Γιατρός; Θα απαντήσεις οπωσδήποτε «Πιστεύω· διότι σ’ αυτό στηρίζομαι, και έχω αυτή την προσδοκία».
Αν όμως φρονείς και υποφέρεις τα ίδια με τον κόσμο, είσαι ακόμη όμοιος με τους κοσμικούς, είσαι άπιστος, αν και νομίζεις ότι είσαι πιστός και οικείος του Χριστού. Διότι πρέπει να φροντίσεις να αποκτήσεις νέα και ξένη διάθεση και πίστη και συμπεριφορά και πολιτεία, περισσότερο από όλο τον κόσμο, εσύ που θέλεις να ευαρεστήσεις εντελώς τον Χριστό και να ακολουθήσεις στα ίχνη του (πρβλ. Α΄ Πετρ. 2, 21) και να φρονείς τα αντίθετα από τους ανθρώπους αυτού του κόσμου, επειδή πίστευσες σε νέο και παράδοξο κήρυγμα, στις υποσχέσεις δηλαδή των αιωνίων αγαθών και στην κληρονομιά της ουράνιας πόλης και της άφθαρτης βασιλείας και της αδιάκοπης τρυφής και της αιώνιας απόλαυσης, και στον αγιασμό της καρδιάς και στην τέλεια κάθαρση, που γίνεται σ’ εσένα με το Άγιο Πνεύμα.
Διότι εκείνος που θέλει να είναι αληθινά άνθρωπος του Χριστού και που ελπίζει να λάβει τα αιώνια αγαθά, πρέπει με χαρά να θεωρεί τους πόνους και τις θλίψεις πλούτο, και να λογαριάζει την κακουχία ανάπαυση, τη σκληρή ζωή τρυφή, τον εξευτελισμό τιμή και τις προσβολές δόξα· διότι αυτή είναι η δόξα των δούλων του Θεού, αυτών που ακολουθούν τον Κύριο τους και υπακούουν στα λόγια του.
Αλλά πρέπει ο αγωνιστής και στρατιώτης του Χριστού να υπομένει όχι μόνο τον εξευτελισμό, αλλά και αν τον συναντήσει πλούτος, πρέπει να τον σιχαίνεται σαν κοπριά· αν τον συναντήσει δόξα και αξίωμα, να μην υπερηφανευθεί και αλαζονευθεί· αν τον συναντήσουν έπαινοι και τιμές από τους ανθρώπους, να τα θεωρεί σαν πράγματα άπρεπα· ή καλύτερα να θλίβεται μ’ αυτά που θεωρούνται δόξα, και να χαίρεται και να ευφραίνεται μ’ εκείνα που σ’ αυτό τον κόσμο θεωρούνται ατιμία.
Διότι μπορεί συχνά να υπομείνει κάποιος τον εξευτελισμό, αλλά δεν μπορεί να υπομείνει τις δόξες και τις τιμές, αλλά συμβαίνει να υπερηφανευθεί και να παραφρονήσει και να αφήσει τον ταπεινό δρόμο της δικαιοσύνης, όπως λέει ο Παύλος· «Ας είμαστε οπλισμένοι με τα όπλα της δικαιοσύνης τα επιθετικά και τα αμυντικά, με την τιμή και την ατίμωση» (Β΄ Κορ. 6, 7-8), ώστε δοκιμάζοντας όλα τα πράγματα και στις δυο καταστάσεις, να είσαι ο ίδιος ευθύς και σταθερός, χωρίς ποτέ να παραφρονείς. Διότι εκείνος που θέλει να γίνει πραγματικά αρεστός στον Κύριο, πρέπει έτσι να είναι και έτσι να εκτελέσει τον αγώνα που διάλεξε.
Όπως λοιπόν το αμόνι, αν και χτυπιέται συνεχώς, δε λυγίζει, ούτε επιτρέπει να δημιουργηθούν στην επιφάνειά του βαθουλώματα από σφυριές, αλλά το ίδιο είναι συνεχώς λείο· έτσι και κείνος που θέλει να είναι Χριστιανός, πρέπει να μένει αλύγιστος στις διάφορες θλίψεις και στους διάφορους πειρασμούς, δηλαδή ή στις προσβολές και στους διωγμούς και στις βλάβες και σε κάποια παρόμοια που προξενούνται από έξω από τους ανθρώπους, ή σ’ αυτά που προξενούνται εσωτερικά, με διάφορους τρόπους, από τα πνεύματα της κακίας, και να υπομένει με γενναιότητα όλα όσα έρχονται εναντίον του.
Ας έχει πάντοτε οχυρό και προστασία και πύργο δυνατό, απέναντι στον Εχθρό, τον Κύριο, και σ’ αυτόν ας καταφεύγει τον καιρό του πολέμου, για να μη βρεθεί σε κάποια χώρα των εχθρών, και ας λέει· «Γίνε για μένα, Θεέ μου, καταφυγή και τοποθεσία οχυρή, για να με σώσεις» (πρβλ. Ψαλ. 30, 3). Έτσι θα μπορέσει να νικήσει όλους τους πειρασμούς και τις θλίψεις που έρχονται εναντίον του, έχοντας πάντοτε μπροστά στα μάτια του τον Κύριο και την πίστη και την ελπίδα σ’ αυτόν διαρκώς, ως σταθερή εμπιστοσύνη.
Αλλά και αν τον συναντήσουν η δόξα των ανθρώπων και οι έπαινοι και οι τιμές και τα αξιώματα, όπως ειπώθηκε προηγουμένως, ας μην προξενούν στην ψυχή βαθουλώματα και σημάδια, με το να αισθάνεται ευχαρίστηση μ’ αυτά και να επαναπαύεται, και να επαίρεται και να υπερηφανεύεται γι’ αυτά· διότι με το να πειράζεται από τα δεξιά και από τα αριστερά, δηλαδή με την τιμή και την ατίμωση, με τη δυσφήμηση και τον έπαινο (πρβλ. Β΄ Κορ. 6, 8), πρέπει να είναι δίκαιος και ανυποχώρητος και στις δυο περιπτώσεις, μένοντας διαρκώς σταθερός.
Έτσι λοιπόν, αυτός που έβαλε από πριν τα θεμέλια του πάνω στο βράχο, αν και χτυπούν με μανία και πέφτουν επάνω του οι πλημμύρες και οι ποταμοί των θλίψεων και οι καταιγίδες των πειρασμών και οι φοβεροί άνεμοι των πνευμάτων της πονηρίας, όμως δεν έπεσε, επειδή ήταν θεμελιωμένος επάνω στο βράχο (Ματθ. 7, 25).
Σε τέτοια κατάσταση και σε τέτοια αγαθή φροντίδα, δηλαδή ανδρείας και γενναιότητας, μακροθυμίας και υπομονής, πίστης και ελπίδας και εμπιστοσύνης, αφού ασκήσει τον εαυτό του από πριν με το λόγο του Θεού, και αποκτήσει αγαθό ήθος και οσία συμπεριφορά, και ασχολείται με τις άλλες ασχολίες της αρετής και ακολουθεί το λόγο του Θεού, και στη συνέχεια αφού δεχθεί τη δύναμη που έρχεται από ψηλά μέσα στην προσδοκία της πίστης, γίνεται αληθινά ένας τέτοιος άνθρωπος θεμέλιο και οικία και στύλος και στήριγμα μέσα στη χάρη του Θεού, και γίνεται πρόξενος της ζωής για πολλές ψυχές, έχοντας τη δύναμη να στηρίζει την αδυναμία των πολλών.
Και εμείς λοιπόν, αφού ασκήσουμε τον εαυτό μας σε κάθε αρετή και στρέψουμε τον εαυτό μας σε κάθε αγαθή πράξη, για να ευαρεστήσουμε με τη ζωή μας, και αφού ο νους μας γίνει ανυποχώρητος σε κάθε πειρασμό και δυναμώσουμε από τη χάρη του Θεού, θα γίνουμε κληρονόμοι των αιωνίων αγαθών στο όνομα του Ιησού Χριστού του Κυρίου μας στον οποίο ανήκει η δόξα και η εξουσία, μαζί με τον Πατέρα και το Άγιο Πνεύμα, στους αιώνες των αιώνων. Αμήν.
Οσίου Εφραίμ του Σύρου. Έργα. τ. Γ΄.
μετ. Κωνσταντίνου Γ. Φραντζολά.
εκδ. Το Περιβόλι της Παναγίας, εκδ. Α΄ 1990.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου