Εισαγωγή
Όταν στην Κωνσταντινούπολη βασίλευε ο αρειανός αυτοκράτορας Ουάλης (364-378), ο ομοϊδεάτης του έπαρχος της Συρίας έδιωξε από την Έδεσσα της Οσροϊνής τον Ορθόδοξο επίσκοπο και στη θέση του τοποθέτησε έναν αιρετικό. Το ποίμνιο αντέδρασε με τη φυγή. Άνδρες, γυναίκες, παιδιά εγκατέλειψαν την πόλη. Τότε ο έπαρχος διέταξε να παρουσιαστούν σ’ αυτόν όλοι οι κληρικοί.
Μιλώντας με τους δυο προϊσταμένους τους, τον Ευλόγιο και τον Πρωτογένη, μάταια προσπάθησε να τους πείσει να υποταχτούν στον καινούργιο επίσκοπο. Μπροστά στην επίμονη άρνηση τους ο έπαρχος εξόρισε όλους τους κληρικούς στη Θράκη. Ο Ορθόδοξος όμως λαός της περιοχής τους δέχτηκε με τιμές.
Μόλις ο αυτοκράτορας Ουάλης πληροφορήθηκε την υποδοχή που τους έκαναν, θύμωσε. Διέταξε νέα εξορία. Τη φορά όμως αυτή τους έστειλε ανά δύο σε διάφορα μακρινά μέρη της Θράκης, της Αραβίας και της Θηβαΐδας. Οι Ευλόγιος και Πρωτογένης έφτασαν έτσι στην Αντινώ της Θηβαίδας.
Όταν ο διωγμός τέλειωσε, οι εξόριστοι γύρισαν στην πατρίδα τους. Τότε ο Ευλόγιος έγινε επίσκοπος στην Έδεσσα και ο Πρωτογένης στην κοντινή Κάρες «πόλιν κεχερσωμένην και ακανθών Ελληνικών πεπληρωμένην και πολλής δεομένης φιλοπονίας».
Σ’ ένα διωγμό των κληρικών της Εδέσσης ο Αυτοκράτορας Ουάλης τους εξαπέστειλε δύο – δύο σε διάφορα μακρινά μέρη, φροντίζοντας ακόμη να χωρίζει όσους απ’ αυτούς ήταν μεταξύ τους αδέλφια. Τον γέροντα Ευλόγιο τον έστειλε μαζί με τον ιερομόναχο Πρωτογένη στην πόλη της Θηβαΐδας Αντινώ. Οι δύο άγιοι άνθρωποι, με την άδεια του επισκόπου της περιοχής, συμμετείχαν ενεργά στη δράση της Εκκλησίας κι έκαναν ότι μπορούσαν για να στηρίζουν τους πιστούς.
Διαπίστωσαν μόνον πως το ποίμνιο ήταν μικρό, γιατί οι περισσότεροι κάτοικοι της επισκοπής ήταν ακόμα ειδωλολάτρες. Στην αρχή το γεγονός αυτό τους στενοχωρούσε, μα ύστερα αποφάσισαν να κάνουν κάτι για να καλυτερέψει ή κατάσταση.
Έτσι, ο Ευλόγιος, κλείστηκε σ’ ένα σπιτάκι κι άρχισε ολοήμερες κι ολονύκτιες δεήσεις στον Θεό. Από την άλλη, ο Πρωτογένης, που ήταν μορφωμένος και καλλιγράφος, άνοιξε διδασκαλείο κι άρχισε να μαθαίνει σε παιδιά γραφή και ανάγνωση από ιερά βιβλία. Με τον τρόπο αυτό παρασκεύαζε το έδαφος για μια προσεχή κατήχηση στις αλήθειες της πίστης.
Μια μέρα ένα παιδί απουσίασε απ’ το μάθημα κι όταν ο Πρωτογένης έμαθε πως ήταν άρρωστο πήγε στο σπίτι του και με θερμή προσευχή μπόρεσε να διώξει την αρρώστια. Μόλις αυτό έγινε γνωστό, περισσότεροι γονιοί έστειλαν τα παιδιά τους στο δάσκαλο και πυκνά τον προσκαλούσαν στα σπίτια τους για να ζητήσουν τη βοήθεια του.
Ο Πρωτογένης απαιτούσε πια να βαπτίζονται και να γίνονται μέλη της Εκκλησίας, προκειμένου να έχουν την συμπαράστασή του, κι οι άνθρωποι, θαυμάζοντας την αρετή του ασκητή και τη δύναμη που του χάριζε ο Θεός, πρόθυμα υπάκουαν, εξασφαλίζοντας έτσι διπλή ωφέλεια.
Όταν, λοιπόν, ο δάσκαλος έπειθε κάποιον να γίνει Χριστιανός, τον έπαιρνε αμέσως, τον πήγαινε στο σπιτάκι του Ευλόγιου και παρακαλούσε τον γέροντα να πρωτοστατήσει στη βάπτιση. Ο Ευλόγιος συνήθως δεν ήθελε να διακόπτει την προσευχή του, μα ο Πρωτογένης του θύμιζε πως ο βασικός σκοπός, ήταν η σωτηρία αυτών που παράδερναν στην πλάνη, μακριά από το φως του Χριστού.
Όσοι μάθαιναν πως ο Πρωτογένης παραχωρούσε την πρωτοστασία στον Ευλόγιο, που φαινόταν να μην ενεργεί τίποτε θαυμαστό, παραξενεύονταν γιατί θεωρούσαν την αρετή του πρώτου πολύ μεγαλύτερη, αφού μάλιστα είχε πλουτιστεί και με θαυματουργή δύναμη. Ο Πρωτογένης βέβαια ήξερε καλά τι έκανε.
Όταν αργότερα, πέρασε καιρός, ο διωγμός των κληρικών σταμάτησε, οι δύο ιερομόναχοι ξεκίνησαν να γυρίσουν στον τόπο τους. Τότε πλήθη πιστών της Αντινώ, παλαιών και νέων, με επικεφαλής τον άξιο ποιμενάρχη της επισκοπής εκείνης τους αποχαιρέτησαν με δάκρυα, γιατί ένιωθαν πως έχαναν δυο ανθρώπους που η παράλληλη προσπάθεια τους είχε φέρει τόσα θεάρεστα αποτελέσματα, κι είχε δώσει τόσους θαυμαστούς καρπούς.
Θεοδωρήτου, Εκκλησιαστική Ιστορία ΙΙ, ΙΕ΄ / Migne P.G. τόμ. 8, 2 στήλ 1157 έξ.
Νερό από την έρημο.Μπορείτε να διαβάσετε και υπόλοιπα κεφάλαια του βιβλίου εδώ: Νερό από την έρημο.
Συλλογή κειμένων και σχόλια: Ηλία Βουλγαράκη. Απόδοση στα νεοελληνικά: Κωστή Κυριακίδη.
Αποστολική Διακονία, εκδ. Β΄ 1996.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου